Του Νίκου Ρωμανού*
Την περασμένη Δευτέρα 27 Μαρτίου το πρωί δημοσιεύτηκε συνέντευξη του πρωθυπουργού που διεμήνυε στους εταίρους πως για αυτόν τα εργασιακά αποτελούν κόκκινη γραμμή. Κατακόκκινη, σαν το γαρύφαλλο που κρατούσε κατά τα εγκαίνια του μουσείου Μπελογιάννη όπου βρέθηκε λίγο μετά απαγγέλοντας Ρίτσο και πουλώντας «αριστεροσύνη».
Ελάχιστες ώρες αργότερα οι δανειστές ζητούσαν γραπτή διατύπωση όσων συμφωνήθηκαν στις Βρυξέλλες. Και προς το τέλος της ίδιας μέρας κυβερνητικοί κύκλοι διέρρεαν πως σε τεχνικό επίπεδο η συμφωνία είχε κλείσει. Το πρώτο φως του ήλιου μας βρήκε σε mode επανάστασης και η δύση σε mode «άτακτης υποχώρησης»… Όλα αυτά έγιναν ανήμερα της παγκόσμιας ημέρας θεάτρου, Δευτέρα 27 Μαρτίου… Το λες και σατανική σύμπτωση.
Φυσικά αυτό το έργο το έχουμε ξαναδεί πολλές φορές. Βασικά αυτό το έργο βλέπουμε σε επανάληψη, σε διαφορετικούς και διαφορετικής διάρκειας κύκλους από το 2015 μέχρι σήμερα. Ξεκινάει πάντα με επανάσταση και τελειώνει πάντα με «έντιμο συμβιβασμό». Και με το που ακούσεις «έντιμο συμβιβασμό» ξέρεις τι σε περιμένει. Έντιμος συμβιβασμός ήταν το 24% ΦΠΑ. Έντιμος συμβιβασμός ήταν ο ΕΦΚΑ. Έντιμος συμβιβασμός είναι όλα αυτά που πληρώνεις κάθε μήνα στο μεγάλο αφεντικό, στον βασικό μέτοχο της επιχείρησης σου, στο κράτος… Συνήθως δε ο έντιμος αυτός συμβιβασμός (το τέλος του κύκλου) κοστίζει πάντα πολύ παραπάνω από αυτό που σου ζητούν πριν αρχίσεις να το παίζεις επαναστάτης (στην αρχή του κύκλου). Ξυπνάς το πρωί. Πας στην δουλειά. Σου λέει το αφεντικό, σήμερα θα χρειαστεί να κάτσεις 2 ώρες υπερωρία. Βάζεις τις φωνές, ξεκινάς τους τσαμπουκάδες, απειλείς πως θα τινάξεις την επιχείρηση του στον αέρα και καταλήγεις απολυμένος να παρακαλάς να σε ξαναπροσλάβει με τα μισά λεφτά και χωρίς ωράριο. Αυτό ακριβώς είναι το σενάριο που ζούμε δυόμιση χρόνια τώρα.
Πολλές φορές αναρωτιέμαι: Υπάρχει κόσμος που βλέπει ακόμα με ενδιαφέρον αυτό το έργο; Υπάρχει κόσμος που ενδιαφέρεται ακόμα να δει σε επανάληψη την ίδια παράσταση; Υπάρχει κόσμος που αγωνιά ακόμα για το τέλος; Μήπως παρα-υποτιμούν την νοημοσύνη του ψηφοφόρου τους; Γιατί η διαφορά μεταξύ του «σε δουλεύω» και του «σε εξοργίζω» είναι πολύ δυσδιάκριτη πολλές φορές. Μέχρι πρότινος ήταν χαρισματικοί στο πρώτο και το κατάφερναν με αξιοσημείωτη επιτυχία. Φοβάμαι πως οδεύουν προς το δεύτερο. Και δεν μιλάμε για την οργή που καλλιεργούσαν. Ο κόσμος έχει φύγει προ πολλού από εκεί. Έχει φτάσει στην απάθεια. Πιστέψτε με η απάθεια δεν έχει σχέση με την ηρεμία. Κάθε άλλο… Όσο περίεργο κι αν φαίνεται, η απάθεια ως ψυχική κατάσταση που συνδέεται με την κατάθλιψη γεννά τελικά πολύ πιο δυναμικές διαδικασίες από άλλα πιο θορυβώδη συναισθήματα.
Πρώτα ήρθε ο θυμός, μετά η αντίδραση. Όσο λιγότερο υγιής είναι ο θυμός, τόσο λιγότερο υγιής και η αντίδραση. Η μη υγιής αντίδραση (βλ. άνοδος Σύριζα) έφερε απογοήτευση (όπως συμβαίνει πάντα). Όσο μεγαλύτερη είναι η απογοήτευση τόσο περισσότερο οδηγεί στην κατάθλιψη που εκφράζεται τελικά ως προσπάθεια απόδρασης και απάθεια. Δυστυχώς εκεί βρισκόμαστε τώρα. Η πλειοψηφία του λαού έχει περάσει από το στάδιο του θυμού στο στάδιο της κατάθλιψης, της απάθειας, της απόδρασης. Με κοινό παρονομαστή όλων των παραπάνω την άρνηση. Για αυτό όλη η Ελλάδα ασχολείται με το survivor. Γιατί είναι και αυτό ένα είδος διαφυγής. Είναι και αυτό μια διέξοδος για την συλλογική μας κατάθλιψη.
Οπότε μην αναρωτιέστε που πήγαν οι αγανακτισμένοι! Οι αγανακτισμένοι –τουλάχιστον όσοι από αυτούς δεν προσλήφθηκαν ως μετακλητοί- έγιναν απογοητευμένοι! Η οργή έγινε κατάθλιψη. Και μπορεί η κατάθλιψη να είναι πιο «σιωπηρή», πιο «βουβή», αλλά -πιστέψτε με- είναι πολύ πιο βαθιά και πιο δυνατή! Το στοίχημα της επόμενης μέρας είναι να μετατραπεί η “απόδραση” της κατάθλιψης σε (δημιουργική) δράση. Ξεκινήσαμε από την αντίδραση (στην οποία επένδυσε ο Σύριζα για να έρθει στην εξουσία), φτάσαμε στην “απόδραση” (που έφερε ο Σύριζα) και η επόμενη στάση είναι η δράση. Καθήκον όλων μας είναι να φτάσουμε εκεί το συντομότερο. Μόνο τότε θα έχουμε αφήσει πίσω την κρίση και τον διχασμό που βολεύουν όσους αναδύθηκαν και επιβιώνουν πολιτικά μέσω αυτών. Τότε θα έχουμε αλλάξει οριστικά σελίδα.
*Ο κ. Νίκος Ρωμανός είναι Αναπληρωτής Γραμματέας Στρατηγικού Σχεδιασμού και Επικοινωνίας της Νέας Δημοκρατίας.
