Του Κωνσταντίνου Μήλα*
Ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας προειδοποιεί ότι η καταραμένη και αέναη διαπραγμάτευση έχει, μέχρι στιγμής, μειώσει την πρόβλεψη για ανάπτυξη της οικονομίας από 2,5% το 2017 σε 1,9% και έρχονται τα χειρότερα εάν η διαπραγμάτευση δεν κλείσει το συντομότερο δυνατόν.
Ποιος τον ακούει όμως... Στο θέμα της αξιολόγησης, η κυβέρνηση δυστυχώς θυμίζει τον σκύλο που κυνηγά ατέρμονα να πιάσει την ουρά του. Και όσο περισσότερο το κάνει αυτό, τόσο γρηγορότερα εξουθενώνει τις φυσικές της αντοχές και δυνάμεις (κάτι το οποίο δεν μας ενδιαφέρει καθόλου) αλλά, δυστυχώς, με τον τρόπο αυτό, εξουθενώνει και τις φυσικές αντοχές των ελλήνων πολιτών...
Ένα τρόπος να αντιληφθούμε το κόστος της αέναης πολιτικής και επενδυτικής αβεβαιότητας έχει να κάνει με το ότι η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας επηρεάζεται τα μέγιστα από το spread μεταξύ του κόστους των 10-ετών ελληνικών ομολόγων και των αντίστοιχων γερμανικών. Πράγματι, το spread προσεγγίζει την επενδυτική και πολιτική αβεβαιότητα η οποία σταγγαλίζει τις επενδυτικές διαθέσεις αλλά και την ελληνική οικονομία όσο παραμένει σε απαγορευτικά επίπεδα.
Ένα απλό ποσοτικό μοντέλο (Vector Autoregression) στο οποίο ο ρυθμός οικονομικής μας ανάπτυξης επηρεάζεται (α) θετικά από τη διεθνή ζήτηση (ρυθμός ανάπτυξης ΟΟΣΑ), (β) αρνητικά από το spread, και (γ) θετικά από την μείωση του Ευρώ σε σχέση με το δολάριο οδηγεί στο ακόλουθο ενδιαφέρον συμπέρασμα:
Σε χρονικό ορίζοντα 2-ετίας, η επενδυτική/πολιτική αβεβαιότητα εξηγεί τις μεταβολές του ΑΕΠ σε διπλάσιο βαθμό σε σχέση με την διεθνή ζήτηση και σε οκταπλάσιο βαθμό σε σχέση με τις μεταβολές της συναλλαγματικής ισοτιμίας.
Από το παραπάνω εύρημα οδηγούμαι σε δύο ενδιαφέροντα συμπεράσματα:
Πρώτον, εάν η χώρα μας κάποια στιγμή (όπως προκρίνουν οι Δραχμοφρουροί) επιστρέψει στη Δραχμή, τα όποια θετικά αποτελέσματα από την υποτίμηση του εθνικού μας νομίσματος θα είναι εξαιρετικά μικρά. Και τούτο διότι η οικονομία μας θα συνεχίσει να στραγγαλίζεται από την επενδυτική αβεβαιότητα η οποία σίγουρα θα πολλαπλασιαστεί μετά την απευκταία έξοδο μας από το Ευρώ. Βέβαια, οι Δραχμοφρουροί θα αντιδράσουν στο παραπάνω λέγοντας ότι η υποτίμηση θα έχει πολλαπλάσια θετικά αποτελέσματα σε μακροχρόνιο ορίζοντα 7-10 ετών. Όχι βέβαια! Ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση, το spread εξακολουθεί να εξηγεί τρεις φορές περισσότερο (σε σχέση με το νόμισμα) τις μεταβολές του ΑΕΠ!
Δεύτερον, θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί: Μήπως, αντί να κυνηγά ο σκύλος την ουρά του δεν είναι καλύτερα να την κόψει; Η απάντηση (και) σε αυτό είναι απλή: Κάτι τέτοιο έπραξε ο ΣΥΡΙΖΑ μετά το καλοκαίρι του 2015 όταν, με το τέχνασμα των εκλογών, έκοψε, για πρώτη φορά, την ουρά του με την έννοια ότι απαλλάχθηκε από τα ακροαριστερά του «βαρίδια». Κατά την γνώμη μου, ο τόπος δεν μπορεί να αντέξει ένα τέχνασμα του ίδιου τύπου σήμερα...
*Ο κ. Κώστας Μήλας είναι Καθηγητής και Πρόεδρος του Ερευνητικού Τομέα στο Τμήμα Οικονομικών, Χρηματοοικονομικών και Λογιστικής, University of Liverpool.
