Μια πρωτοβουλία μοναδικής σημασίας

Είναι λίγες οι φορές που κάποια κυβερνητική εξαγγελία μπορεί να μας γεμίσει χαρά και όχι απλή ικανοποίηση. Οι προχθεσινές ανακοινώσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος Κώστα Σκρέκα ότι πρώτη η Ελλάδα, σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση θεσπίζει σε ορεινές ζώνες Περιοχές Άνευ Δρόμων (ΠΑΔ), μια πρωτοβουλία που την ονομάζει «Απάτητα Βουνά» έκανε ακριβώς αυτό: μας γέμισε χαρά γιατί η ελληνική πολιτεία αναγνωρίζει τη μοναδική αξία των ελληνικών βουνών.

Βέβαια, η πρωτοβουλία αυτή είχε προαναγγελθεί πέρυσι από τον πρωθυπουργό στην COP16 στη Γλασκώβη αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν το είχαμε πολυπιστέψει ότι θα προχωρούσε.

Η Ελλάδα είναι διάσημη για τις θάλασσες και τα νησιά της και όχι άδικα. Όμως, οι αληθινοί «μύστες» της χώρας, όσοι έχουν αφιερώσει χρόνο στην εξερεύνησή της γνωρίζουν ότι το καλύτερα κρυμμένο μυστικό είναι τα ελληνικά βουνά.

Τα ελληνικά βουνά, μέσα σε όλα, έχουν μια μοναδική ιδιαιτερότητα. Τα περισσότερα και ειδικά αυτά της Κρήτης και της Πελοποννήσου είναι και πολύ κοντά στη θάλασσα. Έτσι οι περιπατητές γνωρίζουν ότι μια καλοκαιρινή μέρα μπορεί να ξεκινήσει με πεζοπορία στο δροσερό βουνό και να καταλήξει μετά από λίγες ώρες στη θάλασσα. Πόσες τουριστικές περιοχές της Ευρώπης έχουν αυτό το μοναδικό προνόμιο;

Έπειτα, συμβαίνει και το άλλο, ακόμα πιο σημαντικό: οι λάτρεις των βουνών συνήθως είναι και οι πλέον περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένοι. Τους λάτρεις των βουνών θέλουμε για τουρίστες γιατί η περιβαλλοντική τους κουλτούρα τους ακολουθεί και στις παραλίες που στενάζουν από τη γαϊδουρινή αδιαφορία των επισκεπτών τους.

Τα ελληνικά βουνά προσφέρουν ξεχωριστές εμπειρίες γνωριμίας με την ελληνική ιστορία. Δεν χρειάζεται να αναφέρουμε καν τους αρχαιολογικούς χώρους που συναντά κανείς αφού η λατρεία στα όρη είναι αρχαιότατη και συνεχής για αιώνες ούτε τα βυζαντινά και οθωμανικά κατάλοιπα που κι αυτά είναι συναρπαστικά.Τα βουνά είναι διάσπαρτα από τοπόσημα της Εθνικής Αντίστασης κατά τον Β'ΠΠ ενώ οι λάτρεις της γαστρονομίας θα αναζητήσουν και τις μικρές κτηνοτροφικές μονάδες που συνήθως είναι και φιλικές στους επισκέπτες.

Αυτό το μοναδικό φυσικό κάλλος και τον πολιτισμό του, έρχεται να περιβάλλουν τα «Απάτητα Βουνά». Με λίγα λόγια σε έξι σημεία απαγορεύεται κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα ακόμα και η διάνοιξη νέων δρόμων, πλην των αναγκαίων εργασιών που πρέπει να γίνονται για την πυροπροστασία και την ασφάλεια των περιοχών αυτών. Τυχόν άδειες που έχουν εκδοθεί για ανεμογεννήτριες στις συγκεκριμένες περιοχές, ακυρώνονται.

Οι περιοχές που εντάσσονται στα «Απάτητα Βουνά» σύμφωνα με τη μελέτη του Εργαστηρίου Διατήρησης Βιοποικιλότητας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στην οποία βασίζεται και το έργο είναι οι εξής:

 Τα Λευκά Όρη, στην Κρήτη, ο Σάος (είναι το βουνό Φεγγάρι) στη Σαμοθράκη,  ο Σμόλικας στην Ήπειρο (όλοι έχουν ακούσει τη Δρακόλιμνη) η Τύμφη ή Γκαμήλα (ο Στράβων την αναφέρει και ως Παρωραία, ο μαγικός Ταΰγετος, άνευ λοιπών συστάσεων και το όρος Χατζή στο Νομό Τρικάλων, το νοτιότερο «σύνορο» της Πίνδου.

Πριν γράψουμε το ψάξαμε λίγο και πληροφορηθήκαμε ότι στην έκθεση του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων περιλαμβάνονται κι άλλες 16 εξίσου απάτητες περιοχές, μεγαλύτερες σε έκταση. 

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος ρωτήθηκε προχθές, στη συνέντευξη Τύπου, αν θα προχωρήσει στην ένταξη και αυτών των περιοχών και απέφυγε να απαντήσει.

Είμαστε από τους θερμούς θιασώτες της βιώσιμης ανάπτυξης με έμφαση στη λέξη «ανάπτυξη». Έχουμε πειστεί ότι με τη βοήθεια της Τεχνολογίας μπορούμε να βιοποριζόμαστε με μεγάλη επιτυχία από τις δραστηριότητες περί το Περιβάλλον χωρίς να το καταστρέφουμε. Η ανθρώπινη παρουσία και δραστηριότητα δεν σημαίνει αναγκαστικά καταστροφή, συχνά είναι και η εγγύηση προστασίας του περιβάλλοντος.

Ανάπτυξη όμως δεν είναι οι δρόμοι, εργάκια τοπικών βουλευτών για να πλουτίζουν οι εργολάβοι. Οι δρόμοι προκαλούν αυτό που είναι γνωστό στην περιβαλλοντική ορολογία ως «κατακερματισμός γης», είναι η κατάτμηση των φυσικών οικοσυστημάτων σε κομμάτια από την αύξηση των δρόμων και των τεχνητών επιφανειών. 

Ο δείκτης κατάτμησης της Ελλάδας είναι μισός από ό,τι της Ευρώπης, αλλά αυξάνεται ταχύτερα. Συγκεκριμένα η Ελλάδα ήταν στην πρώτη θέση αύξησης τεχνητών επιφανειών στην Ευρώπη (2015) 
Στην Ελλάδα τα εργοτάξια και οι δρόμοι καταναλώνουν περισσότερη γη από ό,τι στην Ευρώπη και το οδικό δίκτυο Ελλάδας έχει μήκος μεγαλύτερο από 367.000 χλμ., ενώ η πιθανότητα να βρισκόμαστε σε απόσταση μεγαλύτερη του ενός χιλιομέτρου από δρόμο είναι μόλις 5,43%.

Είναι φανερή η αναρχία και ο ανορθολογισμός. Άλλη μια καταστροφική συνέπεια του πελατειακού κράτους!

Καλούμε λοιπόν την κυβέρνηση να προχωρήσει άμεσα στην εφαρμογή ολόκληρης της έκθεσης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και να επεκτείνει το δίκτυο των «Απάτητων Βουνών». Το περιβάλλον μαζί με την πολιτιστική μας κληρονομιά είναι ο πλούτος μας.