Κώστας Συνολάκης: Ο κυνισμός τους προάγγελος νέων καταστροφών

Κώστας Συνολάκης: Ο κυνισμός τους προάγγελος νέων καταστροφών

Ένα τεράστιο και θανατηφόρο κενό υπήρξε στην υπόθεση της φονικής πυρκαγιάς στο Μάτι δηλώνει στο liberal.gr ο Καθηγητής Κωνσταντίνος Συνολάκης τονίζοντας παράλληλα ότι το ζητούμενο παραμένει και είναι το  γιατί δεν δόθηκε εντολή εκκένωσης προκειμένου να αποφευχθεί η εκατόμβη νεκρών. Υπογραμμίζει  ακόμη πως η τακτική του στρουθοκαμηλισμού από την κυβέρνηση προκαλεί ανησυχία ειδικά μετά τις τελευταίες αποκαλύψεις που επιβεβαιώνουν την ανυπαρξία λειτουργίας του κρατικού μηχανισμού. 

Σύμφωνα με τον καθηγητή φυσικών καταστροφών ο κυνισμός της κυβέρνησης προκαλεί ανησυχία για νέες πιθανές καταστροφές ακόμη και σε περιπτώσεις που δεν υπάρχουν ακραία φαινόμενα. Κυρίως μέσω της προσπάθειάς της να επιρρίψει ευθύνες οπουδήποτε χωρίς παραλλήλως να επιδιώκει να λάβει μέτρα αποτροπής επανάληψης καταστάσεων όπως αυτή στο Μάτι.

Υπενθυμίζοντας ότι στο πόρισμα της ομάδας του και χωρίς να γνωρίζει τις τηλεφωνικές συνομιλίες που είδαν το φως της δημοσιότητα είχε επισημάνει πως μια εντολή εκκένωσης θα είχε αποτρέψει τον τραγικό θάνατο τόσων ανθρώπων υπογραμμίζει πως η απάντηση από την πλευρά των αρμοδίων ήταν επιθέσεις σε βάρος του ίδιου και της οικογένειάς του αντί αναζήτησης λύσης για το μέλλον.

«Με τρομάζει ότι η κυβέρνηση φαίνεται να τηρεί στάση στρουθοκαμήλου» δηλώνει υπογραμμίζοντας πως ακόμη και τώρα «Δεν φαίνεται να έχει αλλάξει η αρχική της θέση,  που ήταν ότι δεν μπορούσαν να βρουν τίποτε που είχαν κάνει λάθος στην διαχείριση της συγκεκριμένης κρίσης»

Κάνει λόγο για «κυνική νοοτροπία» και προειδοποιεί πως «αν δεν προετοιμαστούμε, ακόμη και μη ακραία φαινόμενα θα οδηγήσουν σε πολλούς θανάτους». Μάλιστα αναφέρει πως η πρακτική της πολιτείας θυμίζει ανέκδοτο της Σοβιετίας του 1980 για έναν πολίτη που έπεσε σε ανοιχτό φρεάτιο του Μετρό τραυματίστηκε και το κράτος τον κατηγόρησε για καταστροφή κρατικής υπηρεσίας 

Συνέντευξη στον Ανδρέα Ζαμπούκα

- Κύριε Συνολάκη, η εκπομπή του Αλέξη Παπαχελά στον ΣΚΑΙ επανέφερε τραγικές μνήμες από την καταστροφή στο Μάτι. Πρόκειται για τραγωδία. Τι πήγε περισσότερο, λάθος στο σύστημα; Το οργανωτικό, το θεσμικό ή το τεχνικό μέρος;

Όταν ετοίμασα το πόρισμα της ομάδας μου για το Μάτι που παρουσιάστηκε στις 13 Σεπτεμβρίου και μπορεί κανείς να το αναζητήσει στο youtube, δεν είχα πρόσβαση στις απεγνωσμένες τηλεφωνικές συνομιλίες μεταξύ πολιτών και κέντρου επιχειρήσεων, όπως πλέον δημοσιοποιήθηκαν από τον κύριο Παπαχελά.

Το πόρισμα μας βασίστηκε τότε σε προσομοιώσεις (δηλαδή υπολογιστικά μοντέλα που δημιουργούσαν μια εικονική πραγματικότητα της πυρκαγιάς), σε μοντέλα που υπολογίζουν τους χρόνους εκκένωσης περιοχών, και συνεντεύξεις με επιζώντες. Το πόρισμα μας είχε αναδείξει την έλλειψη εντολής εκκένωσης σαν καίριο λόγο της εκατόμβης. Το πόρισμα ήταν καθαρά βασισμένο σε επιστημονικές αρχές και δεδομένα. Εκ των υστέρων, έχει χαρακτηριστεί σαν "ήπιο",

Σας θυμίζω ότι τον Σεπτέμβριο είχα δεχθεί ιδιαίτερα προσωπικές επιθέσεις, γιατί ορισμένοι άρχισαν να πυροβολούν τον αγγελιοφόρο, προτού καν διαβάσουν ή καταλάβουν το μήνυμα που μετέφερε - άλλοι μου έχουν πει ότι οι ad hominem επιθέσεις έγιναν επειδή ακριβώς μερικοί κατάλαβαν το μήνυμα, δηλαδή ανεγνώρισαν στο πόρισμα ότι υπήρχαν ευθύνες, και αν είχε γίνει διαφορετική και πιο ανθρώπινη διαχείριση της κρίσης, τότε θα είχαν σωθεί δεκάδες, και για αυτό τον λόγο επιτέθηκαν βάναυσα σε μένα και την οικογένεια μου .

Δυστυχώς για την πατρίδα μας, οι αρχικές μας εκτιμήσεις επαληθεύτηκαν από την εκπομπή στο Σκάι και τις συνεντεύξεις Παπαχελά. Δηλαδή υπήρξε ένα τεράστιο και θανατηφόρο οργανωτικό κενό. Δεν τίθεται θέμα θεσμικού ή τεχνικού θέματος... Το ζητούμενο εκείνη την τραγική ημέρα είναι γιατί, οι ίδιοι αρμόδιοι που είχαν δώσει τις εντολές για όλα σχεδόν τα εναέρια μέσα της Αττικής να επιχειρούν στην Κινέτα, γιατί οι ίδιοι δεν έδωσαν συγχρόνως εντολή εκκένωσης στο Μάτι και Νέο Βουτσά.

Οι ίδιοι εγνώριζαν καλύτερα από όλους ότι δεν υπήρχαν αρκετές πυροσβεστικές δυνάμεις, και ότι υπήρχε δυνατός δυτικός άνεμος που θα εξάπλωνε την πυρκαγιά προς τις περιοχές που κάηκαν. Γιατί δεν ενήργησαν; Ήταν καθαρά θέμα πλημμελούς οργάνωσης. Μπορεί το θεσμικό πλαίσιο με την μη λεπτομερή κατανομή των αρμοδιοτήτων μεταξύ δημάρχου και περιφερειάρχη και υπουργού και των υπηρεσιών τους να μην ήταν κατανοητό, αλλά αυτό τι σημαίνει; Αν δείτε ένα τροχαίο με τραυματισμένους, τι θα κάνετε, θα τηλεφωνήσετε άμεσα στο 112, ή θα συζητήσετε με τους παρισταμένους ποιός είναι ο πλέον αρμόδιος για να τηλεφωνήσει;

- Σας τρομάζει η κυνική στάση της κυβέρνησης σχετικά με την ανάληψη των ευθυνών; Μήπως είναι προάγγελος νέων συμφορών, εν όψει της θερινής περιόδου και με την φύση να έχει οργιάσει από τις πολλές βροχοπτώσεις;

Με τρομάζει ότι η κυβέρνηση φαίνεται να τηρεί στάση στρουθοκαμήλου. Δεν φαίνεται να έχει αλλάξει η αρχική της θέση, που ήταν ότι δεν μπορούσαν να βρουν τίποτε που είχαν κάνει λάθος στη διαχείριση της συγκεκριμένης κρίσης, όπως είχαν δημοσιοποιήσει στην συνέντευξη τύπου στις 26 Ιουλίου 2018. Σας θυμίζω ότι τότε, πρώτα η κυβέρνηση εστιάστηκε στην πιθανότητα εμπρησμού, μετά στην κλιματική αλλαγή, και άλλοτε στην άναρχη δόμηση, και όχι, στο ότι δεν υπήρξε εντολή εκκένωσης της περιοχής και ότι ο συντονισμός των διασωστών δεν λειτούργησε σωστά, όπως μάθαμε με απογοήτευση στην εκπομπή Παπαχελά.

Δηλαδή, σε άναρχα δομημένες περιοχές, λόγω της κλιματικής αλλαγής, όταν υπάρχει εμπρησμός θα πεθαίνουν δεκάδες άνθρωποι, και ο συντονισμός των επιχειρήσεων διάσωσης δεν μετράει. Με άλλα λόγια, ας τρέμουμε όλοι, το κράτος είναι ανίσχυρο να μας προστατέψει από φυσικές καταστροφές σε περιοχές με επικινδυνότητα.

Αυτή ακριβώς η κυνική νοοτροπία είναι πιθανός προάγγελος νέων καταστροφών. Είναι βέβαιο, ότι αν δεν προετοιμαστούμε, ακόμη και μη ακραία φαινόμενα θα οδηγήσουν σε πολλούς θανάτους. Η πρακτική της πολιτείας μας μου θυμίζει ένα αστείο για την Σοβιετία του 1980. Ένας άνθρωπος περπατάει σε κεντρικό δρόμο την νύκτα, λείπει το κάλυμμα μιας μεγάλης οπής (κατασκευασμένου ανοίγματος) στο πεζοδρόμιο, τρύπας που οδηγεί σε αεραγωγό του μετρό.

Ο πεζός πέφτει στην τρύπα και τραυματίζεται σοβαρά, αλλά μετά κατηγορείται από τις αρχές για καταστροφή της κρατικής περιουσίας δηλαδή του αεραγωγού. Ο κυβερνητικός μας κυνισμός δεν διαφέρει, δεν ασχολούνται με το πώς να βεβαιωθούν ότι όλες οι είσοδοι αεραγωγών είναι ασφαλείς και δεν κινδυνεύει να πέσει κανείς, αλλά το ποιος φταίει. Το ποιος φταίει είναι δευτερεύον, αυτό που είναι πρωταρχικό είναι το πως θα αποφύγουμε ένα παρόμοιο περιστατικό.

Η πολιτική προστασία και οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης οφείλουν να είναι προετοιμασμένες για να σώζουν ανθρώπους όποιος και να φταίει. Αν πάτε στο νοσοκομείο με έμφραγμα, δεν νομίζω ότι το πρώτο που θα σας ρωτήσουν είναι το πόσο χρόνια καπνίζατε, θα σας ρωτήσουν τι συμπτώματα αισθάνεστε και θα προσπαθήσουν να σας κάνουν θρομβο-καθαριστική θεραπεία, μετά θα προσπαθήσουν να καταλάβουν πώς οι αρτηρίες σας έφτασαν στην κατάσταση που ήταν.

- Ποιες είναι οι δικές προτάσεις για ένα κράτος και μία κοινωνία ευθύνης; Για μία πολιτεία που θα επιδεικνύει αυστηρή αφοσίωση στις υποχρεώσεις της αλλά και μία κοινωνία πολιτών που θα αναλαμβάνει το μερίδιο συλλογικής ευθύνης που της αναλογεί;

Κατ'' αρχήν, αυτό που χρειάζονται είναι ασκήσεις ετοιμότητας και εκκένωσης περιοχών, για να εκτιμηθούν, έστω και προσεγγιστικά, οι απαιτούμενοι χρόνοι απομάκρυνσης του πληθυσμού. Αυτές οι ασκήσεις και οι υπολογιστικές προσομοιώσεις θα οδηγήσουν σε χάρτες εκκένωσης περιοχών και έτσι σε πιο αποτελεσματική διαχείριση κρίσεων. Ένα κράτος ευθύνης δεν κάνει ένα πασάλειμμα νομοσχεδίου αντιγράφοντας γενικές αρχές του αμερικανικού συστήματος πολιτικής προστασίας, χωρίς να μπαίνει στην ουσία και χωρίς τις λεπτομέρειες που κάνουν την διαφορά στην στρατηγική και αποτελεσματική αντιμετώπιση των καταστροφών, και φυσικά την διαφορά ζωής και θανάτου.

Ένα κράτος δικαίου δεν φοβάται τις δομικές αλλαγές που θα σώσουν ανθρώπινες ζωές, ούτε φοβάται να αναλάβει τις ευθύνες που του αναλογούν, ούτε στην προετοιμασία, ούτε στην αντιμετώπιση, αλλά ούτε και στον καταλογισμό καταστροφών. Ένα κράτος δικαίου υπηρετεί την βασική πρωταρχική του υποχρέωση, δηλαδή την προστασία της ανθρώπινης ζωής.