Τρία πράγματα που πρέπει να γνωρίζουν οι επενδυτές αυτή την εβδομάδα
- Ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ αυξήθηκε ξανά στο 2,9%.
- Παρά αυτό, οι αγορές τιμολογούν τώρα τρεις μειώσεις επιτοκίων έως το τέλος του έτους, αποτέλεσμα της αύξησης της ανεργίας και των πιέσεων από τον Λευκό Οίκο.
- Πιστεύουμε ότι, ενώ οι τρεις περικοπές ενδέχεται να μην πραγματοποιηθούν, η Fed είναι σε πορεία μείωσης του κόστους χρήματος. Οι αγορές συνήθως δεν ενδιαφέρονται από πού προέρχεται το φθηνό χρήμα, αρκεί να είναι διαθέσιμο.
Σύνοψη
Η Fed αναμένεται να μειώσει τα επιτόκια παρά την αύξηση του πληθωρισμού, υπό τις πιέσεις της επιδεινούμενης αγοράς εργασίας και του Λευκού Οίκου. Το πραγματικό ζήτημα δεν είναι οι περικοπές καθ’ αυτές, αλλά η αυξανόμενη απειλή για την ανεξαρτησία της Fed. Αν η κεντρική τράπεζα υποκύψει υπερβολικά σε πολιτικές πιέσεις, η αξιοπιστία της για τον έλεγχο του πληθωρισμού μπορεί να υπονομευθεί, αυξάνοντας τα μακροπρόθεσμα επιτόκια και δημιουργώντας αστάθεια στις αγορές.
Για τους επενδυτές, οι βραχυπρόθεσμες μειώσεις τείνουν να ενισχύουν μετοχές και βραχυπρόθεσμα ομόλογα, αλλά η απειλή για την ανεξαρτησία μπορεί να επηρεάσει τα μακροπρόθεσμα ομόλογα και τα σταθερής αξίας περιουσιακά στοιχεία. Για τις επιχειρήσεις, ειδικά τις μη εισηγμένες, η πρόκληση είναι η διαχείριση του πληθωρισμού μέσω τιμών, μείωσης κόστους ή αύξησης παραγωγικότητας, παράλληλα με την πολιτική και νομοθετική αβεβαιότητα.
Αυτή την εβδομάδα, η Fed, ίσως η πιο σημαντική κεντρική τράπεζα στον κόσμο, αναμένεται να μειώσει τα επιτόκια κατά 0,25% στο 4,25%, καθώς αρχίζει να επικεντρώνεται στην επιδεινούμενη εικόνα της αγοράς εργασίας, αντί για την αύξηση του πληθωρισμού. Ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ αυξήθηκε από 2,7% σε 2,9% και, αν και αναμενόμενο, επιταχύνεται για τέσσερις συνεχόμενους μήνες.
Πιο σημαντικό είναι ότι, μετά από πιέσεις του Προέδρου και πρόσφατα σχόλια αξιωματούχων της Fed, οι αγορές ομολόγων τιμολογούν τώρα τρεις μειώσεις επιτοκίων μέχρι το τέλος του έτους και τουλάχιστον άλλες τρεις έως το τέλος του 2026, δηλαδή συνολική μείωση περίπου 1,5% στο 3%.
Είναι υπερβολικό; Και πρέπει η κυβέρνηση να ασκεί τόση πίεση στη Fed;
Ο William McChesney Martin, πρόεδρος της Fed 1951–1970, είπε το 1955 ότι το έργο της Fed είναι να «αφαιρεί το ποτό όταν το πάρτι γίνεται καλό». Κανένα κράτος δεν θέλει να σταματήσει το πάρτι, ειδικά ένα που έχει ξεκινήσει έναν παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο για την ενίσχυση της εσωτερικής ανάπτυξης.
Γίνεται σαφές ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ θέλει να ασκήσει μεγαλύτερη επιρροή στη Fed. Το επιχείρημά τους είναι ότι κανένα ίδρυμα, ανεξάρτητο ή όχι, δεν πρέπει να έχει περισσότερη εξουσία από τον εκλεγμένο εκτελεστικό κλάδο στη διαμόρφωση της δημοσιονομικής πολιτικής. Οι ΗΠΑ βρίσκονται σε «εμπορικό πόλεμο» και όλοι πρέπει να ευθυγραμμιστούν. Με την αύξηση των επιτοκίων ως απάντηση στη δημοσιονομική τόνωση, η ανάπτυξη παραμένει η ίδια και το χρέος αυξάνεται. Οι οικονομολόγοι, από την άλλη, υποστηρίζουν ότι οι ανεξάρτητες κεντρικές τράπεζες είναι ο πυλώνας της σταθερότητας των τιμών. Η υπονόμευση της Fed ενδέχεται να αυξήσει τον πληθωρισμό και να θέσει σε κίνδυνο τα υπόλοιπα δύο καθήκοντά της.
Η συζήτηση έχει δύο όψεις: η Fed μπορεί να είναι ανεξάρτητη, αλλά δεν είναι κράτος-μονάρχης ή θεσμικό «μοναρχικό» σώμα. Σε πρόσφατους καιρούς, όταν λίγοι κεντρικοί τραπεζίτες καθόριζαν την παγκόσμια οικονομία, το αποτέλεσμα δεν ήταν πάντα θετικό για τους πολίτες. Αν η εκτελεστική εξουσία θέλει έναν παγκόσμιο ανταγωνισμό στο εμπόριο, οι ανεξάρτητοι θεσμοί δεν έχουν χώρο για αντι-πολιτικές. Από την άλλη, ο πληθωρισμός έχει αποσταθεροποιήσει παγκόσμια την πολιτική και την οικονομία στη δεκαετία του 1970 και μπορεί να το κάνει ξανά. Είναι ο κυριότερος οικονομικός λόγος που μπορεί να ανατρέψει κυβερνήσεις, άρα ο «πληθωρισμός» είναι και πολιτικό ζήτημα.
Η συνταγματικότητα είναι βαθιά πολιτικό ζήτημα, αλλά μικρότερο για επενδυτές. Οι αγορές συνήθως δεν ενδιαφέρονται από πού προέρχεται το φθηνό χρήμα, αρκεί να υπάρχει. Όταν ο Mario Draghi είπε «θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί για να σώσουμε το ευρώ», οι επενδυτές δεν ανησυχούσαν για παραβίαση συνταγματικών κανόνων.
Όταν η Fed κράτησε δεκαπέντε χρόνια επιτόκια μηδενικά και εκτύπωσε χρήμα χωρίς περιορισμούς, δημιουργήθηκαν εισοδηματικές ανισότητες και κακή κατανομή κεφαλαίων (κυρίως στην τεχνολογία), αλλά οι αγορές δεν το αμφισβήτησαν. Το ίδιο ισχύει για την Κίνα, με τα χαμηλά επιτόκια για τη χρηματοδότηση των τοπικών κυβερνήσεων.
Τι σημαίνει για τους επενδυτές
Δεν είναι βέβαιο ότι οι τρεις περικοπές θα πραγματοποιηθούν μέχρι το τέλος του έτους. Ο πληθωρισμός ανησυχεί τους επενδυτές. Ωστόσο, το παλιό ρητό «μην παλεύεις με τη Fed» εξακολουθεί να ισχύει. Η Fed βρίσκεται σε πορεία μείωσης επιτοκίων. Αυτό τείνει να ενισχύει όλα τα είδη ρίσκου, κυρίως μετοχές και βραχυπρόθεσμα ομόλογα. Κανονικά, τα μακράς διάρκειας ομόλογα επωφελούνται περισσότερο, αλλά αν η Fed θεωρηθεί ότι χάνει την ανεξαρτησία της, αυτό μπορεί να επηρεάσει μακροπρόθεσμα ομόλογα και περιουσιακά στοιχεία με σταθερή αξία, όπως πολύτιμα μέταλλα. Η πρόσφατη υποβάθμιση της Γαλλίας από Fitch (AA- σε A+) αποτελεί προειδοποίηση.
Τι σημαίνει για τις επιχειρήσεις
Η Wall Street μπορεί να μην ενδιαφέρεται από πού προέρχεται το φθηνό χρήμα, αλλά η Main Street ενδιαφέρεται. Ο πληθωρισμός επηρεάζει κυρίως τις μη εισηγμένες εταιρείες, αυξάνοντας την πολιτική και νομοθετική αβεβαιότητα. Το 99,96% των εταιρειών δεν είναι εισηγμένες, αλλά αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα: πρέπει να μειώσουν περιθώρια κέρδους, να επενδύσουν σε AI για αύξηση παραγωγικότητας, να διαπραγματευτούν με προμηθευτές, να μειώσουν λειτουργικά κόστη ή να μετακυλήσουν τα έξοδα στους καταναλωτές.
* O Γιώργος Λαγαρίας είναι Chief Economist της Forvis Mazars Financial Planning UK
