Ιδιώτες στο διάστημα

Μπορεί προχθές να αναβλήθηκε, μπορεί αύριο Σάββατο να μην πραγματοποιηθεί ή να πάνε όλα στραβά. Αδιάφορο. Η ιστορία για την ανθρωπότητα έχει ήδη γραφτεί: η πρώτη ιδιωτική εταιρεία που θα πραγματοποιήσει την πρώτη της επανδρωμένη πτήση στο διάστημα, μεταφέροντας για λογαριασμό της θρυλικής NASA δύο αστροναύτες της στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, είναι γεγονός.

Τα διεθνή Μέσα είναι γεμάτα ιστορίες και συγκινητικές λεπτομέρειες που περιγράφουν πώς μια ιδιωτική εταιρεία που έχει ταυτιστεί μ’ ένα άτομο, τον ιδρυτή της, Έλον Μασκ, έχτισε μια σχέση με τη NASA που πριν από δέκα χρόνια έδειχνε αδιανόητη σε κάθε επίπεδο: στην εταιρική κουλτούρα, στα πρωτόκολλα εργασίας, στην αντίληψη του χρόνου που απαιτούσε κάθε πρότζεκτ για να ολοκληρωθεί. Για τη NASA όλα έπρεπε να κυλήσουν αργά, ενώ ο ιδιώτης τους αναστάτωνε και τους γέμιζε ανασφάλεια έτσι όπως εμφανιζόταν με γρήγορες, «αιρετικές» λύσεις στα διάφορα προβλήματα που ανέκυπταν κάθε τόσο κάνοντας τους τεχνικούς της NASA να φρίττουν. 

Έπειτα ήταν το στυλ του ατόμου: θρασύ, κάποιες φορές αγενές, ενίοτε και με παιδιάστικες συμπεριφορές αλλά με μοναδικό πείσμα να περάσει «το δικό του» γιατί τίποτα δεν μπορούσε να το εμποδίσει από το να πραγματοποιήσει τα πιο τρελά του όνειρα. 

«Υπήρξαν φορές που ήμασταν υπερβολικοί ίσως και παιδαριώδεις», είπε μιλώντας σε δημοσιογράφους η Γκουίνι Σότγουελ (Gwynne Shotwell), η πρόεδρος και η υπεύθυνη για τα προγράμματα της εταιρείας SpaceX, «αλλά αν ήμασταν πιο συμβατικοί μπορεί και να μην είχαμε φτάσει ως εδώ».

Η αλήθεια είναι ότι τα μεγάλα όνειρα προϋποθέτουν κι ένα βαθμό «τρέλας» πόσο μάλλον αν το όνειρο αφορά το να αναλάβεις για λογαριασμό της NASA την πιο σημαντική της δουλειά: τη μεταφορά ανθρώπων στο διάστημα. Γιατί δεν είναι η πρώτη φορά που η NASA αναθέτει «εργολαβικά» έργα της σε ιδιώτες απλώς ποτέ δεν είχε αναθέσει σε ιδιώτη τη μεταφορά ανθρώπων καθώς και την ασφαλή επιστροφή τους στη Γη.

Οι ΗΠΑ είναι βέβαια ένα κράτος με μοναδικούς μηχανισμούς κοινωνικής κινητικότητας, που τα άτομα ανεξάρτητα από την καταγωγή τους μπορούν να πραγματοποιήσουν τα πιο τρελά τους όνειρα. Είναι η χώρα που ένα μαύρο παιδί από μονογονεϊκή οικογένεια, χάρις στις ικανότητές του, αποφοίτησε από τα καλύτερα πανεπιστήμια, άδραξε τις ευκαιρίες οι οποίες όμως του δόθηκαν και βρέθηκε στο Λευκό Οίκο.

Την ίδια στιγμή οι ΗΠΑ διατηρούν τα σύμβολα της κρατικής ισχύος τους ιερά και η NASA είναι το κατεξοχήν σύμβολο της κρατικής/εθνικής τους ισχύος. Παρ’όλα αυτά όμως αφήνουν χώρο στο άτομο, στον ιδιώτη, στην εταιρεία που παράγει πλούτο αλλά και συλλογική ευημερία και συλλογικά όνειρα για ένα «Μεγάλο Κόσμο» όπως τον έχει περιγράψει ο Γκαίτε στον «Φάουστ».

Κατά καιρούς οι συγκυρίες και κυρίως οι κρίσεις όπως αυτή που διερχόμαστε σήμερα, θέτουν υπό αμφισβήτηση έννοιες όπως η ατομική ελευθερία ή το πρωτείο του ατόμου ενώ κάποιοι με δόλο και εμπάθεια  τοποθετούν το άτομο, εντελώς αυθαίρετα, σε θέση αντιπαλότητας προς την κοινωνία. Τίποτα πιο ανακριβές. Πολιτικοποιούμαστε για ελεύθερες κοινωνίες, για συλλογικότητες δομημένες πάνω στις αρχές του ανθρωπισμού, της ισότητας, της αδελφότητας αλλά πάνω απ’όλα της ελευθερίας, της ελεύθερης οικονομίας, των δικαιωμάτων του ανθρώπου, της ανοιχτής κοινωνίας. 

Η ελευθερία του ατόμου, χωρίς την κηδεμονία του κράτους, είναι η μόνη ικανή και αναγκαία συνθήκη ευημερίας της κοινωνίας, μιας κοινωνίας που θέλει να ονειρεύεται, υπερβαίνοντας προκλήσεις και δυσκολίες, κοιτώντας ψηλά, προς τ’άστρα.