Η μπάλα στα χέρια της κυβέρνησης, η ανομία στα πανεπιστήμια πρέπει να τελειώσει
Συνέντευξη Νιόβης Παυλίδου στο Liberal

Η μπάλα στα χέρια της κυβέρνησης, η ανομία στα πανεπιστήμια πρέπει να τελειώσει

Η ελληνική κοινωνία δεν θα συγχωρέσει καμία υποχώρηση της κυβέρνησης για την πάταξη της ανομίας στα πανεπιστήμια, τονίζει στο Liberal η Νιόβη Παυλίδου.

Η καθηγήτρια του ΑΠΘ που την Τετάρτη στοχοποιήθηκε από αγνώστους, όπως μέχρι σήμερα τόσοι συνάδελφοί της μέχρι σήμερα, μιλά για τις εικόνες βίας στον ακαδημαϊκό χώρο, επισημαίνει ότι πουθενά στον πλανήτη, ανεξάρτητα από το καθεστώς διακυβέρνησης ή την γεωγραφική θέση των χωρών, δεν συναντά κανείς τέτοιο καθεστώς ανομίας, όπως αυτό στα ελληνικά πανεπιστήμια και θέλει να ελπίζει ότι η κυβέρνηση θα ολοκληρώσει την μεταρρύθμιση που ξεκίνησε με την κατάργηση του ασύλου.

«Δεν θα συγχωρηθεί από την ελληνική κοινωνία καμιά ένδειξη υποχώρησης της κυβέρνησης από τις προεκλογικές υποσχέσεις της, στο όνομα του πολιτικού κόστους», επισημαίνει χαρακτηριστικά, ευελπιστώντας ότι κάτι επιτέλους θα αλλάξει, αφού η κοινωνία απαιτεί μια άλλη εικόνα μακριά από το εσωστρεφές ακαδημαϊκό σύστημα των τελευταίων δεκαετιών και τις αποτυχίες του πολιτικού συστήματος να πετύχει σύγκλιση των ελληνικών ΑΕΙ με την ευρωπαϊκή πραγματικότητα. 

Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη

Εδώ και χρόνια ο χώρος των πανεπιστημιακών έχει εθιστεί στο φόβο και σε ένα κλίμα ανασφάλειας. Πότε επιτέλους οι πανεπιστημιακοί θα νοιώσουν ασφαλείς στο χώρο εργασίας τους; Τι πρέπει να γίνει και γιατί δεν έχει γίνει τόσες δεκαετίες;

Στην αρχή της μεταπολίτευσης η ακαδημαϊκή ζωή χαρακτηριζόταν από αίσθηση ελευθερίας και δίψα για εκδημοκρατισμό της κοινωνίας. Γρήγορα όμως η έντονη παρουσία πολιτικών δυνάμεων (παρατάξεις), η αμεσοδημοκρατική εκλογή των οργάνων διοίκησης των πανεπιστημίων και η εμμονική προσήλωση στην δήθεν δωρεάν και αποκλειστικά κρατική παροχή εκπαιδευτικών υπηρεσιών, απομόνωσε  την ακαδημαϊκή κοινότητα της χώρας από διεθνείς πρακτικές. 

Τέτοια μοντέλα ακαδημαϊκής ζωής δεν συναντάμε πουθενά στον κόσμο. Καθώς και τόσο επίμονη άρνηση να εναρμονισθεί κανείς με πρακτικές του ευρωπαϊκού εκπαιδευτικού χώρου.  

Στο εσωστρεφές ακαδημαϊκό μας σύστημα διολισθήσαμε σταδιακά στην ανομία, την παραβατικότητα και τον εκφοβισμό.  Εδραιώθηκε αυτή η κατάσταση, έγινε καθεστώς. Δαιμονοποιήθηκε η συνεργασία με θεσμούς του κράτους (αστυνομία), αλλά το πανεπιστήμιο έμεινε ανοικτό και αφύλακτο από κάθε είδους παραβατικά στοιχεία.  Όσες προσπάθειες έγιναν για συγκλίσεις με την Ευρωπαϊκή πραγματικότητα συνάντησαν ισχυρές αντιστάσεις. 

Το πολιτικό σύστημα δεν επέδειξε ποτέ την απαιτούμενη ενότητα και ωριμότητα για να υποστηρίξει στα ελληνικά πανεπιστήμια πρακτικές των διεθνών ιδρυμάτων. Και μόνο του το κρατικά εξαρτημένο πανεπιστήμιο δεν μπορούσε να κάνει την ανατροπή. 

Όσοι πανεπιστημιακοί έκαναν προσπάθειες για μεταρρυθμίσεις, απογοητεύτηκαν, αφοσιώθηκαν στην προσωπική τους επαγγελματική πορεία, ή έφυγαν στο εξωτερικό. Σε αυτούς οφείλονται οι όποιες διακρίσεις των ελληνικών ΑΕΙ στη διεθνή κοινότητα.

Για τελευταία φορά υπάρχει ελπίδα και αναμονή ότι η σημερινή κυβέρνηση θα υποστηρίξει την υιοθέτηση καλών διεθνών εκπαιδευτικών πρακτικών στην διακυβέρνηση, την εκπαίδευση και την ερευνητική δραστηριότητα των ΑΕΙ, και θα εκλείψει η ανομία από την πανεπιστημιακή ζωή. Υπάρχει η απαραίτητη στήριξη και από την ακαδημαϊκή κοινότητα και από την κοινωνία για να το πετύχουμε.

Το ρωτώ καθώς όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών θέλει καλύτερα ΑΕΙ και τάσσεται υπέρ της ασφάλειας και της πανεπιστημιακής αστυνομίας. Πιστεύετε ότι θα τολμήσει η κυβέρνηση να σπάσει το απόστημα και να κάνει πράξη τους νόμους που έχει ψηφίσει; Τι μπορεί να την εμποδίσει;

Τα τελευταία χρόνια, μέσα από τις κινητοποιήσεις των πανεπιστημιακών που ζητούσαν αλλαγές στα ΑΕΙ, το πανεπιστήμιο έγινε πιο ορατό στην Ελληνική κοινωνία και άρχισε να διαφαίνεται ότι κάτι δεν πάει καλά στην ακαδημαϊκή ζωή.

Η οικονομική κρίση έφερε στο φως το πρόβλημα του πληθωρισμού των πτυχίων και ενισχύθηκαν οι υπόνοιες ότι οι στρατηγικές των ελληνικών ΑΕΙ μπορεί να μην είναι οι σωστές Οι Έλληνες δαπανούν πολλά χρήματα για την εκπαίδευση των παιδιών τους, αγωνιούν για το μέλλον τους και επιθυμούν τα πτυχία να έχουν αντίκρισμα στην αγορά εργασίας. Εικόνες καταστροφών και εκφοβισμών δεν γίνονται πλέον αποδεκτές.

Η κυβέρνηση έκανε ένα πρώτο βήμα με την κατάργηση του ασύλου της ανομίας στα ΑΕΙ,  αλλά οφείλει να ολοκληρώσει τον κύκλο αντιμετώπισης των εστιών και παραγόντων εκφοβισμού στα ΑΕΙ. Δεν θα συγχωρηθεί από την ελληνική κοινωνία καμιά ένδειξη υποχώρησης της κυβέρνησης από τις προεκλογικές υποσχέσεις της, στο όνομα του πολιτικού κόστους.

Γνωρίζετε αν υπάρχει και σε άλλες χώρες αυτό το φαινόμενο της διαχρονικής βίας και ανομίας στα πανεπιστήμια; Και αν όχι, γιατί μόνο στην Ελλάδα; 

Πουθενά στον κόσμο δεν υπάρχουν τέτοιες εικόνες σε πανεπιστήμια, ανεξάρτητα από το καθεστώς διακυβέρνησης μιας χώρας, την γεωγραφική της θέση ή το ΑΕΠ της. Αυτή η εικόνα αδικεί τη χώρα μας και πρέπει να τελειώσει. 

Θεωρείτε ότι θα δούμε κάποια στιγμή τα ελληνικά ΑΕΙ να φτάσουν στο επίπεδο των ξένων;

Αλίμονο αν δεν ελπίζαμε! Συχνά, όταν αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση σε μια κατάσταση το τέλος μπορεί να φτάσει γρήγορα. Υπάρχει η ωριμότητα στην κοινωνία να το δούμε αυτό στα ελληνικά ΑΕΙ. Η μπάλα είναι στα χέρια της κυβέρνησης.

* Η Νιόβη Παυλίδου είναι καθηγήτρια του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Συμπαραστάτης του Πολίτη και της Επιχείρησης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας