Της Μαρίας Χούκλη
Κερδήθηκε μια σημαντική μάχη, αλλά ας μην πανηγυρίζει η κυβέρνηση. Δεν κερδήθηκε ο πόλεμος. Όχι ο πόλεμος της οικονομικής ανόρθωσης, στον οποίο αναφέρονται όσοι θέλουν να την αντιπολιτευθούν επί της ουσίας ή από αμηχανία.
Εννοώ τον Μεγάλο Πόλεμο, που αφορά και εμάς και την Ευρώπη και όλον τον πλανήτη: πώς θα αντιμετωπιστούν οι πολλαπλές κρίσεις από τις οποίες συνταράσσεται το παγκόσμιο χωριό. Μοιάζουν διαφορετικές, ασύνδετες μεταξύ τους, αλλά στην πραγματικότητα είναι συμπτώματα της ίδιας νόσου που ονομάζεται «Εποχή της Μετάβασης», σύμφωνα με τον Μαρκ Σάξερ της δεξαμενής σκέψης Friedrich -Ebert- Stiftung. Το think tank απηχεί τις απόψεις της γερμανικής σοσιαλδημοκρατίας, διατηρεί όμως την ανεξαρτησία του από τον συγκεκριμένο πολιτικό χώρο.
Ο Γερμανός αναλυτής σαν να παίρνει τη σκυτάλη από τον μαρξιστή Έρικ Χομπσμάουμ: μετά τις Εποχές του Κεφαλαίου, των Αυτοκρατοριών, των Επαναστάσεων και των Άκρων, το πλανητικό σύστημα -λέει- βιώνει το σεισμό της Μετασχηματισμού του.
Είμαστε μάρτυρες της μετάβασης του κόσμου από τον χρηματοοικονομικό στον ψηφιακό καπιταλισμό, από τις βιομηχανικές στις ψηφιοποιημένες κοινωνίες, από τον άνθρακα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, από τα εθνικά κράτη σε αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες και τις ενώσεις κρατών με κοινές επιδιώξεις.
Μια Δομική Επανάσταση που όχι μόνο μεταμορφώνει τις οικονομίες, αλλάζει την κοινωνική, πολιτιστική και πολιτική τάξη του καιρού μας.
Οι παλιές λύσεις δεν επαρκούν και τα παλιά συστήματα δεν μπορούν να προσφέρουν την πυξίδα για να βρούμε τον δρόμο προς τα εμπρός, υποστηρίζει ο Σάξερ.
Και όσο καθυστερεί η αποσαφήνιση του προσανατολισμού, ο φόβος, η σύγχυση και το αίσθημα αδιεξόδου θρέφουν την άνοδο των δημαγωγών που υπόσχονται σιδερένια πυγμή ή απλές λύσεις, ορισμένοι και τα δύο. Σαν να ακούμε την ηχώ του 1930.
Το καύσιμο της εποχής που έχει ανατείλει, είναι η παραγωγή πληροφορίας και η συμμετοχή των κοινωνιών στις παγκόσμιες ροές των data. Η νέα αρχιτεκτονική των οικονομιών είναι τα ευέλικτα δίκτυα και οι περιφερειακές πλατφόρμες, όροι που μοιάζουν με κινέζικα για τον μέσο ενήλικα πολίτη, ακόμη και στις αναπτυγμένες χώρες.
Η ψηφιακή κοινωνία χρειάζεται νέο μοντέλο διακυβέρνησης που θα προσαρμοστεί στις ανάγκες και στις προσδοκίες της. Τα αυστηρά συστήματα ιεραρχίας, συγκέντρωσης ισχύος και οικουμενικών αναφορών ανήκουν στο οριστικό χθες.
Η ασημένια σφαίρα για να τελειώσουμε με το γόρδιο παζλ έχει χαραγμένη πάνω της τη λέξη «μεταρρυθμίσεις».
Προσέξτε, όχι μεταρρυθμίσεις με την παλιά λογική, δηλαδή τα προϊόντα του αγώνα ανάμεσα σε όσους έχουν οφέλη από την ισχύουσα κατάσταση και σε όσους θέλουν να την αλλάξουν. Ό,τι περίσσευε λεγόταν «αλλαγή, ανατροπή», ωστόσο τα πράγματα ουσιαστικά έμεναν, μένουν ως έχουν. Στις βιομηχανικές κοινωνίες, το έργο το αναλάμβαναν τα μαζικά κόμματα με λύσεις για όλους-πολιτικά πακέτα που εξυπηρετούσαν και ευχαριστούσαν πολλές διαφορετικές ομάδες έναντι της ψήφου τους. Αυτοί οι συνασπισμοί συναλλαγής που εξεμέτρησαν το ζήν, είναι ανεπαρκείς για να ανοίξουν αναπτυξιακούς δρόμους.
Χρειάζεται άλλη στρατηγική, ο πλήρης μετασχηματισμός των πολιτικών και κοινωνικών υποκειμένων, νέα φιλοσοφία στην διακυβέρνηση.
Σε αντίθεση με την βιομηχανική, η ψηφιακή κοινωνία είναι λιγότερο εξαρτημένη από το κράτος, είναι σαν ένα τεράστιο παλίμψηστο. Έσπασε η φόρμα των προτύπων με καθολική ισχύ και επιρροή.
Ποιο είναι το ζητούμενο; Ο Μάρκ Σάξερ το περιγράφει:
Απαιτείται ένας συνασπισμός δυνάμεων με πολιτική βούληση να αλλάξει την ισχύουσα κατάσταση. Μια συμμαχία οριζόντια που θα χτίσει τη νέα αφήγηση γύρω από οράματα και αξίες που θα διαπνέονται από τη σκέψη για καλύτερο μέλλον. Όχι θεωρητικά αλλά με την κατάλληλη τεχνική στήριξη και εξηγώντας στις κοινωνίες ότι πρέπει να επανακαθορίσουν τα συμφέροντά τους, λαμβάνοντας υπόψιν ότι τον κοινό παρονομαστής, τη νέα ψηφιακή πλατφόρμα πάνω στην οποία κινείται ο κόσμος μας.
Αυτή είναι μια κουβέντα που θα αργήσει να γίνει στη χώρα μας.
