Της Μαρίας Χούκλη
Η Γαλλία βράζει από καιρό. Δεν αναγνωρίζει τον εαυτό της, δεν ξέρει πλέον ποια είναι. Η οικονομική ευημερία της, η πολιτική πρωτοπορία και η ανεκτικότητα της ανήκουν στον παρελθόν. Τώρα μιλάει για λιτότητα και εργασιακή ευελιξία, ψηφίζει μαζικά Le Pen και έγινε καχύποπτη με τους ξένους μετά τις τζιχαντιστικές σφαγές. Μια από τις πιο ανοιχτές ευρωπαϊκές κοινωνίες τελεί σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης για λόγους ασφαλείας. Απέναντι η Αλγερία μειδιά.
Η διάχυτη δυσφορία από τις 31 Μαρτίου απέκτησε πρόσωπο. Είναι το πολύχρωμο πλήθος που ξαγρυπνά κάθε βράδυ στην Place de la Republique, στο κέντρο του Παρισιού. Χθες ήταν η 51η Μαρτίου, σήμερα η 52α. Οι καταληψίες της εμβληματικής πλατείας μετρούν με δικό τους ημερολόγιο τις ολονυκτίες της ανυπακοής, για να στείλουν το μήνυμα ότι απορρίπτουν όλους τους κατεστημένους κανόνες του παιχνιδιού. Διεκδικούν ακόμη και να αλλάξουν τη μέτρηση του χρόνου.
Το κίνημα έχει ονομαστεί «Nuit Debout», σε ελεύθερη μετάφραση θα μπορούσε να παραπέμπει σε άγρυπνες συνειδήσεις και αποτελεί τη γαλλική εκδοχή του Occupy Wall Street, των Ισπανών Indignados, αλλά και των ημέτερων Αγανακτισμένων, τουλάχιστον στην αρχική φάση των ελληνικών συγκεντρώσεων.
Οι συμμετέχοντες συζητούν πως θέλουν την κοινωνία που ονειρεύονται, καθένας τους μπορεί να πάρει τον λόγο για μερικά λεπτά, οι αποφάσεις εγκρίνονται από τη γενική συνέλευση. Δεν υπάρχει εκλεγμένος ηγέτης, ούτε εκπρόσωπος του κινήματος. Όλοι τους φροντίζουν και για τα τετριμμένα, τη σίτιση και την καθαριότητα, πού και πότε θα διαδηλώσουν.
Η κυβέρνηση Hollande-Valls δεν ξέρει πώς να τους αντιμετωπίσει: δοκίμασε να αποδυναμώσει το κίνημα με μέτρα κατά της ανεργίας, απέτυχε. Έστειλε την αστυνομία, απέτυχε.
Οι irrites της Republique αυξάνονται και πληθύνονται. Απέκτησαν μιμητές και σε άλλες πόλεις. Τα social media έκαναν καλά τη δουλειά τους.
Οι άγρυπνες νύχτες έχουν μπερδέψει όλο το πολιτικό φάσμα, γιατί δεν έχουν κομματικό ή ιδεολογικό πρόσημο. Δεν μπορεί να τις προσεταιριστεί η δεξιά κατά των σοσιαλιστών, ούτε η αριστερά πέραν των σοσιαλιστών, πολλώ δε μάλλον οι λεπενιστές. Αμήχανοι και οι αναλυτές μιλούν για νέο Μάη του '68 στην εποχή του διαδικτύου. Ο Pierre Haski, συνιδρυτής της ανεξάρτητης πλατφόρμας ενημέρωσης Rue89.com, επισημαίνει ότι υπάρχει μια σημαντική διαφορά από τον Παρισινό Μάη: Όσοι βρέθηκαν στα οδοφράγματα της γαλλικής πρωτεύουσας πριν από μισό αιώνα, είχαν ενηλικιωθεί στην ένδοξη Τριακονταετία της Μεταπολεμικής Οικονομικής Ανάπτυξης. Το σύνθημά τους ήταν « Η φαντασία στην Εξουσία».
Τώρα οι Nuit Debout είναι 30άρηδες που μεγάλωσαν μέσα σε οικονομική κατήφεια και υψηλή ανεργία, είναι παιδιά της γαλλικής μεσαίας τάξης, που νιώθουν εξόριστα στην ίδια τους την πατρίδα.
Το κίνημα της Place de la Republique προήλθε από τις κινητοποιήσεις κατά της μεταρρύθμισης της εργατικής νομοθεσίας. Όταν τα συνδικάτα συναίνεσαν στις τροποποιήσεις, ένα κομμάτι της νεολαίας απογοητεύτηκε και αποφάσισε να απαιτήσει μια άλλη ζωή. Νιώθουν προδομένοι από τον Hollande και, στη συντριπτική πλειονότητά τους, δεν θέλουν καν να τον δουν υποψήφιο στις προεδρικές εκλογές του επόμενου χρόνου. Οι Άγρυπνοι των Παρισίων ζητούν την επανεφεύρεση της συμμετοχικής δημοκρατίας και ονειρεύονται να αλλάξουν το πολιτικό τοπίο ενόψει της κρίσιμης αναμέτρησης του 2017. Ο Pierre Haski είναι πολύ επιφυλακτικός. Φέρνοντας ως παράδειγμα το κίνημα Occupy Wall Street, επισημαίνει ότι είναι δύσκολο να μεταφραστεί σε μαζική πολιτική υποστήριξη. Ακόμη και οι Indignados, από τους οποίους ξεπήδησε το Podemos, έδειξαν ότι έχουν οροφή στην κοινωνική απήχηση. Το πιθανότερο είναι να εξαερωθεί κάποια στιγμή, όπως εκτιμά ο Γάλλος δημοσιογράφος, αλλά η απαξιωμένη πολιτική ελίτ καλά θα κάνει να λάβει σοβαρά υπόψιν τη ζωντανή ουτοπία που ξαγρυπνά επί 22 νύχτες στην πλατεία της Δημοκρατίας.
