Το κλείσιμο των στενών του Ορμούζ ενέκρινε η ιρανική Bουλή, ενώ την απόφαση πρέπει να εγκρίνει το Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας. Από το στενό διέρχεται το 20% του πετρελαϊκού διεθνούς εμπορίου, ενώ ήδη τα ναύλα αυξάνονται, όπως και το κόστος ασφάλισης των πλοίων. Αναλυτές της Citi, του Reuters και του Bloomberg βλέπουν το πετρέλαιο ακόμα και στα 100 δολάρια.
Σημειώνεται πως τα Στενά του Ορμούζ, από όπου διέρχεται περίπου το 20% του παγκόσμιου εμπορίου πετρελαίου και φυσικού αερίου, αποτελούν έναν από τους πιο στρατηγικούς θαλάσσιους διαύλους στον κόσμο. Αν και η απόφαση για το κλείσιμό τους δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί, ο βουλευτής και ανώτατος διοικητής των Φρουρών της Επανάστασης, Εσμαΐλ Κοσάρι, δήλωσε στο Young Journalist Club ότι το θέμα βρίσκεται πλέον «στην ατζέντα» και θα εφαρμοστεί «όταν κριθεί απαραίτητο».
Η κατάσταση κλιμακώθηκε τα ξημερώματα της Κυριακής, μετά από τις αεροπορικές επιδρομές των ΗΠΑ σε πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, μεταξύ των οποίων και το υπόγειο εργοστάσιο του Φορντό. Το ερώτημα που κυριαρχεί πλέον είναι πώς θα αντιδράσει η Τεχεράνη.
Ο Χοσεΐν Σαριατμαντάρι, διευθυντής της σκληροπυρηνικής εφημερίδας Kayhan και στενός συνεργάτης του Ανώτατου Ηγέτη Αλί Χαμενεΐ, κάλεσε δημόσια για χτυπήματα κατά πλοίων του αμερικανικού ναυτικού και για το άμεσο κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ. «Μετά την επίθεση των Αμερικανών στο Φορντό, τώρα είναι η σειρά μας», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, Αμπάς Αραγτσί, χαρακτήρισε τις επιθέσεις των ΗΠΑ «εξοργιστικές» και προειδοποίησε ότι το Ιράν «διατηρεί όλες τις επιλογές ανοιχτές για την υπεράσπιση της κυριαρχίας του».
Σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter), τόνισε πως «τα γεγονότα αυτής της ημέρας θα έχουν διαχρονικές συνέπειες. Κάθε κράτος μέλος του ΟΗΕ θα πρέπει να ανησυχεί για αυτή την επικίνδυνη και παράνομη συμπεριφορά».
Καθώς οι εντάσεις κλιμακώνονται, ολόκληρος ο κόσμος παρακολουθεί τις εξελίξεις με αγωνία. Το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ θα είχε σοβαρές επιπτώσεις στην παγκόσμια αγορά ενέργειας, ειδικά σε μια περίοδο έντονων γεωπολιτικών συγκρούσεων.
Τι θα φέρει η εμπλοκή των ΗΠΑ
Από την ημέρα που το Ισραήλ επιτέθηκε στο Ιράν, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του Brent έχουν εκτιναχθεί κατά 11% με μεγάλες ημερήσιες διακυμάνσεις.
Πλέον, «πολλά εξαρτώνται από το πώς θα απαντήσει το Ιράν τις επόμενες ώρες και ημέρες – αλλά αυτό θα μπορούσε να μας οδηγήσει σε μια πορεία προς το πετρέλαιο 100 δολαρίων, εάν το Ιράν ανταποκριθεί όπως είχε απειλήσει προηγουμένως», δήλωσε στο Bloomberg ο Saul Kavonic, ενεργειακός αναλυτής στο MST Marquee.
Σύμφωνα με το Reuters, αμέσως μετά την ανακοίνωση, οι αναλυτές περίμεναν ότι η εμπλοκή των ΗΠΑ ήταν πιθανό να προκαλέσει ξεπούλημα σε μετοχές και μια πιθανή προσφορά για το δολάριο και άλλα ασφαλή περιουσιακά στοιχεία κατά την έναρξη των συναλλαγών, αλλά είπαν επίσης ότι εξακολουθούσε να υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα για την πορεία της σύγκρουσης.
«Πιστεύω ότι οι αγορές θα είναι αρχικά ανήσυχες και νομίζω ότι το πετρέλαιο θα ανοίξει υψηλότερα», δήλωσε ο Mark Spindel, επικεφαλής επενδύσεων στην Potomac River Capital.
«Δεν έχουμε εκτίμηση ζημιών και αυτό θα πάρει λίγο χρόνο. Παρόλο που [ο Τραμπ] το έχει περιγράψει ως “τελειωμένο”, είμαστε σε αναμονή. Τι ακολουθεί; Νομίζω ότι η αβεβαιότητα θα σκεπάσει τις αγορές, καθώς τώρα οι Αμερικανοί παντού θα εκτεθούν. Θα αυξήσει την αβεβαιότητα και την αστάθεια, ιδιαίτερα στο πετρέλαιο», πρόσθεσε.
Κρίσιμη η αντίδραση του Ιράν
«Αυτή η αμερικανική επίθεση θα μπορούσε να προκαλέσει έκρηξη της σύγκρουσης για να συμπεριλάβει το Ιράν που θα απαντήσει στοχεύοντας περιφερειακά αμερικανικά συμφέροντα που περιλαμβάνουν υποδομές πετρελαίου του Κόλπου σε μέρη όπως το Ιράκ ή παρενοχλώντας τη διέλευση από τα Στενά του Ορμούζ».
Καθοριστική για τις εξελίξεις κρίνεται η τελική πρόθεση της κυβέρνησης Τραμπ στο Ιράν, αφού συμμετείχε στην επίθεση του Ισραήλ.
«Η αγορά θέλει βεβαιότητα, και αυτό ωθεί τώρα σταθερά τις ΗΠΑ στο θέατρο της Μέσης Ανατολής», δήλωσε ο Joe DeLaura, παγκόσμιος αναλυτής στη Rabobank, προσθέτοντας ότι οι τιμές αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω. «Αλλά, νομίζω ότι αυτό σημαίνει ότι το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ θα επιφορτιστεί να κρατήσει τα Στενά ανοιχτά», είπε, προσθέτοντας ότι οι τιμές θα μπορούσαν να κυμανθούν από 80 έως 90 δολάρια το βαρέλι.
Η αποφυγή μιας ευρύτερης ανάφλεξης και η αποτροπή διαταραχών στον εφοδιασμό θα ωθούσε τις τιμές του πετρελαίου πτωτικά. Όμως, η εμπλοκή των ΗΠΑ θα μπορούσε να είναι καθοριστική, θέτοντας υπό αμφισβήτηση την ασφάλεια μέσω της πλωτής οδού και από την περιοχή γενικότερα.
Την Παρασκευή, το Ιράν δήλωσε ότι ενδέχεται να εξετάσει το ενδεχόμενο προσαρμογών στο πρόγραμμα εμπλουτισμού του, μειώνοντας τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης και υπενθυμίζοντας στον κόσμο ότι οι ενέργειες της Τεχεράνης είναι σημαντικές και για τις αγορές πετρελαίου.
Μεταξύ των περιουσιακών στοιχείων που «ταλαιπωρήθηκαν» από την ένταση είναι τα συμβόλαια δικαιωμάτων προαίρεσης, όπου οι έμποροι πλήρωναν τεράστια ασφάλιστρα για να αντισταθμίσουν περαιτέρω τις αυξήσεις των τιμών.
Έξοδος
Η αγορά, ωστόσο, ήταν «στα κάγκελα» ακόμη και πριν από την επίθεση των ΗΠΑ.
Οι επενδυτές αποχωρούσαν από θέσεις μελλοντικής εκπλήρωσης με έναν από τους ταχύτερους ρυθμούς που έχουν καταγραφεί, ενδεικτικό της πίεσης που ασκεί η αστάθεια και οι απρόβλεπτες εξελίξεις.
Είναι χαρακτιριστικό ότι συνολικά, ο αριθμός των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης στα κύρια χρηματιστήρια μειώθηκε κατά 367 εκατομμύρια βαρέλια, ή περίπου 7%, από το κλείσιμο της παραμονής της επίθεσης του Ισραήλ στο Ιράν. Οι traders λένε ότι τα υψηλότερα επίπεδα αστάθειας κατέστησαν τις συμφωνίες τιμολόγησης πιο δύσκολες την περασμένη εβδομάδα.
Το κόστος των ναύλων τάνκερς για τη μεταφορά αργού πετρελαίου από τη Μέση Ανατολή στην Κίνα έχει εκτιναχθεί κοντά στο 90% ήδη πριν πριν ξεκινήσουν οι ισραηλινές επιθέσεις. Τα κέρδη για τα πλοία που μεταφέρουν καύσιμα όπως βενζίνη και καύσιμα αεριωθουμένων έχουν επίσης εκτιναχθεί, όπως και τα ασφάλιστρα.
Ο κίνδυνος για τα πλοία στα ύδατα της περιοχής υπογραμμίστηκε όταν δύο πετρελαιοφόρα προσέκρουσαν μεταξύ τους προκαλώντας έκρηξη.
Ακόμη, σχεδόν 1.000 πλοία την ημέρα έχουν μπλοκάρει τα σήματα GPS τους, δημιουργώντας αυξανόμενους κινδύνους για την ασφάλεια. Το MICA Center, ένας γαλλικός σύνδεσμος μεταξύ της στρατιωτικής και της εμπορικής ναυτιλίας, ανέφερε ότι η συντριβή του δεξαμενόπλοιου πιθανότατα «επιδεινώθηκε» από την εμπλοκή.
Ο κίνδυνος για τις ροές πετρελαίου από την περιοχή, σε συνδυασμό με την απότομη αύξηση των ναύλων, ενισχύει τη ζήτηση για αργό πετρέλαιο εκτός του Περσικού Κόλπου.
Νέο επίπεδο κινδύνου
Ωστόσο, μέχρι στιγμής έχουν υπάρξει ελάχιστα σημάδια διακοπής των ροών πετρελαίου από την περιοχή, καθώς δεν είναι προς το συμφέρον καμίας από τις δύο πλευρές, γράφει το Bloomberg, πολύ περισσότερο για τις ΗΠΑ.
Και αυτό, εξηγείται από το γεγονός ότι, όπως επισημαίνει το Reuters, μια βασική ανησυχία για τις αγορές επικεντρώνεται γύρω από τις πιθανές επιπτώσεις των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή στις τιμές του πετρελαίου και συνεπώς στον πληθωρισμό.
Μια αύξηση του πληθωρισμού θα μπορούσε να μειώσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και να μειώσει την πιθανότητα βραχυπρόθεσμων μειώσεων των επιτοκίων.
«Αυτό προσθέτει ένα πολύπλοκο νέο επίπεδο κινδύνου που θα πρέπει να εξετάσουμε και να δώσουμε προσοχή», δήλωσε ο Jack Ablin, επικεφαλής επενδύσεων της Cresset Capital. «Αυτό σίγουρα θα έχει αντίκτυπο στις τιμές της ενέργειας και ενδεχομένως και στον πληθωρισμό».
Πριν από την επίθεση των ΗΠΑ στο Ιράν, αναλυτές της Oxford Economics μοντελοποίησαν τρία σενάρια, συμπεριλαμβανομένης της αποκλιμάκωσης της σύγκρουσης, της πλήρους διακοπής της παραγωγής πετρελαίου στο Ιράν και του κλεισίματος του Στενού του Ορμούζ, «το καθένα με ολοένα και μεγαλύτερες επιπτώσεις στις παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου».
Στην πιο σοβαρή περίπτωση, οι παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου εκτινάσσονται σε περίπου 130 δολάρια το βαρέλι, οδηγώντας τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ κοντά στο 6% μέχρι το τέλος αυτού του έτους, ανέφερε στο σημείωμα η Οξφόρδη.
«Παρόλο που το σοκ τιμών μειώνει αναπόφευκτα τις καταναλωτικές δαπάνες λόγω του πλήγματος στα πραγματικά εισοδήματα, η κλίμακα της αύξησης του πληθωρισμού και οι ανησυχίες για τις πιθανές επιπτώσεις σε έναν δεύτερο γύρο πληθωριστικών πιέσεων πιθανόν να καταστρέψουν κάθε πιθανότητα μείωσης των επιτοκίων στις ΗΠΑ φέτος», ανέφερε η Οξφόρδη στο σημείωμα, το οποίο δημοσιεύτηκε πριν από το χτύπημα των ΗΠΑ.
Citigroup: Στα 90 δολάρια το μπρεντ αν κλείσουν τα Στενά του Ορμούζ
Σύμφωνα και με την Citigroup, η τιμή του μπρεντ θα μπορούσε να εκτοξευθεί στα 90 δολάρια το βαρέλι εάν κλείσει το στενό του Ορμούζ. Υπενθυμίζεται πως η τιμή του μπρεντ αυτή την περίοδο κυμαίνεται στα 77 δολάρια το βαρέλι.
«Οποιοδήποτε κλείσιμο των Στεών θα μπορούσε να οδηγήσει σε απότομη αύξηση των τιμών», έγραψαν σε σημείωμά τους οι αναλυτές. «Αλλά πιστεύουμε ότι η διάρκεια θα πρέπει να είναι σύντομη, καθώς όλες οι προσπάθειες θα επικεντρωθούν στην επαναλειτουργία τους, ώστε να μην έχουμε ένα πολύμηνο κλείσιμο».
Σημειώνεται ότι το Σάββατο, πριν εκδηλωθούν οι αμερικανικές επιθέσεις, το Ιράν δήλωσε πως το κλείσιμο του Ορμούζ αποτελεί μία από τις επιλογές του Ιράν για να «απαντήσει» στους εχθρούς του.
Πρόκειται για έναν από τους πιο κρίσιμους πετρελαϊκούς διαύλους στον πλανήτη, απ’ όπου διέρχεται περίπου το ένα πέμπτο της παγκόσμιας ημερήσιας παραγωγής, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων παραγωγών του ΟΠΕΚ, της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράκ.
Η πρόβλεψη της Citigroup υποδηλώνει ότι θα διαταραχθεί η μεταφορά περίπου 3 εκατομμύρια βαρελιών την σε διάστημα αρκετών μηνών.
Οποιαδήποτε διαταραχή στις εξαγωγές αργού πετρελαίου από το Ιράν θα μπορούσε να έχει μικρότερο αντίκτυπο στις τιμές από το αναμενόμενο, σύμφωνα με την Citigroup. Οι αποστολές της χώρας έχουν μειωθεί και τα κινεζικά διυλιστήρια αγοράζουν λιγότερα, ανέφερε η τράπεζα.
