Eνώ η Wall Street σημείωσε άνοδο για δεύτερη συνεχόμενη ημέρα μετά τις θετικές εξελίξεις στις εμπορικές συνομιλίες μεταξύ ΗΠΑ-Κίνας, εντούτοις στον φαρμακευτικό κλάδο και ακόμα περισσότερο στον κλάδο περίθαλψης, ασφάλισης υγείας και αλυσίδων λιανικής φαρμακείων-PBM- εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλο volatility.
Ο λόγος είναι ότι τη Δευτέρα ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα που συνδέει τις τιμές των φαρμάκων στις ΗΠΑ με τις διεθνείς τιμές και έχει δημιουργηθεί μεγάλη σύγχυση στους σχετικούς κλάδους, με τις καθοριστικές λεπτομέρειες να μην έχουν ακόμα οριστικοποιηθεί.
Αρχικά, στην ανάγνωση της είδησης για την υπογραφή του εκτελεστικού διατάγματος, οι μετοχές μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών όπως οι AbbVie, Gilead Sciences, Merck&Co, Pfizer κ.α σημείωσαν ισχυρή πτώση στην προσυνεδρίαση της Wall, ενώ ιδιαίτερα νευρικές ήταν και πολλές εταιρείες του κλάδου από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού όπως Νovartis, GlaxoSmithKline κ.α.
Εν συνεχεία όμως οι αμερικανικές εταιρείες ανέκαμψαν δυναμικά με ποσοστά ανόδου από 3% - 7%, και η σκυτάλη της πτώσης πέρασε στις εταιρείες περίλθαψης, ασφάλισης υγείας και διαχειριστών παροχών φαρμακείων όπως η CVS Health, Cigna, UnitedHealth κ.α.
Χθες Τρίτη, οι απώλειες σημείωσαν αισθητή κλιμάκωση για τους διαχειριστές παρόχων φαρμακείων και περίλθαψης, ενώ το αρνητικό πρόσημο επανήλθε και για τις μετοχές αρκετών βιοφαρμακευτικών κολοσσών.
Τι ακριβώς συμβαίνει και οι κλάδοι αυτοί απέχουν από το πάρτι της Wall;
Μείωση τιμών 30%- 80% στις τιμές των φαρμάκων στις ΗΠΑ
Στην Ευρώπη οι τιμές των φαρμάκων ρυθμίζονται αυστηρά από τα κράτη.
Αντίθετα οι ΗΠΑ επιτρέπουν στις φαρμακευτικές να διαπραγματεύονται ελεύθερα τις τιμές τους.
Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα πολλές φορές οι Αμερικανοί να πληρώνουν υψηλότερες τιμές για νέα φάρμακα, πόσο μάλλον από τη στιγμή που οι διαχειριστές παρόχων φαρμακείου κατηγορούνται ότι στις περισσότερες περιπτώσεις αποτυγχάνουν να περάσουν τις όποιες εκπτώσεις στον καταναλωτή.
Σύμφωνα με πρόσφατο ενημερωτικό δελτίο του Λευκού Οίκου, οι Αμερικανοί πληρώνουν τρεις φορές περισσότερα για επώνυμα φάρμακα από ό,τι οι ασθενείς σε άλλα κράτη μέλη του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης.
Οι ΗΠΑ έχουν λιγότερο από το 5% του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά χρηματοδοτούν περίπου το 75% των παγκόσμιων κερδών των φαρμακευτικών εταιρειών.
Στην ουσία λοιπόν οι Αμερικανοί επιδοτούν τα κέρδη των κατασκευαστών φαρμάκων και τα ξένα συστήματα υγείας, παρά το γεγονός ότι οι κατασκευαστές φαρμάκων επωφελούνται από γενναιόδωρες επιδοτήσεις έρευνας και τεράστιες δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης από την κυβέρνηση των ΗΠΑ! (σ.σ: Σχετική ανάλυση για το ποιος εν τέλει πληρώνει την καινοτομία μπορείτε να διαβάσετε και εδώ).
Στο Οutlook του 2025 είχαμε αναφέρει ότι «εταιρείες όπως οι Cigna, CVS και UnitedHealth, καθώς οι θυγατρικές τους στον τομέα των διαχειριστών παροχών φαρμακείου κατηγορούνται ότι υπερχρεώνουν τα ασφαλιστικά προγράμματα για τα οποία διαπραγματεύονται εκπτώσεις φαρμάκων, πληρώνουν ελάχιστα τα φαρμακεία για τη χορήγηση συνταγών και αποτυγχάνουν να μεταφέρουν τις εκπτώσεις αυτές στους ασθενείς. Μέσα στο 2025 λοιπόν αναμένονται οι πρωτοβουλίες της κυβέρνησης Τραμπ για τις αλλαγές στο καθεστώς των διαχειριστών παροχών φαρμακείου και της τιμολόγησης των φαρμάκων στο Μedicare».
Ήρθε λοιπόν η ώρα για αυτές τις πρωτοβουλίες, με τον Τραμπ να ανακοινώνει μέσω μηνύματος στο Truth Social ότι: «Η πολιτική, που συχνά αναφέρεται ως προσέγγιση των πλέον ευνοούμενων εθνών, στοχεύει να διασφαλίσει ότι οι Αμερικανοί θα πετύχουν την καλύτερη συμφωνία». (σ.σ: Ως «ευνοούμενα έθνη» αναφέρονται αυτά που έχουν εξασφαλίσει προνομιακές συμφωνίες τιμολόγησης φαρμάκων).
Εν ολίγοις ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι επιθυμεί τη συγκεκριμένη προσέγγιση και για τις ΗΠΑ. Μάλιστα σε ανάρτηση του στο Truth Social την Κυριακή το βράδυ, ο Τραμπ άφησε να εννοηθεί ότι το διάταγμα θα μειώσει τις τιμές των φαρμάκων στις ΗΠΑ κατά 30% έως 80% «σχεδόν αμέσως».
Για τον στόχο αυτό ο Πρόεδρος των ΗΠΑ θα κατευθύνει την κυβέρνηση να «κοινοποιήσει τους στόχους τιμών στους φαρμακευτικούς κατασκευαστές».
Μετά την κοινοποίηση αυτών των στόχων, εάν οι φαρμακευτικές εταιρείες αρνηθούν να συμμορφωθούν, τότε ο Υπουργός Υγείας Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζούνιορ θα προτείνει κανόνες που θα επιβάλλουν την τιμολόγηση που ισχύει στα «Ευνοούμενα Έθνη» ενώ θα λάβει και άλλα επιθετικά μέτρα για τη μείωση των τιμών των φαρμάκων στις ΗΠΑ.
Ο Επίτροπος της Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων επίσης θα μπορεί να καθορίσει τις συνθήκες υπό τις οποίες μπορούν να εισαχθούν φάρμακα από ανεπτυγμένες χώρες με χαμηλότερο κόστος.
Κακά νέα για τις PBMs
Στην ουσία ο Τραμπ σηματοδότησε μια άνευ προηγουμένου εστίαση «στην αγορά απευθείας στον καταναλωτή». Εδώ ακριβώς κρύβεται ο λόγος που οδήγησε σε ισχυρή πτώση τις ασφαλιστικές εταιρείες και τους διαχειριστές παροχών φαρμακείων ή PBM, όπως οι Cigna, CVS, UnitedHealth - η τελευταία βέβαια επιβαρύνθηκε και από την παραίτηση του νέου CEO - Humana, κ.ο.κ. (σ.σ: Υπενθυμίζουμε ότι οι PBMs είναι οι μεσάζοντες που είναι υπεύθυνοι για τη διαχείριση των εκπτώσεων).
Για πολλούς αναλυτές η εστίαση στην αγορά απευθείας στον καταναλωτή αποτελεί έκπληξη, καθώς οι περισσότεροι Αμερικανοί έχουν ιατρική ασφάλιση που καλύπτει τα συνταγογραφούμενα φάρμακα.
Από την άλλη, ακόμα δεν έχουμε πλήρη ορατότητα για το τι θα ισχύσει τελικά. Για παράδειγμα ένας αξιωματούχος του Λευκού Οίκου σύμφωνα με ρεπορτάζ του Reuters δήλωσε ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες και οι PBMs θα συνεχίσουν να έχουν ρόλο στην υγειονομική περίθαλψη των ΗΠΑ.
Κακά νέα και για την Ευρώπη
Οι αναλυτές προσπαθώντας μέχρι στιγμής να αποκρυπτογραφήσουν τις μέχρι τώρα δηλώσεις του Τραμπ καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ο τόνος του διατάγματος φαίνεται να είναι πιο τιμωρητικός προς τις χώρες της ΕΕ παρά προς τις βιοφαρμακευτικές εταιρείες.
Τουτέστιν, ο Τραμπ θέλει να δώσει τη δυνατότητα στις βιοφαρμακευτικές εταιρείες να φέρουν τις τιμές των φαρμάκων εκτός ΗΠΑ πιο κοντά στα επίπεδα των ΗΠΑ- να αυξηθούν δηλαδή οι τιμές φαρμάκων εκτός ΗΠΑ και να αποκλιμακωθούν εντός ΗΠΑ ως το σημείο εξίσωσης- διαφορετικά το εκτελεστικό διάταγμα ενσωματώνει απειλές απόσυρσης του FDA για τις μη συμμορφούμενες φαρμακευτικές εταιρείες.
Δεδομένου ότι το τελευταίο θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να εφαρμοστεί, πιστεύουμε ότι ο Τραμπ αναμένει ότι τα «Ευνοούμενα Έθνη» θα δεχτούν να βοηθήσουν τις φαρμακευτικές εταιρείες. Όπως δήλωσαν άλλωστε αρκετοί αναλυτές στα διεθνή μέσα ενημέρωσης, πράγματι η απειλή εμπορικής δράσης των ΗΠΑ εναντίον ορισμένων χωρών θα μπορούσε να δώσει στις φαρμακευτικές εταιρείες μεγαλύτερη διαπραγματευτική δύναμη επί των τιμών των φαρμάκων τους σε άλλες χώρες.
Αν έχουμε μια τέτοια εξέλιξη, τότε το αποτέλεσμα θα είναι ουδέτερο για τις βιοφαρμακευτικές εταιρείες, καθώς οι μειώσεις τιμών εντός ΗΠΑ θα αντισταθμίζονται με τις αυξήσεις τιμών εκτός ΗΠΑ . Προφανώς αυτή η οπτική γωνία οδήγησε τη Δευτέρα τον κλάδο σε ισχυρή επανάκαμψη.
Το γεγονός όμως ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης, όπως για παράδειγμα ότι η Ευρώπη είναι πιο συγκεντρωτική και πιο πρόθυμη να μην έχει νέες θεραπείες, ενώ την ίδια στιγμή υπάρχουν ορισμένες συμβάσεις τιμών φαρμάκων εκτός ΗΠΑ που δεν είναι εύκολα μεταβαλλόμενες, οδήγησαν τους επενδυτές σε δεύτερες σκέψεις χθες, με τις πιέσεις να επιστρέφουν στον κλάδο.
Επιπλέον, υπάρχει και ο εξής προβληματισμός: Πόσο εύκολο θα ήταν να πειστεί η Ευρώπη να αυξήσει τις τιμές των φαρμάκων, δεδομένων των δημοσιονομικών της αλλά και των αναγκών της σε αμυντικές δαπάνες;
Όπως και να έχει, ακόμα δεν έχουμε ορατότητα για το τι θα ισχύσει και τι όχι, ειδικά αν σκεφτούμε ότι είναι η δεύτερη προσπάθεια του Τραμπ να επέμβει στην αγορά του φαρμάκου, με την πρώτη να έχει βρει τείχος από το Κογκρέσο.
Υπενθυμίζουμε ότι ο Τραμπ προσπάθησε να εφαρμόσει μια προσέγγιση των «Ευνοημένων Εθνών» για τις τιμές των φαρμάκων και κατά τη διάρκεια της πρώτης του θητείας. Αλλά οι δικαστές την σταμάτησαν για διαδικαστικούς λόγους. Υπήρχαν επίσης ερωτήματα σχετικά με την εφαρμογή της πολιτικής χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου.
Ποιες φαρμακευτικές εταιρείες είναι στην «αιχμή του δόρατος»
Είναι σημαντικό για τους επενδυτές να γνωρίζουν ότι το διάταγμα φέρεται να επικεντρώνεται σε φάρμακα που αποζημιώνονται από το Medicare και το Medicaid.
Μεταξύ των φαρμακευτικών εταιρειών με τη μεγαλύτερη έκθεση στο Medicare στα συνολικά τους έσοδα είναι οι Bristol Myers Squibb, Amgen, J&J, Pfizer και Merck.
Χαμηλότερη έκθεση παρουσιάζουν οι Vertex Pharmaceuticals, Novartis, Sanofi, Takeda Pharmaceutical και Roche.
Βέβαια οι φαρμακευτικές εταιρείες πιθανότατα να αντιταχθούν στα σχέδια του Τραμπ. Ενώ ως επί το πλείστον έχουν μείνει σιωπηλές σχετικά με την απειλή δασμών στις εισαγωγές φαρμάκων και μαζικών απολύσεων σε αμερικανικούς οργανισμούς υγείας, δύσκολα να μείνουν σιωπηλές στους ελέγχους των τιμών των φαρμάκων, καθώς περιορίζουν την καινοτομία, αναγκάζοντας τις εταιρείες να εγκαταλείψουν πειραματικά φάρμακα που είτε αντιμετωπίζουν σπάνιες και εξαιρετικά σπάνιες παθήσεις είτε δεν θα έχουν επαρκή περιθώρια κέρδους.
«Οι κυβερνητικές πολιτικές καθορισμού τιμών έχουν ποικίλες μορφές, αλλά όλες οδηγούν στην παρέμβαση της κυβέρνησης μεταξύ ασθενών και παρόχων, απειλώντας την πρόσβαση σε θεραπείες και παρεμποδίζοντας την έρευνα και την ανάπτυξη νέων φαρμάκων», ανέφερε για παράδειγμα σε γραπτή δήλωση ο μεγάλος εμπορικός όμιλος PhRMA .
Στο Reuters ένας εκπρόσωπος της AstraZeneca σημείωσε ότι «τα έθνη υψηλού εισοδήματος συχνά πληρώνουν ένα υψηλότερο τίμημα για την φαρμακευτική καινοτομία. Οι ΗΠΑ δεν πρέπει να συνεχίσουν να επωμίζονται αυτό το βάρος μόνες τους. Ωστόσο, μια πολιτική τιμολόγησης του πλέον ευνοούμενου έθνους θα πρέπει να εφαρμοστεί με πλήρη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών και ισχυρά συστήματα, ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος διατάραξης της φροντίδας των ασθενών, υπονόμευσης της ηγετικής θέσης των ΗΠΑ στη βιοτεχνολογία και καταστολής της καινοτομίας που οδηγεί τις παγκόσμιες εξελίξεις στην υγεία».
Μέσα από αυτή την οπτική γωνία οι επόμενες εβδομάδες θα είναι εξαιρετικά σημαντικές για τους εμπλεκόμενους κλάδους, αλλά και τους καταναλωτές σε παγκόσμιο επίπεδο .
Οι επενδυτές πρέπει να θυμούνται επίσης ότι βάση του νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού, το Medicare έχει ήδη τη δυνατότητα να διαπραγματεύεται τις τιμές 10 ακριβών φαρμάκων, ενώ φέτος θα προστεθούν ακόμα περισσότερα φάρμακα στη λίστα διαπραγμάτευσης.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
