Η εβδομάδα ξεκίνησε με ένα κρεσέντο στον εμπορικό πόλεμο μεταξύ ΗΠΑ-Κίνας, καθώς ο Τραμπ υποσχέθηκε την Παρασκευή νέους δασμούς 100% στις εισαγωγές από την Κίνα «επιπλέον οποιουδήποτε δασμού υφίσταται ήδη» από την 1η Νοεμβρίου ως αντίποινα για τον έλεγχο εξαγωγών σπάνιων γαιών από την Κίνα. Το βράδυ της Κυριακής όμως έκανε μια ανάρτηση που έδωσε χθες το έναυσμα στους επενδυτές να «ξεμυτίσουν». Τι έγραψε ο Αμερικανός Πρόεδρος; Aπλώς ότι «Μην ανησυχείτε για την Κίνα, όλα θα πάνε καλά».
Να έπαιξε ρόλο η αποφασιστικότητα της Κίνας όπως διεφάνη από τις δηλώσεις του Πεκίνου την Κυριακή; Δεν το νομίζουμε και θα εξηγήσουμε το γιατί.
Η Κίνα την Κυριακή δήλωσε ότι δεν επιθυμεί αλλά και δεν φοβάται τον εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ, ενώ εκπρόπωπος του Υπουργείου Εμπορίου της Κίνας κατηγόρησε τους Αμερικανούς για «διπλά μέτρα και σταθμά, καθώς υπερβάλλουν την έννοια της εθνικής ασφάλειας, καταχρώνται τον έλεγχο των εξαγωγών και λαμβάνουν μεροληπτικές ενέργειες κατά της Κίνας όσον αφορά τον εξοπλισμό των ημιαγωγών».
Ο εκπρόσωπος συμπλήρωσε ότι ο κατάλογος ελέγχου εμπορίου των ΗΠΑ καλύπτει περισσότερα από 3.000 είδη, ενώ ο κατάλογος ελέγχου εξαγωγών ειδών διπλής χρήσης της Κίνας αφορά περίπου 900 ήδη. Όσον αφορά δε τους ελέγχους εξαγωγών στις σπάνιες γαίες, -σημειωτέον ότι καλύπτουν όχι μόνο τις σπάνιες γαίες αλλά και τη σχετική πνευματική ιδιοκτησία καιι τεχνολογία – διευκρίνησε ότι «δεν πρόκειται για απαγορεύσεις εξαγωγών, καθώς οι αιτήσεις που πληρούν τις προϋποθέσεις θα εγκρίνονται».
Αντίθετα, τις χαρακτήρισε «νόμιμο μέτρο βάση του διεθνούς δικαίου καθώς η Κίνα με το μέτρο αυτό προσπαθεί να ενισχύσει το σύστημα ελέγχου των εξαγωγών για να διασφαλίσει την παγκόσμια ειρήνη και την περιφερειακή σταθερότητα εν μέσω ενός ταραγμένου περιβάλλοντος ασφαλείας. Επιπλέον η Κίνα έχει πλήρως αξιολογήσει τον πιθανό αντίκτυπο αυτών των μέτρων στις αλυσίδες εφοδιασμού και είναι βέβαιη ότι ο αντίκτυπος θα είναι περιορισμένος».
Βέβαια τα πράγματα δεν είναι ακριβώς όπως τα περιγράφουν οι Κινέζοι αξιωματούχοι, δεδομένου ότι οι αιτήσεις για είδη που χρησιμοποιούνται σε όπλα και άλλους στρατιωτικούς σκοπούς θα απορρίπτονται.
Οι σπάνιες γαίες όμως μεταξύ άλλων, είναι επίσης απαραίτητες για τον αμερικανικό στρατό. Χρησιμοποιούνται σε μαχητικά αεροσκάφη F-35, υποβρύχια, λέιζερ, δορυφόρους, πυραύλους Tomahawk κ.α σύμφωνα με ερευνητικό σημείωμα του 2025 από το CSIS.
Οι έλεγχοι των εξαγωγών λοιπόν όσον αφορά τους στρατιωτικούς σκοπούς θα μπορούσαν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στις ΗΠΑ.
Υπενθυμίζουμε ότι οι ΗΠΑ εξαρτώνται ακόμα σε μεγάλο βαθμό από την Κίνα για τις σπάνιες γαίες. Μεταξύ 2020 και 2023, το 70% των εισαγωγών σπάνιων γαιών και μετάλλων στις ΗΠΑ προήλθε από τη χώρα, σύμφωνα με έκθεση της Γεωλογικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ .
Επιπλέον, οι ΗΠΑ δεν έχουν τη δυνατότητα να διαχωρίζουν τις «βαριές» σπάνιες γαίες μετά την εξόρυξη και ως εκ τούτου, μέχρι την αρχή του 2025, όποιες βαριές σπάνιες γαίες εξόρυσαν στην Καλιφόρνια, τις έστελναν στην Κίνα για διαχωρισμό. Το συμπέρασμα είναι λοιπόν ότι οι ΗΠΑ δεν είναι έτοιμες ακόμα να έρθουν σε πλήρη αντιπαράθεση με την Κίνα, καθώς προς το παρόν χρειάζονται ακόμα τη συνεργασία της για τον διαχωρισμό των σπάνιων γαιών.
Η Κίνα βέβαια «τράβηξε» το σκοινί καθώς προχώρησε στην κίνηση ελέγχου των εξαγωγών σπάνιων γαιών, χωρίς καμία πρότερη ενημέρωση των ΗΠΑ, οι οποίες το έμαθαν από δημόσιες πηγές. Ο χειρισμός αυτός δεν ταιριάζει σαφώς μεταξύ δύο εμπορικών εταίρων και ως ένα σημείο είναι λογικός ο εκνευρισμός του Τραμπ.
Η αντεπίθεση όμως με νέους δασμούς 100% πέραν του ελέγχου στις εξαγωγές όλων των κρίσιμων λογισμικών αποτελεί μια ακραία κλιμάκωση που μπορεί να φέρει πολύ μεγαλύτερα δεινά από τις χρηματιστηριακές απώλειες των 2 τρισ. την Παρασκευή.
Με τις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου σε μετωπική σύγκρουση και με σαφή διάθεση να εφαρμόσουν τον απατηλό κανόνα του πόκερ «αν παίξω επιθετικά θα έχω καλύτερες πιθανότητες να κερδίσω», στο τέλος της ημέρας η οικονομία και οι καταναλωτές θα είναι οι μεγάλοι χαμένοι. Και αυτός ακριβώς είναι ίσως ο δεύτερος λόγος που οδήγησε τον Τραμπ στη συγκαταβατική αναδίπλωση την Κυριακή το βράδυ.
Ο Αμερικανός καταναλωτής τώρα θα νιώσει την πίεση
Μέχρι στιγμής παρά το γεγονός ότι πολλά προϊόντα έχουν υποστεί νέους δασμούς εισαγωγής, οι Αμερικανοί δεν βλέπουν αυξήσεις στις ετικέτες, χάρη στο γεγονός ότι ως επί το πλείστον η αγορά κινείται μέχρι στιγμής με τα αποθέματα.
Το πρόβλημα όμως είναι έτοιμο να «εκραγεί» καθώς τα αποθέματα που είχαν εισαχθεί πριν την εφαρμογή των δασμών έχουν αρχίσει να εξαντλούνται.
Οι νέες παραγγελίες λοιπόν και ενόψει της περιόδου των εορτών που είναι μπροστά μας θα γίνουν υπό ένα τελείως διαφορετικό καθεστώς.
Επίσης οι δασμοί είναι υπεύθυνοι για τον «θάνατο» πολλών εμπορικών συνεργασιών και τη γέννηση καινούργιων.
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα αφορά ένα από τα πιο αγαπημένα τρόφιμα των Αμερικανών, τις γαρίδες.
Οι ΗΠΑ εισήγαγαν 760 χιλιάδες τόνους γαρίδων το 2024, κυρίως από την Ινδία. Με δασμούς πλέον της τάξης του 50% πολλοί έμποροι έκαναν νέες συμφωνίες με το Εκουαδόρ. Και πάλι όμως το κόστος είναι ανεβασμένο μεταξύ 20-25%. Ακόμα και αν επιμεριστεί μεταξύ εμπόρου και καταναλωτή, το αντίκτυπο είναι σημαντικό.Ήδη οι μεγάλοι λιανέμποροι έχουν αρχίσει να στέλνουν προειδοποιήσεις. Η Walmart για παράδειγμα προειδοποίησε πρόσφατα ότι, καθώς τα αποθέματα ανανεώνονται υπό το καθεστώς των δασμών, οι λειτουργικές δαπάνες αυξάνονται κάθε εβδομάδα.
Νομοτελειακά αυτή η πίεση θα μεταφερθεί σταδιακά στους καταναλωτές, ακόμη κι αν οι εταιρείες προσπαθούν να απορροφήσουν ένα μέρος του κόστους προκειμένου να στηρίξουν την κατανάλωση.
Ήδη τον Αύγουστο οι τιμές τροφίμων ανέβηκαν 2,7% . Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό των τελευταίων δύο ετών.
Οι ανατιμήσεις και σε άλλα πολλά προϊόντα είναι μπροστά μας. Σχεδόν κάθε προϊόν που εισάγεται στις ΗΠΑ από την Κίνα αντιμετωπίζει ήδη υψηλούς δασμούς. Ενώ υπάρχουν διαφορετικά επίπεδα ειδικών δασμών στις εισαγωγές, που κυμαίνονται από 7,5% για τα καταναλωτικά αγαθά έως 50% για τον χάλυβα και το αλουμίνιο ο λεγόμενος πραγματικός δασμολογικός συντελεστής στις κινεζικές εισαγωγές είναι σήμερα 40%, σύμφωνα με την Wells Fargo Economics. Από 1η Νοεμβρίου κινδυνεύουμε με επιπλέον αύξηση 100%.
Ο αντίλογος της αμερικανικής κυβέρνησης είναι ότι το χρονικό διάστημα που θα δεχτούν οι καταναλωτές πιέσεις θα είναι πεπερασμένο, καθώς σιγά σιγά ένα σημαντικό μέρος της παραγωγής πολλών αγαθών θα επιστρέψει στις ΗΠΑ, κάτι που θα ευνοήσει και την αγορά εργασίας.
Όπως έχουμε όμως επισημάνει, ο επαναπατρισμός της παραγωγής και η αναδιάταξη των εφοδιαστικών αλυσίδων δεν είναι άνευ κόστους.
Επιπλέον τα αμερικανικά χέρια είναι πολύ πιο «ακριβά» από τα ασιατικά.
Τουτέστιν, στο τέλος της ημέρας ο Αμερικανός καταναλωτής κινδυνεύει με νέα διάβρωση της αγοραστικής του δύναμης, ενώ την ίδια στιγμή οι επιχειρήσεις θα δουν να συμπιέζονται τα περιθώρια κέρδους.
Η αντίδραση των αγορών
Το καυτό ερώτημα της εβδομάδας είναι κατά πόσον κινδυνεύουμε να επαναληφθεί το sell-off της Παρασκευής. Παρά την πτώση, ο S&P 500 εξακολουθεί να έχει αυξηθεί πάνω από 13% για το έτος, εν μέσω ενός ασταμάτητου ράλι με επίκεντρο το οικοσύστημα της ΑΙ που έχει αγνοήσει οποιαδήποτε απειλή από δασμούς, παγκόσμιες συγκρούσεις, πολιτικά αδιέξοδα, δημοσιονομικούς εκτροχιασμούς ή το shutdown των ΗΠΑ.
Όσον αφορά τους δασμούς, η γενική συναίνεση στις αγορές μέχρι πρότινος ήταν ότι τελικά θα καταλήγαμε σε κάποια συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ-Κίνας και ότι οι συνολικές σχέσεις θα βελτιώνονταν. Ο Τραμπ και ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ μάλιστα επρόκειτο να συναντηθούν στη σύνοδο κορυφής της Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού -APEC- στα τέλη αυτού του μήνα.
Η αγορά έχει επίσης εξοικειωθεί με τον δασμολογικό συντελεστή περίπου 40% που έχει ήδη εφαρμοστεί στην Κίνα, με το σκεπτικό ότι η οικονομία των ΗΠΑ είναι ισχυρότερη από ό,τι θεωρούνταν προηγουμένως για να το αντέξει, και οι εξαιρέσεις για προϊόντα που κατασκευάζονται στην Κίνα, όπως τα iPhones της Apple, θα μετριάσουν τις οικονομικές επιπτώσεις.
Εαν εφαρμοστούν όμως οι επιπλέον δασμοί της τάξης 100%, υπάρχει ο κίνδυνος το βάρος να αποδειχθεί πολύ μεγάλο για την αμερικανική οικονομία, η οποία εξακολουθεί να εξαρτάται από εισαγόμενα εξαρτήματα για την κατασκευή αυτοκινήτων, ηλιακών συλλεκτών και άλλων προϊόντων.
Επιπλέον, ένας από τους κινδύνους είναι τα πιθανά νέα αντίποινα από την Κίνα σε αμερικανικά προϊόντα, τα οποία θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε έναν ολοκληρωτικό εμπορικό πόλεμο μεταξύ των δύο οικονομιών,
Αυτό ακριβώς φοβάται η αγορά. Αν δει κανείς τα στατιστικά της συνεδρίασης της Παρασκευής, θα δει ότι δεν ήταν ένα sell off μόνο στην τεχνολογία, αλλά ένα ευρύ sell-off στην αγορά, με 424 από τις 500 μετοχές του S&P 500 να κλείνουν με αρνητικό πρόσημο.
Ωστόσο, δεν αποκλείεται να υπάρχει «φως» στο τούνελ και ο Πρόεδρος των ΗΠΑ να μην υλοποιήσει πλήρως τις εξαγγελίες της Παρασκευής. Άλλωστε όπως εξηγήσαμε πιο πάνω, δεν είναι προς το συμφέρον των ΗΠΑ να προχωρήσουν σε μια τόσο ακραία κλιμάκωση αυτή τη στιγμή.
Όπως λοιπόν οι περισσότεροι από τους αυστηρούς δασμούς που ανακοινώθηκαν στις αρχές Απριλίου και οι οποίοι είχαν πάλι προκαλέσει αναστάτωση στις παγκόσμιες αγορές, στη συνέχεια μειώθηκαν σημαντικά μέσω διαπραγματεύσεων και εξαιρέσεων, θέτοντας τις βάσεις για ένα τεράστιο ράλι επιστροφής σε νέα υψηλά για την αγορά, έτσι και τώρα οι δασμοί που εξαγγέλθηκαν την Παρασκευή μπορεί να μην υλοποιηθούν ποτέ.
Άλλωστε οι αναρτήσεις του Αμερικανού Προέδρου το βράδυ της Κυριακής άφησαν πολλά περιθώρια για ένα τέτοιο σενάριο.
Πρόκειται λοιπόν και αυτή τη φορά για μια ακόμη διαπραγματευτική τακτική που χρησιμοποιεί η κυβέρνηση των ΗΠΑ; Αν ναι, τότε το sell off θα αποδειχθεί μια ακόμη ευκαιρία αγοράς.
Όπως και να έχει, ο Οκτώβριος τιμά τη φήμη του ως μήνας υψηλού volatility – περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ και όποιοι πάρουν το παραπάνω στοίχημα καλό είναι να το κάνουν με σύνεση και καλή αντιστάθμιση.
*Aποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
