O Jensen Huang, CEO της πιο ισχυρής με όρους χρηματιστηριακής αποτίμησης εταιρείας στον κόσμο, της Nvidia, στο περιθώριο της συνόδου «Future of AI Summit», έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ στην Τεχνητή Νοημοσύνη, δείχνοντας προς την Κίνα.
Ο αγώνας για την κατάκτηση της πρωτοκαθεδρίας στον χώρο της ΑΙ είναι σίγουρα μακρύς. Προς ώρας μπορεί οι ΗΠΑ να έχουν το προβάδισμα, αλλά η Κίνα όχι μόνο δεν μένει πίσω, αλλά καλπάζει προς την κορυφή. Πραγματοποιώντας εντυπωσιακή πρόοδο στην προσπάθειά της να ξεπεράσει τον «αποκλεισμό» της, από την τεχνολογία των chips «made on the USA». Ως γνωστόν η κυβέρνηση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, έχει επιβάλει την απαγόρευση πώλησης των πιο προηγμένων τσιπ (Blackwell) της Nvidia προς τις κινεζικές εταιρείες.
Δεν είναι όμως μόνο η κρατική προσπάθεια του Πεκίνου να κλείσει το τεχνολογικό κενό με τις ΗΠΑ, που δίνει μια μεγάλη προοπτική στο μέλλον της ΑΙ στην Κίνα. Η φθηνότερη ενέργεια, το χαλαρότερο ρυθμιστικό πλαίσιο, οι λίμνες των κρατικών επιδοτήσεων και η απουσία λογοδοσίας αλλά και ελέγχου από ιδιώτες μετόχους και θεσμικούς επενδυτές, όπως συμβαίνει στις εισηγμένες εταιρείες της Wall Street, αποτελούν ισχυρά όπλα στα χέρια της κινεζικής κυβέρνησης.
Κρατική υπερδύναμη παραγωγής και επεξεργασίας δεδομένων
Η Κίνα διαθέτει ένα μοναδικό πλεονέκτημα. Την εξουσία την οποία της προσφέρει ο έλεγχος πάνω στα δεδομένα 1,1 δισεκατομμυρίων χρηστών του κινεζικού διαδικτύου. Η Κίνα παράγει περισσότερα δεδομένα από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον πλανήτη. Αυτή η πρωτοφανής ροή πληροφοριών δεν προέρχεται μόνο από την καθημερινή διαδικτυακή δραστηριότητα των πολιτών της, σε πλατφόρμες όπως το WeChat, το Douyin (το κινεζικό TikTok) και σε εμπορικές συναλλαγές με γίγαντες του ηλεκτρονικού εμπορίου όπως η Alibaba και η JD.com.
Αλλά και από το τεράστιο δίκτυο καμερών αναγνώρισης προσώπων και παρακολούθησης συμπεριφορών, που καλύπτει κάθε γωνιά των πόλεων της Κίνας μέσω των εφαρμογών Skynet και το Sharp Eyes. Καθώς και από τα αυτόνομα οχήματα της Baidu και της NIO που κυκλοφορούν στους δρόμους των κινεζικών πόλεων και τα ιπτάμενα drones που υπερίπτανται των κινεζικών πόλεων. Παράγοντας δεδομένα και πληροφορίες σε κλίμακα που καμία άλλη χώρα δεν μπορεί να συναγωνιστεί. Τροφοδοτώντας με αυτόν τον τρόπο την ανάπτυξη της κινεζικής ΑΙ, με τα απαραίτητα πολύτιμα «καύσιμα». Τα «data».
Κρατικός έλεγχος δεδομένων
H Κίνα διαφοροποιείται ριζικά από τις ΗΠΑ και γενικότερα τη Δύση, στον τρόπο που η κυβέρνησή της παρεμβαίνει στη διαχείριση των δεδομένων που συγκεντρώνονται. Σε αντίθεση με τις δυτικές δημοκρατίες, όπου οι ιδιωτικές εταιρείες όπως η Google ή η Amazon κυριαρχούν στην αγορά δεδομένων, στην Κίνα το κράτος έχει τον πρώτο και μοναδικό λόγο.
Το Κομμουνιστικό Κόμμα ενσωματώνει τη διαχείριση δεδομένων στις εθνικές του προτεραιότητες, τόσο στην οικονομία, όσο και στην ασφάλεια. Μέσα από κεντρικές πολιτικές και 5ετή πλάνα, όπως είναι το «Made in China 2025», η κυβέρνηση προωθεί την καινοτομία σε τομείς, όπως είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη και τα έξυπνα συστήματα. Παράλληλα ο νόμος περί κυβερνοασφάλειας που ισχύει ήδη από το 2017 εξασφαλίζει ότι τα δεδομένα παραμένουν αυστηρά εντός κινεζικών όρων και ότι είναι προσβάσιμα ανά πάσα στιγμή από τις κρατικές αρχές ασφαλείας. Καθιστώντας τα, κτήμα του κράτους.
Η κρατική κεντρική διαχείριση προσφέρει στην Κίνα μοναδικά πλεονεκτήματα. Η πρόσβαση σε τεράστιες βάσεις δεδομένων επιτρέπει στις κινεζικές εταιρείες να εκπαιδεύουν πιο ισχυρά μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης, δυνητικά ξεπερνώντας τους ανταγωνιστές τους. Διότι η «τροφή» των συστημάτων και μοντέλων ΑΙ είναι ακριβώς τα δεδομένα. Όσο περισσότερα είναι τα δεδομένα, τόσο πιο «έξυπνα» γίνονται τα μοντέλα. Και ας βασίζονται σε «ξεπερασμένους» επεξεργαστές.
Παράλληλα, η χρήση δεδομένων για την ατομική παρακολούθηση και «κοινωνική αξιολόγηση» των πολιτών ενισχύει την ικανότητα του καθεστώτος να ελέγχει την κοινωνία, περιορίζοντας την ελευθερία έκφρασης και την ιδιωτικότητα των πολιτών. Το σύστημα κοινωνικού ελέγχου «bonus malus», για παράδειγμα, χρησιμοποιεί δεδομένα για να επιβραβεύει ή να τιμωρεί συμπεριφορές, δημιουργώντας ένα περιβάλλον όπου η συμμόρφωση καταλήγει να είναι απολύτως υποχρεωτική. Επομένως, τα δεδομένα που «παράγονται» και επεξεργάζονται από την ΑΙ στην Κίνα, αντιμετωπίζονται ως στρατηγικό περιουσιακό στοιχείο για την επιτήρηση και τον έλεγχο των πολιτών από το Πεκίνο.
Το κινεζικό μοντέλο δίνει προτεραιότητα στον κρατικό έλεγχο έναντι των ατομικών δικαιωμάτων, κάτι που είναι ασυμβίβαστο με τις δημοκρατικές αξίες στη Δύση. Οι δυτικές δημοκρατίες πρέπει να βρίσκουν τρόπους να αξιοποιούν τις δυνατότητες των δεδομένων, προστατεύοντας όμως ταυτόχρονα την ιδιωτικότητα, μέσω ισχυρών κανονισμών όπως είναι για παράδειγμα το GDPR στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια δύσκολή ισορροπία, με τις αποκλίσεις από αυτήν, ακόμα και τις ελάχιστες, να επιφέρουν τον καταλογισμό δυσανάλογα υψηλών προστίμων και καταβολή αποζημιώσεων.
Κρατικές τεχνολογικές επενδύσεις
Η Κίνα παίζει ένα μακροπρόθεσμο παιχνίδι. Αντιμετωπίζοντας τις αμερικανικές απαγορεύσεις εξαγωγών των εργαλείων λιθογραφίας και των AI chips, εφαρμόζει μια στρατηγική εντατικής και αυτοδύναμης εγχώριας ανάπτυξης. Με σκοπό την τεχνολογική της αυτάρκεια μέσω ισχυρών κρατικών επενδυτικών προγραμμάτων. Σίγουρα η Κίνα δεν έχει φτάσει ακόμα σε προηγμένα επίπεδα τεχνολογίας chips, όπως είναι τα 3nm, όπου η TSMC για παράδειγμα υπερτερεί με διαφορά. Αλλά προχωρά με ταχείς ρυθμούς σε εναλλακτικές λύσεις, όπως είναι τα chips της Huawei.
Το Πεκίνο προχωρά σε μαζικές κρατικές επενδύσεις και επιδοτήσεις, χρηματοδοτώντας εκατοντάδες δισ. δολαρίων σε funds για R&D (έρευνα και ανάπτυξη) και παραγωγή, ξεπερνώντας με διαφορά τις δυτικές επιδοτήσεις, όπως για παράδειγμα το CHIPS Act των ΗΠΑ. Σχετικά προγράμματα είναι το «Made in China 2025» και το «China Standards 2035», έχουν σαν στόχο την κάλυψη της ζήτησης, κατά 70% από chips εγχώριας παραγωγής. Το σημερινό μερίδιο της αγοράς βρίσκεται ακόμα στο 40%.
Η Κίνα προωθεί επενδύσεις σε εναλλακτικά chips για AI, χρησιμοποιώντας clusters μεγάλων όγκων chips και φθηνή ενέργεια, για να ξεπεράσει την Nvidia, όσον αφορά τουλάχιστον τη σχέση «απόδοσης / κόστους». Ήδη σύμφωνα με τις κινεζικές αρχές τα Huawei Ascend 910C/920 θεωρούνται συγκρίσιμα με Nvidia H100/H20. Παράλληλα η Alibaba και η DeepSeek εκπαιδεύουν μοντέλα AI πάνω σε κινέζικα chips.
Το όνομα της τεχνολογικής στρατηγικής που ακολουθεί η Κίνα, χαρακτηρίζει και τον στόχο του Πεκίνου: «Delete America» Ιnitiative.
