Ένα απρόσμενο, αλλά πιθανό, σενάριο επανέρχεται στο προσκήνιο για τις αγορές, έπειτα από τις συμφωνίες του προέδρου Τραμπ που μιλάει, όχι απλώς για μια περιοδική ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας, αλλά για μια πλήρη οικονομική άνθιση.
Η απρόσμενη θετική αναθεώρηση που επεφύλασσε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στη νέα έκθεσή του για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας, (καθώς προχώρησε σε επί τα βελτίω αναθεώρηση των εκτιμήσεων του λαμβάνοντας υπόψη πως ο Ντόναλντ Τραμπ ανακάλεσε τις πιο ακραίες απειλές του για επιβολή δασμών), έρχεται να καθησυχάσει την παγκόσμια οικονομική κοινότητα και να διώξει τους φόβους για ύφεση και κατάρρευση της παγκόσμιας οικονομίας.
Σύμφωνα, λοιπόν, με το νέο World Economic Outlook οι παγκόσμιοι ρυθμοί ανάπτυξης θα φτάσουν φέτος το 3% και θα βελτιωθούν ελαφρά περαιτέρω στο 3,1% το 2026. Η νέα πρόβλεψη συνιστά αύξηση κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την αντίστοιχη έκθεση του Απριλίου 2025, ενώ για το 2026 η αύξηση φτάνει το 0,1%.
Συγκεκριμένα, για τις ΗΠΑ εκτιμάται αναπτυξιακή αναβάθμιση στο 1,9% φέτος και στο 2% την επόμενη χρονιά, σε σχέση με το 1,8% και 1,7% αντιστοίχως της προηγούμενης έκθεσης. Για την Ευρωζώνη, το ΔΝΤ προχώρησε επίσης σε ελαφρά επί τα βελτίω αναθεώρηση των προβλέψεων του “βλέποντας” ανάπτυξη στο 1% φέτος, που συνιστά άνοδο κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες.
Πληθωρισμός και επιτόκια
Όσον αφορά στον πληθωρισμό, το ΔΝΤ προβλέπει σταδιακή αποκλιμάκωση των τιμών. Συγκεκριμένα, η έκθεση υποστηρίζει ότι ο παγκόσμιος πληθωρισμός αναμένεται να υποχωρήσει στο 4,2% το 2025 και στο 3,6% το 2026.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Πιερ-Ολιβιέ Γκουρενσά, επέλεξε να σχολιάσει εμμέσως πλην σαφώς και τις ανοιχτές πιέσεις του Ντόναλντ Τραμπ προς την Federal Reserve για την επιτοκιακή της πολιτική. Επεσήμανε ότι τα παγκόσμια δεδομένα θα μπορούσαν να επιδεινωθούν περαιτέρω σε περίπτωση εντεινόμενων επιθέσεων κατά των κεντρικών τραπεζών, που θα υπονόμευαν την ανεξαρτησία τους.
«Είναι κρίσιμο να επαναβεβαιώσουμε και να διαφυλάξουμε την αρχή της ανεξαρτησίας των κεντρικών τραπεζών. Τα στοιχεία είναι αδιάσειστα: οι ανεξάρτητες κεντρικές τράπεζες, με σαφές και περιορισμένες εντολές για την επίτευξη σταθερότητας τιμών και ανάπτυξης, είναι ζωτικής σημασίας για τη συγκράτηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό», ανέφερε.
«Το γεγονός ότι οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο πέτυχαν μια “ομαλή προσγείωση” παρά την πρόσφατη έκρηξη του πληθωρισμού, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην ανεξαρτησία και στην αξιοπιστία που έχουν χτίσει με κόπο».
Εκτιμήσεις για τα επιτόκια
Σύμφωνα με την έκθεση, οι προβλεπόμενες πορείες της νομισματικής πολιτικής στις μεγαλύτερες ανεπτυγμένες οικονομίες αναμένεται να είναι πιο ήπιες σε σύγκριση με τις εκτιμήσεις του Απριλίου, ενώ συνεχίζουν να παρουσιάζουν σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των χωρών διεθνώς. Οι διαφορές αυτές αντανακλούν το διαφορετικό στάδιο στο οποίο βρίσκονται οι οικονομικοί κύκλοι κάθε χώρας, αλλά και τις αποκλίνουσες ταχύτητες μείωσης του πληθωρισμού.
Όσον αφορά στην επιτοκιακή πολιτική, θεωρεί ότι τόσο η Federal Reserve όσο και η Τράπεζα της Αγγλίας έχουν τα περιθώρια να προχωρήσουν σε νέες περικοπές των επιτοκίων κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2025. Για την ΕΚΤ, όμως, θεωρείται πιθανό το συμβούλιο θα διατηρήσει αμετάβλητη τη νομισματική του πολιτική, αν και οι αγορές βλέπουν υψηλές πιθανότητες για μια ακόμη μετριοπαθή περικοπή μέχρι τα τέλη της χρονιάς. Όσον αφορά την Τράπεζα της Ιαπωνίας, εκτιμάται πιθανή σταδιακή αύξηση των επιτοκίων.
Τα αγκάθια παραμένουν
Ωστόσο, επισημαίνει ότι οι κίνδυνοι παραμένουν προς την καθοδική κατεύθυνση, καθώς μια αποτυχία στις εμπορικές διαπραγματεύσεις ή μια αναβίωση του προστατευτισμού θα μπορούσαν να ανακόψουν την παγκόσμια ανάπτυξη και να πυροδοτήσουν τον πληθωρισμό. Επίσης, η παρατεταμένη αβεβαιότητα μπορεί να επιβαρύνει τις επενδύσεις, ενώ οι γεωπολιτικές εντάσεις και οι δημοσιονομικές αδυναμίες συνιστούν πρόσθετες απειλές.
Παρά το γεγονός ότι οι χρηματοπιστωτικές συνθήκες έχουν χαλαρώσει, μπορεί να αυστηροποιηθούν ξαφνικά, ιδίως σε περίπτωση απειλών κατά της ανεξαρτησίας των κεντρικών τραπεζών. Φυσικά, το καμπανάκι του κινδύνου χτυπάει για όλο και περισσότερες χώρες, που οφείλουν να αντιμετωπίσουν τις δημοσιονομικές τους αδυναμίες και να ανασυγκροτήσουν τα αποθέματά τους, ακόμα κι αν αντιμετωπίζουν αυξημένες δαπάνες.
Ιδιαίτερα θα τονίσω η Ε.Ε., που το μόνο που έχει να κάνει από εδώ και στο εξής θα είναι να «κόβει χρήμα» και να βρει ένα +5% για το ΝΑΤΟ, τα 1,3 τρισ. για ενέργεια και αμυντικά συστήματα από τις ΗΠΑ και ένα επιπλέον 1,5 τρισ. για ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας της.
Εν αναμονή της σημερινής συνεδρίασης της FED, όπου δεν αναμένουμε καμία ουσιαστική διαφοροποίηση από τον Πάουελ, οι αγορές διαβάζουν τα νέα υποστηρικτικά ως προς την τελευταία ανοδική έξαρση τους. Πολλοί αναλυτές φοβούνται ότι ο επόμενος κρίκος που θα διαταράξει την αλυσίδα θα είναι η αποχώρηση του Πάουελ, με μια πιθανή παραίτηση του ή με μια αποπομπή του. Είναι και ένας από τους φόβους του ΔΝΤ!
Συμπερασματικά, μπαίνουμε αισίως στον επίσημο μήνα των διακοπών. Ο Αύγουστος μας έχει δώσει πολλές εκπλήξεις και ο φετινός σίγουρα δε θα μας αφήσει αδιάφορους. Τα χαμόγελα επιστρέφουν, οι αγορές ελπίζουν ότι ήρθε η ώρα και της «απορρύθμισης» του τραπεζικού συστήματος από τον πρόεδρο Τραμπ, καθώς με τις ενδιάμεσες εκλογές να πλησιάζουν, το Κογκρέσο φαίνεται έτοιμο να προωθήσει επιθετικές, αναπτυξιακές πολιτικές.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, αρχής γενομένης από τη Γερμανία, που πέρασε το μεγαλύτερο πακέτο στήριξης στην ιστορία της ΕΕ, ακολουθούν στην ίδια γραμμή. Από Κίνα, Ιαπωνία μέχρι και Αυστραλία οι δημοσιονομικές ενέσεις συνεχίζονται με αμείωτη ένταση. Το παγκόσμιο τέρας του χρέους ανεβαίνει σε δυσθεώρητα ύψη αλλά για καλή του τύχη μάλλον θα το φάει ο πληθωρισμός.
Οι διεθνείς επενδύσεις, και το χαμηλό δολάριο, ακόμη και οι στοχευμένες «πράσινες» μεταρρυθμίσεις, μπορεί να δημιουργήσουν ένα εξωτερικό περιβάλλον που να ευνοήσει την αμερικανικές εξαγωγές και να κάνει την «Αμερική σπουδαία ξανά», όπως λέει και ο πρόεδρος Τραμπ. Όμως ο χρόνος αποτελεί τον μεγαλύτερο εχθρό του. Η ικανότητα μετατροπής των σχεδίων σε πραγματικές, παραγωγικές επενδύσεις παραμένει το μεγάλο ερωτηματικό όχι μόνο για τις ΗΠΑ αλλά και για την παγκόσμια οικονομία.
Μπορεί η Ευρώπη να διαφημίζει τις αμυντικές τις εταιρείες αλλά για να γίνουν όλες αυτές οι παραγγελίες πράξη θα πρέπει να δημιουργηθούν άμεσα εκατοντάδες νέα εργοστάσια παραγωγής με χιλιάδες νέους εργαζομένους (που δεν υπάρχουν στη βαριά βιομηχανία) σε ένα εχθρικό περιβάλλον καθημερινού εμπορικού πολέμου, γιατί απλά δεν τελείωσε τίποτε ακόμα σε σχέση με τους δασμούς.
Το ίδιο ισχύει και για τη μεταφορά των εταιρειών στις ΗΠΑ, όπου θα χρειαστούν πάνω από 2-3 χρόνια για να δημιουργηθούν οι νέες βάσεις για ενίσχυση της βιομηχανίας τους και φυσικά θα χρειαστεί το 67% των εργαζομένων τους (εκτός μεταναστών που κάνουν τις δύσκολες δουλειές) να αλλάξουν επάγγελμα από τον τομέα των υπηρεσιών σε αυτόν της βαριάς βιομηχανίας. Δύσκολο έως απίθανο το σενάριο, όμως είναι ένα σενάριο που βολεύει το θετικό story για τις αγορές. Που όπως πάντα θα συνεχίσουν να ακολουθούν τους πιστούς τους διεθνείς αναλυτές που πάντοτε προβλέπουν τα απρόβλεπτα!
