Προς νέες κορυφές κοιτάζουν οι παγκόσμιες αγορές με «καύσιμο» τη συνεχιζόμενη φρενίτιδα για τις τεχνολογικές μετοχές και τις προσδοκίες για χαμηλότερα επιτόκια. Μήπως όμως η στροφή της Fed ενισχύει τα κερδοσκοπικά πονταρίσματα, διογκώνοντας τη «φούσκα» και θέτοντας σε κίνδυνο το ράλι που διαρκεί ήδη πέντε μήνες;
Την ίδια ώρα, η απειλή ενός κυβερνητικού shutdown στις ΗΠΑ επηρεάζει εν μέρει το επενδυτικό κλίμα και οι υψηλές αποτιμήσεις περιορίζουν την αισιοδοξία για νέα μεγάλη ανοδική κίνηση. Σε αυτό τα σκηνικό, η Goldman Sachs έρχεται να αναθεωρήσει εκ νέου τις εκτιμήσεις της, πιστεύοντας πλέον ότι ο S&P 500 θα αποφέρει κέρδη της τάξης του 2,3%, 5,4% και 8,4% στους επόμενους 3, 6 και 12 μήνες, αντίστοιχα.
Το επίπεδο των 7.200 μονάδων, στο οποίο «βλέπει» η Goldman τον S&P 500 τον Σεπτέμβριο του 2026, μόνο ως θετική εξέλιξη θα μπορούσε να ερμηνευθεί, αν και δεν θυμίζει τα μεγάλα κέρδη της τελευταίας τριετίας. Δεδομένου ότι ο κορυφαίος δείκτης της Wall Street έχει ενισχυθεί κατά 15,8% στο τελευταίο 12μηνο και περίπου 13% μέσα στο 2025, ο «χρησμός» της Goldman περιορίζει σημαντικά την πιθανότητα μιας bear market.
Εκτός απροόπτου βέβαια όλα αυτά, αφού είναι σαφές ότι υπάρχει πάντα ο κίνδυνος μίας μεγάλης γεωπολιτικής αναταραχής ή μίας αρνητικής εξέλιξης στο μέτωπο της οικονομίας που θα ανάγκαζε τις κεντρικές τράπεζες να… στρίψουν το τιμόνι.
Ας δούμε τα σημερινά δεδομένα: Ενώ ο πληθωρισμός παραμένει σε επίπεδα συναγερμού (ανέβηκε στο 3%, ενώ είχε υποχωρήσει προς το 2% που είναι ο στόχος της Fed), προκαλώντας κύματα ανησυχίας στις ΗΠΑ, την ώρα που η παγκόσμια οικονομία αντιμετωπίζει τον σφοδρότερο εμπορικό πόλεμο των τελευταίων δεκαετιών, οι Αμερικανοί και οι Κινέζοι συνεχίζουν να ξοδεύουν με αποτέλεσμα ο κίνδυνος ύφεσης να απομακρύνεται. Μέχρι και οι παραδοσιακά πιο απαισιόδοξες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις αρχίζουν και βλέπουν πιο καθαρό τον ορίζοντα.
Οι τρεις καταλύτες που, σύμφωνα με τους αναλυτές, θα δώσουν συνέχεια στο ράλι των παγκόσμιων μετοχών είναι η διαφαινόμενη ανάπτυξη των εταιρικών κερδών, οι μειώσεις επιτοκίων από την Fed και η παγκόσμια δημοσιονομική χαλάρωση που αναμένεται να σημειωθεί.
Στις ΗΠΑ σήμερα παρατηρείται το εξής φαινόμενο: Οι Αμερικανοί συνεχίζουν να καταναλώνουν, όχι γιατί αναβαθμίστηκε το βιοτικό επίπεδο όλων των πολιτών, αλλά επειδή έχει ανοίξει η ψαλίδα και τα υψηλότερα στρώματα έχουν αυξήσει τον πλούτο τους, ξοδεύοντας κατά συνέπεια πολλά περισσότερα. Η αύξηση του πλούτου αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό και στην εκρηκτική άνοδο της Wall Street. Με άλλα λόγια, η επενδυτική μανία ανεβάζει τις τιμές των μετοχών και ο κύκλος του χρήματος συντηρεί την άνοδο στο χρηματιστήριο και ταυτόχρονα κρύβει κάπως τα δεδομένα προβλήματα της οικονομίας.
Είναι επίσης σαφές πως ενώ πολλοί αναλυτές ψάχνουν να βρουν τα τρωτά σημεία της οικονομίας των ΗΠΑ, με πολλούς να επισημαίνουν την άνοδο της ανεργίας στο 4,3%, η αλήθεια είναι ότι σπάνια στο παρελθόν έχει καταγραφεί τόσο μεγάλο διάστημα με την ανεργία να είναι χαμηλότερη του 5%. Αυτή τη στιγμή στην Αμερική, οι επιχειρήσεις δεν προσλαμβάνουν με τον ρυθμό που είχαμε συνηθίσει, αλλά ούτε και απολύουν επιθετικά, γεγονός που εξηγεί και τις ικανοποιητικές καταναλωτικές δαπάνες.
Πως επηρεάζει τις αγορές πιθανό shutdown
Να πούμε αρχικά ότι ο κίνδυνος του shutdown είναι γνωστός για τις αγορές και επομένως θεωρείται «διαχειρίσιμος». Έχουν υπάρξει παρόμοια επεισόδια στο παρελθόν, άλλα με πολύ περιορισμένο αντίκτυπο και άλλα ελαφρώς πιο σοβαρά. Υπενθυμίζεται ότι τον Δεκέμβριο του 2018 ο S&P 500 υποχώρησε κατά 9%, με το shutdown να ενισχύει την ήδη αυξημένη αβεβαιότητα που είχε πυροδοτήσει ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας. Οι συνθήκες δεν είναι ίδιες και κάθε επεισόδιο είναι διαφορετικό, ωστόσο οι αγορές παρακολουθούν με ενδιαφέρον τις εξελίξεις, χωρίς ωστόσο να δείχνουν υπερβολική νευρικότητα.
Συνήθως το θέμα του shutdown απασχολεί όταν συνδυάζεται με το ζήτημα αύξησης του ανώτατου ορίου του χρέους.
Το shutdown θα συμβεί στην περίπτωση που το Κογκρέσο δεν καταφέρει να διαθέσει χρηματοδότηση σε 438 κυβερνητικές υπηρεσίες πριν από την 1η Οκτωβρίου που ξεκινά το νέο οικονομικό έτος. Αυτό μπορεί να αποφευχθεί και με την έγκριση προσωρινού ψηφίσματος για τις δαπάνες, ωστόσο απαιτείται συναίνεση. Στο δυσμενές σενάριο που δεν υπάρξει συμφωνία στην πορεία, θα σταματήσουν να λειτουργούν όλες οι «λιγότερο απαραίτητες» ομοσπονδιακές υπηρεσίες. Οι κρατικοί υπάλληλοι των εν λόγω υπηρεσιών μπαίνουν σε υποχρεωτική άδεια άνευ αποδοχών, ενώ υπάρχουν καθυστερήσεις στις πληρωμές.
Τι έχει συμβεί σε αντίστοιχα επεισόδια στο παρελθόν; Κατά την περίοδο Δεκεμβρίου 2018 – Ιανουαρίου 2019, όταν επί προεδρίας Τραμπ σημειώθηκε το μεγαλύτερο σε διάρκεια shutdown 35 ημερών, η οικονομία των ΗΠΑ έχασε 11 δισ. δολάρια σε παραγωγή, εκ των οποίων τα 3 δισ. δολάρια θεωρήθηκαν μόνιμες απώλειες, σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου. Οι απώλειες προήλθαν από καθυστερήσεις σε ομοσπονδιακές δαπάνες, εργαζόμενους που βρέθηκαν σε άδεια άνευ αποδοχών και από μείωση της δραστηριότητας του ιδιωτικού τομέα που συνδέεται ή συνεργάζεται με το δημόσιο.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι κάθε εβδομάδα που διαρκεί το shutdown, το ΑΕΠ των ΗΠΑ δέχεται πλήγμα της τάξης των 1 δισ. δολαρίων. Ένα πλήγμα που δεν είναι ικανό να εκτροχιάσει την οικονομία αλλά σε κάθε περίπτωση αποτελεί μία αρνητική εξέλιξη η οποία σε συνδυασμό με άλλες εστίες αβεβαιότητας θα μπορούσε να αντιστρέψει το κλίμα.
