Μια πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα για τις εμπορικές συναλλαγές που έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση με αυταρχικά και μη δημοκρατικά καθεστώτα δημοσιεύτηκε από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα την Τρίτη, με τα στοιχεία να δείχνουν πως μέσα στον 21ο αιώνα η ΕΕ συχνά χρηματοδοτεί τα εν λόγω καθεστώτα, συμβάλλοντας ενδεχομένως σε μια υπαρξιακή πρόκληση για την ίδια την Ένωση.
Όπως αναφέρεται στο blog της ΕΚΤ, με άρθρο γνώμης της Κλαούντια Μαρτσίνι και του Αλεξάντερ Ποπόφ, διαμορφώθηκε ένας δείκτης εμπορίου σταθμισμένο με βάση τη δημοκρατία (DWTI), που καλύπτει την περίοδο από το 1985 έως το 2023.
«Ο δείκτης είναι διαθέσιμος σε κλίμακα από 0 έως 1. Όσο πιο κοντά στο 1, τόσο πιο δημοκρατικοί είναι οι εμπορικοί εταίροι της ΕΕ κάθε χρόνο. Για να το εξηγήσουμε, μια υποθετική τιμή 0,8 ή μεγαλύτερη θα σήμαινε ότι όλες οι εισαγωγές της ΕΕ προέρχονται από χώρες με υψηλή βαθμολογία, όπως η Νορβηγία, η Νέα Ζηλανδία και η Ελβετία.
Αντίθετα, μια τιμή 0,1 ή λιγότερο θα σήμαινε ότι όλες οι εισαγωγές προέρχονται από χώρες με χαμηλή βαθμολογία, όπως το Αφγανιστάν, η Κίνα και η Σαουδική Αραβία» σημειώνει η ΕΚΤ.
Ακόμα, προστίθεται πως «μεταξύ του 1985 και του τέλους της δεκαετίας του 1990, ο δείκτης αυξήθηκε σημαντικά. Αυτό αντανακλά μια ευρεία τάση εκδημοκρατισμού στην Ανατολική Ευρώπη, τη Λατινική Αμερική και την Ανατολική Ασία. Ο δείκτης DWTI έφτασε στο μέγιστο του 0,59 το 1999.
Για να κατανοήσουμε καλύτερα αυτή την εξέλιξη, ο συνολικός αυτός δείκτης θα μπορούσε να σημαίνει ότι όλες οι εισαγωγές εκείνης της χρονιάς προέρχονταν από την Ινδία, μια χώρα με καθιερωμένη δημοκρατία εκείνη την εποχή.
Μεταξύ 1999 και 2022, ο DWTI μειώθηκε σταδιακά κατά περίπου ένα τρίτο, φθάνοντας στο ιστορικό χαμηλό του 0,41 το 2022.
Ο συνολικός αυτός δείκτης είναι ανάλογος με μια κατάσταση στην οποία οι μισές εισαγωγές προέρχονται από τον Καναδά, μια ώριμη δημοκρατία, αλλά οι άλλες μισές προέρχονται από την Τουρκία, μια χώρα όπου η κατάσταση της δημοκρατίας έχει επιδεινωθεί σταθερά τα τελευταία χρόνια.
Η εξέλιξη αυτή είναι γενικά παρόμοια σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ, γεγονός που υποδηλώνει ότι, τόσο ως ομάδα όσο και ατομικά, οι ώριμες ευρωπαϊκές δημοκρατίες έχουν γίνει λιγότερο πιθανό να αποφεύγουν τους αυταρχικούς εμπορικούς εταίρους τα τελευταία 25 χρόνια. Είναι σαφές ότι, παρά τις ρητές δεσμεύσεις, η δημοκρατική ποιότητα του εμπορίου της ΕΕ έχει υποστεί πλήγμα.
Ωστόσο, η πτώση του DWTI σταμάτησε το 2023. Αυτό αντανακλά τις εμπορικές κυρώσεις που επέβαλε η ΕΕ μετά την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία» σημειώνει η ΕΚΤ.
«Το εμπόριο με δικτάτορες ισοδυναμεί με τη δημιουργία κερδών για καθεστώτα που συχνά έχουν ρητά επεκτατική και μιλιταριστική ατζέντα. Τελικά, αυτό μπορεί να αποτελέσει μια υπαρξιακή πρόκληση για την ΕΕ» υπογραμμίζουν τα στελέχη της ΕΚΤ.
Σύμφωνα με το Reuters, το άρθρο απορρίπτει το επιχείρημα ότι η αύξηση του εμπορίου με την Κίνα είναι η αιτία, υποστηρίζοντας ότι μια παρόμοια τάση παρατηρείται ακόμη και αν εξαιρέσουμε την Κίνα.
Αμφισβητεί επίσης ότι η δημοκρατία βρισκόταν σε παρακμή, υποστηρίζοντας ότι η μέση χώρα εκτός της Ένωσης έχει στην πραγματικότητα γίνει πιο δημοκρατική.
Πέρα από τις απειλές για τη φήμη και την ύπαρξη της ΕΕ, η τάση αυτή είναι επίσης ανησυχητική, καθώς πολλοί από τους βασικούς πόρους που απαιτούνται για την πράσινη μετάβαση της ΕΕ βρίσκονται σε χώρες που κυβερνώνται από αυταρχικούς ηγέτες, προσθέτει το blog.
«Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν μια αντιστάθμιση που συνδέεται με την πράσινη μετάβαση», αναφέρει το blog. «Οι τρέχουσες τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα βασίζονται σε μια σειρά από σπάνια υλικά που βρίσκονται συνήθως σε χώρες με αυταρχικά καθεστώτα».
