Generation X, είναι η κωδική ονομασία για την γενιά μας των τελευταίων χρηματιστών του 99, (για όσους έχουν γεννηθεί μεταξύ 1965 και 1980). Είναι σύμφωνα με τον «Economist» μία από τις ελάχιστες αναφορές που θα βρει κανείς για αυτή την ηλικιακή ομάδα, καθότι είναι «σαν να έχουν διαγραφεί από τη συλλογική φαντασία».
Η Generation X μεγάλωσε σε μια περίοδο οικονομικής αβεβαιότητας, με τρεις μεγάλες κρίσεις(1999-2008-2020), με στασιμότητα και τρομακτική μείωση των εισοδημάτων, με αύξηση των τιμών των ακινήτων, με ενεργειακή κρίση, με πόλεμο στην Ουκρανία, και το τελικό χτύπημα με την αύξηση του πληθωρισμού που γκρεμίζει την αξία του χρήματος και φυσικά των συντάξεων τους. Όλα αυτά περιόρισαν τις ευκαιρίες για οικονομική ανέλιξη, σε αντίθεση με τις προηγούμενες γενιές, που κατάφεραν να οδηγήσουν στην ανάκαμψη μετά το πέρας του καταστροφικού Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Σίγουρα είναι ασύγκριτα τα μεγέθη, καθώς με το τέλος του πολέμου ξεκίνησαν όλα από το μηδέν, κυρίως στην Ευρώπη, με τις ΗΠΑ να διατηρούν την απόλυτη κυριαρχία και να βοηθούν στην ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας. Στο συγκεκριμένο άρθρο δεν θα αναλύσω τις ενδιάμεσες μικρότερες και ελεγχόμενες κρίσεις αλλά την βαρύτητα που έχει κάθε γενιά στη δημιουργία του πλούτου και το πως συμβάλλει στην εξέλιξη και άνοδο του βιοτικού επιπέδου.
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του American Enterprise Institute και της Fed, τα εισοδήματα των Gen X είχαν αύξηση μόλις κατά 16% σε σχέση με την προηγούμενη γενιά, ποσοστό που είναι το μικρότερο όλων των εποχών. Στα 30 και τα 40, όταν παραδοσιακά αυξάνονται οι αποδοχές, βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης.
Οι boomers και οι millennials ευνοήθηκαν από την άνθηση των χρηματιστηρίων της δεκαετίας του ’80. Αντίθετα, οι εκπρόσωποι της Gen X σε διεθνές επίπεδο, βρέθηκαν στη φούσκα του dotcom, στην στεγαστική κρίση του 2008 και φυσικά στην πανδημία του 2020. Τη δεκαετία του 2000 το χρηματιστήριο γονάτισε ένα σωρό επίδοξους επενδυτές, πολλοί εκ των οποίων έχασαν το σπίτι τους και γύρισαν στο ενοίκιο ή δεν μπόρεσαν να πάρουν ποτέ στεγαστικό δάνειο. Το 2008 χάθηκαν τεράστιες περιουσίες και εξαϋλώθηκαν αποταμιεύσεις.
Ωστόσο, υπήρξε μια σημαντική περίοδος υψηλής χρηματιστηριακής άνθησης από το 2013 έως το 2020 με τις απαραίτητες διορθώσεις που εν μέσω της κρίσης χρέους έδωσε μια ανάσα, για να έρθει το χτύπημα με την πανδημία του 2020, όπου εκεί την σκυτάλη ανέλαβε η Generation Z, και θα την διατηρήσει, έως ότου «καεί» από την υπερβολική σιγουριά και αυτοπεποίθηση που τις παρέχουν οι νέες τεχνολογίες.
ΧΑ και Generation Χ μια χαμένη 15ετία
Η ιστορία της χαμένης γενιάς επενδυτών του ΧΑ έχει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς είμαστε οι τελευταίοι της Generation X, που καλούμαστε να ανατρέψουμε την εικόνα εγκατάλειψης που επικρατεί. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία οι ενεργές μερίδες στο ΧΑ έφθασαν αισίως τις 32000, ενδεικτικό της ευφορίας που επικρατεί στις διεθνείς αγορές στον αντίποδα της πραγματικής εικόνας της παγκόσμιας οικονομίας.
Δεν μπορείς να θεωρείς επιτυχία την άνοδο των ενεργών κωδικών από 12000 στις 32000 και αυτοί όλοι είναι οι τελευταίοι των Μοϊκανών, άνω των 65-70 ετών που απέμειναν ζωντανοί από την χρεοκοπία της χώρας. Αν έπρεπε να δοθεί το πρώτο βραβείο χαμένης γενιάς Χ η χώρα μας θα το κέρδιζε με τεράστια διαφορά. Η υπερβολή του 1999 έκαψε όλο το χρήμα που είχε συσσωρεύσει η ελληνική οικονομία μέσω των καταθέσεων της προηγούμενης 20ετίας. Το ζεστό χρήμα εισέρρευσε σε κάθε λογής φούσκα και κατέληξε στον «κάλαθο των αχρήστων».
Η ανάκαμψη έως το 2007 συνέβαλε στη διατήρηση όσων είχαν διατηρήσει ένα ενεργό χαρτοφυλάκιο σε τραπεζικές κυρίως μετοχές και δύο τρεις γνωστές εταιρείες, που αποτέλεσαν το ασφαλές καταφύγιο για τους εναπομείναντες τυχερούς επενδυτές του 99, για να έρθει ο οριστικός μηδενισμός έπειτα από την «ηρωική διαπραγμάτευση» της χώρας, με το κούρεμα των ομολόγων (που τώρα αποτελούν ευκαιρία αγοράς), τον μηδενισμό των τραπεζικών μετοχών(που τώρα αποτελούν ευκαιρία αγοράς) και την αναγκαστική αποχώρηση της γενιάς μας από το ΧΑ, λόγω εξαΰλωσης.
Όπως μας έλεγαν τότε, «ήταν δίκαιο και έγινε πράξη»! Όσοι απέμειναν «ζωντανοί», ήρθε το 2020, που σε συνδυασμό με την τρομοκρατία του 2022 οδήγησε σε περαιτέρω αποεπένδυση με 12000 ενεργούς κωδικούς και με το 70% να γίνεται από ξένους επενδυτές οι οποίοι κατέχουν και σήμερα τα πρωτιά με ένα 57% σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία. Εδώ φαίνεται καθαρά ότι το 13% πέρασε σε Έλληνες επενδυτές λόγω της αύξησης των ενεργών κωδικών.
Αν και διεθνώς η εικόνα της επομένης γενιάς Ζ φαίνεται να βρίσκει έναν βηματισμό, η νέα γενιά Ζ στην χώρα μας, (που μεγάλωσε μέσα σε κοινωνικοπολιτική οικονομική αστάθεια και αβεβαιότητα, βίωσε την αλματώδη αύξηση των χρεών των γονιών τους, το «κραχ» του 2008, την χρεοκοπία και τον εγκλεισμό του 2020), παραμένει δέσμια των διαχρονικών προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας και εγκαταλείπει την χώρα προς αναζήτηση καλύτερης διαβίωσης. Είναι, επομένως, λιγότερο ιδεαλιστές και περισσότερο πραγματιστές. Και φυσικά δεν επενδύει σε ελληνικές μετοχές! Η νέα γενιά Ζ των επενδυτών υπήρξε και η αφορμή του άρθρου μου πριν 3 χρόνια, όπου ανέλυσα πλήρως την επόμενη ημέρα, που ήδη τη βλέπουμε.
Η επόμενη γενιά στο ΧΑ
Η σημερινή εικόνα παρόλο την άνοδο του ΧΑ και τις θετικές εκθέσεις απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί επιτυχής. Η μοναδική γενιά Χ που κατέχει ένα μερίδιο αγοράς, αλλάζει όραμα. Πλέον δεν είναι η γενιά που έχει μπροστά της το μέλλον. Σε αντίθεση με την νέα γενιά είναι αργή σε κινήσεις στις αγορές και προσπαθεί να κρατήσει μετοχές εταιρειών που τις προσφέρουν, όσο γίνεται σταθερότητα και μέρισμα, και αποφεύγει τελείως τα ρίσκα. Τα παιδιά της έχουν φύγει στο εξωτερικό. Τα πρώτα χρόνια προβλήματα υγείας κάνουν την εμφάνισή τους.
Συχνά καλούνται να φροντίσουν και τα παιδιά τους(όσα δεν έφυγαν εκτός χώρας) και τους ηλικιωμένους γονείς τους, καθώς η παγκόσμια οικονομική κρίση αύξησε παντού το ποσοστό των νέων που ζουν με τους γονείς τους και δεν υπάρχουν χρήματα για οίκους ευγηρίας. (Αν και τα τελευταία χρόνια θεωρείται ένα σίγουρο επάγγελμα για την χώρα μας, που θα απομείνουν μόνο συνταξιούχοι.)
Η Gen X βλέπει τις φιλοδοξίες της να προσγειώνονται. Οι υψηλές προσδοκίες για προσωπική και επαγγελματική επιτυχία δεν ευοδώθηκαν, οδηγώντας σε απογοήτευση, μελαγχολία και ενίοτε κατάθλιψη. Η επερχόμενη κρίση στο συνταξιοδοτικό είναι προ των πυλών και δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας, καθώς η αύξηση του πληθωρισμού και της παράλογης ακρίβειας μέσω των συσσωρευμένων χρόνιων δομικών προβλημάτων της χώρας μας, λειτουργούν ως ταφόπλακα.
Οι 800.000 ελεύθεροι επαγγελματίες πληρώνουν τις χαμηλότερες εισφορές στο σύστημα που σημαίνει ότι θα πέσει «μεγάλη πείνα» εάν το κράτος πατερούλης δεν βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη την επόμενη δεκαετία με πολιτικές επιδομάτων πείνας. Πώς θα το βάλει όμως όταν έχουμε μπροστά μας ένα παραγωγικό μοντέλο που στηρίζεται μόνο στον τουρισμό και που εισάγουμε ως χώρα ακόμα και το 40% των τροφίμων μας;
Είναι τραγικό να βλέπεις τα τελευταία δυνατά χαρτοφυλάκια να κινδυνεύουν να μείνουν στο περιθώριο, καθώς οι νέοι μας δεν ενδιαφέρονται, στον αντίποδα των 300. 000 ενεργών κωδικών σε πλατφόρμες, που ασχολούνται με το καθημερινό trade σε μετοχές διεθνούς κύρους και τις γρήγορες.
Επίσης, οι 500. 000 νέοι μας, της παραγωγικής γενιάς, βρίσκονται στο εξωτερικό. Θα μπορούσαμε βέβαια να τους προσελκύσουμε χρηματιστηριακά, καθώς οι παγκόσμιες πλατφόρμες το επιτρέπουν, αλλά αυτό θέλει μεγάλη συζήτηση. Εξάλλου πως να προσελκύσεις κάποιον όταν ακόμα και το δίλεπτο ενημέρωσης στο τέλος των ειδήσεων για το ΧΑ δεν υπάρχει από κανένα κανάλι; Είπαμε ζήσαμε ένα 99 αλλά αυτό δε θα μας ακολουθεί μέχρι το 2099!
Θεωρώ χειρότερη την καταστροφή των τραπεζών του 2015 παρά το 99! Ωστόσο, όσοι μεγάλοι ηλικιακά επενδυτές παραμένουν ακόμα ενεργοί έχουν μια μεγάλη αγωνία, πως θα πείσουν τα παιδιά τους να μάθουν το ΧΑ και να διατηρήσουν την οποιαδήποτε περιουσία αλλά και να μάθουν να «κολυμπούν» σε δύσκολους καιρούς. Μπορεί να γεμίσαμε οικονομολόγους, financial Influersers, smart money πλατφόρμες, ειδικούς κάθε κατηγορίας αλλά όλα είναι εκτός ΧΑ. Μια χαμένη γενιά Χ που άντεξε έως σήμερα θα παραδώσει την σκυτάλη στην γραφειοκρατία της αποδοχής κληρονομιάς με ότι αυτό συνεπάγεται. Όσοι είναι τυχεροί και προλάβουν να ρευστοποιήσουν σε υψηλές τιμές θα βοηθήσουν στην εγχώρια κατανάλωση, ενώ όσοι δεν ασχοληθούν πιθανότατα θα καλύψουν τον φόρο κληρονομιάς.
Σε πρόσφατη έρευνα της Ipsos σε 30 χώρες, το 31% των Gen X δηλώνει «όχι πολύ ευτυχισμένο» ή «καθόλου ευτυχισμένο». Σε καμία άλλη γενιά το ποσοστό δεν είναι τόσο υψηλό. Στο Σαν Φρανσίσκο μόλις το 37% των Gen X δηλώνει ικανοποιημένο από τη ζωή του, έναντι 63% των Gen Z.
Στην Ελλάδα μας δεν τολμούν να ρωτήσουν! Παγκοσμίως το 77% της γενιάς Ζ κερδίζει τα δικά του χρήματα µέσω εργασίας μερικής απασχόλησης, που θεωρείται και η ενασχόληση με τις χρηματαγορές, ενώ μέχρι την ηλικία των 14, σε ποσοστό μεγαλύτερο του 80%, έχει ήδη βγάλει κάποια χρήματα από πώληση µέσω διαδικτυακών εργαλείων, όπως είναι το e-Bay. Το 12% (σε δείγμα 1.000 ατόµων ηλικίας από 14 έως 21 ετών) απάντησε πως εξοικονομεί ήδη χρήματα για τη συνταξιοδότηση, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό, περίπου 21% έχει λογαριασμό ταμιευτηρίου πριν από την ηλικία των δέκα ετών!”
Η γενιά Ζ θα αναλάβει την επόμενη ημέρα. Παραλαμβάνει την χειρότερη οικονομική, κοινωνική, αλλά και πολιτική παγκόσμια αστάθεια των τελευταίων 80 ετών, που πρέπει να την μετατρέψει σε «παράδεισο» σταθερότητας! Η γενιά Ζ ενδιαφέρεται περισσότερο για την οικονομική της ασφάλεια και χρησιμοποιεί όλα τα μέσα για να το πετύχει. Η γενιά Ζ δεν έμαθε να χάνει. Η γενιά Ζ έμαθε στα εύκολα και αυτό δεν είναι καλό για την επόμενη ημέρα, και όχι μόνο των αγορών.
