Ήταν Σεπτέμβριος του 1999 ο ΓΔ πιάνει τις 6484,38 μονάδες με την Ελλάδα να παίρνει μέρος σε ένα από τα μεγαλύτερα «χρηματιστηριακά πάρτι» στον πλανήτη που έφερναν οι εταιρείες dot-com στην «Αντίπερα Όχθη του Ατλαντικού».
Από τότε ο Σεπτέμβριος άρχισε να παίζει έναν διαφορετικό ρόλο στη χρηματιστηριακή συμπεριφορά των «μπαρουτοκαπνισμένων» επενδυτών του 99, που περίμεναν κάθε χρόνο την ΔΕΘ για να ακούσουν τον πρωθυπουργό της χώρας να υπόσχεται «λαγούς με πετραχήλια» στους «ιθαγενείς» της οδού Σοφοκλέους για όσο κρατούσε η επιρροή του «καθρέφτη της οικονομίας» στο πολιτικό γίγνεσθαι. Όσοι επενδυτές απέμειναν από εκείνη την περίοδο θα θυμούνται την εικόνα της αγοράς πριν την ΔΕΘ.
«Θα παίξουν τα «κρατικόχαρτα», θα παίξουν τα «λαμπρόχαρτα», θα παίξουν τις κατασκευές λόγω Ολυμπιάδας κ.ο.κ.», ήταν η καθημερινότητα στις χρηματιστηριακές εκείνης της περιόδου.
Τον Σεπτέμβριο του 2000 ο ΓΔ έπιανε τις 3600 μονάδες, ενώ το 2001 γκρεμίστηκε με ευκολία στις 1997 μονάδες με αφορμή το τρομοκρατικό χτύπημα στους Δίδυμους Πύργους. Από τον Σεπτέμβριο του 2003 η αγορά ανέκαμψε μέσω της ανοδικής εκτόνωσης στις διεθνείς αγορές και την είσοδο των αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ.
Έως τον Σεπτέμβριο του 2007 η αγορά ανέκαμψε και πήρε πίσω ένα σημαντικό μέρος της ζημίας (εάν και τα περισσότερα χαρτιά πρωταγωνιστές δεν υπήρχαν στο ταμπλό) και κορύφωσε στις 5138 μονάδες για να επέλθει στη συνέχεια η τεράστια κατάρρευση του ελληνικού οικοδομήματος, που απεδείχθη για ακόμη μία φορά στην ιστορία ο αδύναμος κρίκος ή ο χρήσιμος ηλίθιος κατά την Goldman Sachs (αλλιώς μας χαρακτήρισε αλλά λόγω λογοκρισίας δεν αναφέρω).
100 χρόνια ΔΕΘ και ΧΑ
Την περασμένη εβδομάδα ήταν εμφανής μια προσπάθεια επανάληψης της παλαιάς εικόνας που μου θύμισε λίγο από 99. «Θα ανέβει ο πρωθυπουργός, η αγορά πρέπει να κρατήσει, οι τράπεζες πρέπει να κρατήσουν κ.ο.κ.» Για μια στιγμή αισθάνθηκα ότι ταξίδευα στο παρελθόν! Και να σου έρχονται και νέες τιμές στόχοι για τα φθηνά τραπεζόχαρτα του 2025, που πήραν επάνω τους όλη την ανάκαμψη της εγχώριας αγοράς. Έτσι κάπως ήρθε και ο πρωθυπουργός ενημέρωσε για την επόμενη ημέρα, παραδέχθηκε τα όποια λάθη της κυβέρνησης, υποστήριξε το «τεράστιο έργο» της, και μοίρασε για ακόμη μία φορά επιδόματα και παροχές που εάν διαβαστούν αναλυτικά βλέπουμε ότι ουδείς Έλληνας πολίτης δεν κερδίζει τίποτε.
Δε θα κρίνω την τωρινή κυβέρνηση, ούτε τις προηγούμενες, δε θα σταθώ στα μέτρα που ανακοινώθηκαν, αλλά θα απαντήσω με μια απλή ανάλυση στην επόμενη ημέρα της χώρας.
Αναφορικά με τα μέτρα τα οποία εξαγγέλθηκαν, το πρώτο που καταλαβαίνει ο απλός πολίτης είναι η ηχηρή απουσία παρεμβάσεων για τη μείωση της ακρίβειας στην Ελλάδα, η οποία επιβαρύνει χιλιάδες νοικοκυριά και μειώνει το πραγματικό εισόδημα των πολιτών.
Με το να αναφέρει ο πρωθυπουργός: «Ξέρω το πρόβλημα, όλη η στόχευση είναι η στήριξη του εισοδήματος», κλείνει το μάτι στη στήριξη της αισχροκέρδειας που γνωρίζει πλέον ότι αφού θα στηρίξει τα εισοδήματα η κυβέρνηση, «όλα ζάχαρη»!! Ποιος θα ρίξει τις τιμές; «Δίνουμε περισσότερα χρήματα στην τσέπη του νοικοκυριού για να αντιμετωπίσει την ακρίβεια», είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Χαρές και πανηγύρια στα μονοπώλια της χώρας!
Οι αναλυτές πήραν χαρτί και μολύβι και βγάζουν τα ποσά που θα κερδίσουν οι νέοι φορολογούμενοι μέχρι 25 ετών. Εδώ νομίζω χάθηκε το παιχνίδι των εντυπώσεων. Καταρχήν κανένας νέος δεν πιάνει καν τα 10.000 ευρώ ετησίως. Η πλειονότητα των νέων εργαζομένων απασχολείται με μερική απασχόληση ή μισθούς που βρίσκονται ήδη κάτω από το αφορολόγητο. Επομένως, η εξαγγελία δεν μεταφράζεται σε πραγματικό κέρδος για όσους βρίσκονται στη χαμηλότερη εισοδηματική κλίμακα.
Σπάνιες περιπτώσεις είναι πλήρως ασφαλισμένοι! Οι περισσότεροι σπουδάζουν και οι υπόλοιποι έριξαν «μαύρη πέτρα» πίσω τους. Οι περιπτώσεις των νέων που θέλουν να κάνουν οικογένεια είναι ελάχιστες, καθώς κανείς δεν εμπιστεύεται τη χώρα και τις τωρινές εξαγγελίες, οι οποίες αύριο με τον επόμενο πρωθυπουργό δε θα έχουν καμία αξία. Φαντάσου να παντρευτείς, να καταφέρεις να πάρεις δάνειο από ελληνική τράπεζα για σπίτι, να κάνεις 3 παιδιά και να έρθει ο επόμενος και να σου πει «δυστυχώς επτωχεύσαμε».
Η κυβερνητική ρητορική περί «στήριξης της οικογένειας» περιορίστηκε σε φορολογικά μέτρα, τα οποία δεν αφορούν κανέναν από εδώ και στο εξής. Η είδηση ότι εφέτος θα κλείσουν 750 σχολεία στη χώρα μας κάνει να αναρωτιόμαστε πολλά. Δεν υπήρξε καμία εξαγγελία για μέτρα στέγασης των δασκάλων, που ζουν σε αυτοκίνητα, δεν υπήρξε καμία εξαγγελία για ενίσχυση της διδασκαλίας στα σχολεία στα πρότυπα των ευρωπαϊκών χωρών. Δεν υπήρξε καμία εξαγγελία για στήριξη της άνεργης μητέρας που καλείται να μεγαλώσει ένα παιδί, όταν μοιράζονται επιδόματα σε μετανάστες που κάθονται. Αυτό κύριοι δεν είναι πολιτική σταθερότητας, ανάπτυξης και μέλλοντος μιας χώρας!
Οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες και οι αγρότες έμειναν εκτός των μέτρων όπως και η απουσία ουσιαστικού συνολικού σχεδίου για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης και του δημογραφικού προβλήματος. Η εγκατάλειψη της αγροτικής υπαίθρου εκτοξεύει ακόμα περισσότερο το πρόβλημα του ελλείμματος μας, καθώς αναγκαζόμαστε να εισάγουμε το 50% των ειδών διατροφής και πρώτης ανάγκης, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, λόγω τουριστικής ζήτησης.
Ένα αφήγημα που παραμένει αφήγημα
Το ενιαίο αφήγημα για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, αλλά και τις μεταρρυθμίσεις, τις οποίες ανέμενε ο επιχειρηματικός κόσμος δεν ήταν κατατοπιστικό, καθώς παραμένει στο ίδιο μοτίβο. Η λογική των κυβερνήσεων στη χώρα μας συνίσταται στο «σου παίρνω 10 και σου επιστρέφω 1».
Η σκληρή καθημερινότητα δείχνει πως τα μέτρα δεν αγγίζουν τον πυρήνα του προβλήματος. Η ακρίβεια συνεχίζει να συρρικνώνει την αγοραστική δύναμη και να αναδεικνύει την έλλειψη ουσιαστικών πολιτικών στήριξης. Την ίδια στιγμή, οι αυξήσεις στα φάρμακα και στις υπηρεσίες υγείας απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος της σύνταξης. Η δωρεάν εκπαίδευση αποτελεί «όνειρο καλοκαιρινής νυκτός», καθώς από το δημοτικό τα παιδιά μας καλούνται να τρέχουν στα φροντιστήρια, ενώ στο λύκειο το κόστος ενός παιδιού ανέρχεται σε πολλές χιλιάδες ευρώ για να περάσει σε ένα πανεπιστήμιο το οποίο δεν είναι συνδεδεμένο με καμία επιχείρηση και κανένα μέλλον εντός χώρας, παρά προετοιμάζει το ανθρώπινο εργατικό δυναμικό των ευρωπαϊκών χωρών.
Πολλοί γονείς αναγκάζονται να δουλεύουν έως και 13 ώρες ημερησίως, δεδομένης της ακρίβειας που επικρατεί αλλά και του γεγονότος ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην προτελευταία θέση της ευρωζώνης σε ό,τι αφορά την πραγματική αγοραστική δύναμη των εργαζομένων. Το γεγονός αυτό διαταράσσει την οικογενειακή γαλήνη και ψυχική ηρεμία, που αποτελεί το κλειδί για μια ευτυχισμένη κοινωνία.
Σε ένα ταξίδι μου στην Ολλανδία, παρατήρησα ότι στις έξι έκλειναν όλα τα μαγαζιά και ο κόσμος ξεχύνονταν στα καφέ με τις οικογένειες, τους συντρόφους τους, τα παιδιά και αναρωτήθηκα αλήθεια πότε θα το ζήσουμε στη χώρα μας, όταν από τις επτά το πρωί τελειώνουμε στις έντεκα το βράδυ, με το τελευταίο φροντιστήριο; Στην υπόλοιπη Ευρώπη η Ισπανία συζητά τη μείωση του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας στις 37,5 ώρες, η Γαλλία διατηρεί το 35ωρο, η Ολλανδία βρίσκεται ένα βήμα για την καθιέρωση της τετραήμερης εργασίας κλπ, και ο Έλληνας προσπαθεί να βρει 28 ώρες το 24ώρο για να δουλέψει λίγο παραπάνω. Ανέτρεξα στο παρελθόν σε μια ΔΕΘ όπου άκουσα ότι θα γίνουμε η Δανία του Νότου και σήμερα καταντήσαμε να κυνηγάμε την Βουλγαρία!
Σεπτέμβριος 2025, 100 χρόνια ΔΕΘ, 100 χρόνια Έκθεσης, 100 χρόνια ένα μεγάλο πανηγύρι, 100 χρόνια διασκέδασης, 100 χρόνια ένα εμπορικό γεγονός μιας πόλης και ενός λαού, που περιμένει κάθε χρόνο «πράσινα», «κόκκινα» και «μπλε» αφηγήματα για να εξακολουθήσει να διατηρεί μια κοινωνία που οδεύει στον γκρεμό! Μια κοινωνία που θα παραμένει δέσμια μιας διαχρονικής διαχείρισης της εθνικής της μιζέριας, που μας έμαθαν διαχρονικά οι χαράσσοντες της πολιτικής του «μαζί τα φάγαμε», «εσείς θα τα πληρώσετε»!
