Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει οδηγήσει τη διαμάχη του με την ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) σε ένα άνευ προηγουμένου άκρο με την προσπάθειά του να απολύσει την κυβερνήτη Λίζα Κουκ, ξεκινώντας μια μακροχρόνια νομική μάχη που κινδυνεύει να ανατρέψει τις νόρμες για την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας και τη συμμετοχή του προέδρου στη νομισματική πολιτική.
Η ανακοίνωση του Τραμπ ότι θα απολύσει αμέσως την Κουκ λόγω ερωτημάτων που τέθηκαν σχετικά με υποθήκες που είχε συνάψει πριν ενταχθεί στην Fed η οποία από καιρό θεωρούνταν ως κίνηση που θα έριχνε τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές σε αναταραχή, αντιμετωπίστηκε με συγκρατημένη αντίδραση την Τρίτη.
Ο Τραμπ ανέφερε σε επιστολή του προς την Κουκ, την πρώτη Αφροαμερικανίδα που υπηρέτησε στο διοικητικό όργανο της Fed, ότι είχε «επαρκείς λόγους για να την απομακρύνει από τη θέση της», επειδή το 2021 είχε δηλώσει σε έγγραφα για ξεχωριστά ενυπόθηκα δάνεια για ακίνητα στο Μίσιγκαν και τη Γεωργία ότι και τα δύο ήταν κύρια κατοικία όπου σκόπευε να ζήσει.
Η ίδια απάντησε λίγες ώρες αργότερα σε μια δήλωση λέγοντας για τον Trump ότι «δεν υπάρχουν λόγοι βάσει του νόμου και δεν έχει καμία εξουσία» να την απομακρύνει από τη θέση στην οποία διορίστηκε από τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν το 2022. «Θα συνεχίσω να εκτελώ τα καθήκοντά μου για να βοηθήσω την αμερικανική οικονομία».
Αν και η θητεία των διοικητών της Fed είναι δομημένη έτσι ώστε να υπερβαίνει τη θητεία ενός συγκεκριμένου προέδρου, με τη θητεία της Κουκ να διαρκεί μέχρι το 2038, το καταστατικό της τράπεζας επιτρέπει την απομάκρυνση ενός εν ενεργεία διοικητή «για λόγους».
Αυτό δεν έχει δοκιμαστεί ποτέ από προέδρους οι οποίοι, ιδίως από τη δεκαετία του 1970, έχουν υιοθετήσει σε μεγάλο βαθμό μια προσέγγιση μη παρέμβασης στα θέματα της Fed, ως τρόπο διασφάλισης της εμπιστοσύνης στην νομισματική πολιτική των ΗΠΑ.
Νομικοί και ιστορικοί ανέφεραν ότι το πλέγμα των ζητημάτων που θα μπορούσαν να τεθούν σε μια νομική αμφισβήτηση θα περιλαμβάνει ερωτήματα σχετικά με την εκτελεστική εξουσία, την αυτονομία της Fed, καθώς και το αν οι ενέργειες της Κουκ συνιστούσαν λόγο για την απομάκρυνσή της.
Ο Τραμπ κατηγόρησε την ίδια για «δόλια και εγκληματική συμπεριφορά σε οικονομικό θέμα» και είπε ότι δεν είχε εμπιστοσύνη στην «ακεραιότητά» της.
«Τουλάχιστον, η εν λόγω συμπεριφορά δείχνει το είδος της αμέλειας στις οικονομικές συναλλαγές που θέτει υπό αμφισβήτηση την ικανότητα και την αξιοπιστία σας ως ρυθμιστή των οικονομικών», είπε, επικαλούμενος την εξουσία να απολύσει την Κουκ σύμφωνα με το άρθρο 2 του Συντάγματος των ΗΠΑ και τον Νόμο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας του 1913.
Τα επόμενα βήματα
Δεν είναι σαφές πώς θα εξελιχθεί η υπόθεση από εδώ και πέρα, με τον Τραμπ να δηλώνει ότι η απόλυση «ισχύει άμεσα» και την Fed να προγραμματίζει να πραγματοποιήσει συνεδρίαση για τη χάραξη πολιτικής (FOMC) στις 16-17 Σεπτεμβρίου.
Η κίνηση του Τραμπ συνοδεύτηκε από απότομη αύξηση της απόδοσης των αμερικανικών κρατικών ομολόγων, καθώς οι αποδόσεις των 2ετών ομολόγων (ευαίσθητα στις βραχυπρόθεσμες προσδοκίες για την πολιτική της Fed) έπεσαν γρήγορα, ενώ οι αποδόσεις των μακροπρόθεσμων 10ετών ομολόγων (ευαίσθητα στους κινδύνους πληθωρισμού) αυξήθηκαν.
Η αντίδραση αυτή αντανακλά τις προσδοκίες ότι τα επιτόκια της Fed ενδέχεται να μειωθεί, αλλά σε βάρος της δέσμευσης της να αναχαιτίσει τον πληθωρισμό.
Ακαδημαϊκές έρευνες έχουν διαπιστώσει με συνέπεια ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής που έχουν τη δυνατότητα να διαχειρίζονται τον πληθωρισμό ανεξάρτητα από πολιτικές επιρροές επιτυγχάνουν γενικά καλύτερα αποτελέσματα, μια αρχή που ενδέχεται να τεθεί υπό αμφισβήτηση στην ισχυρότερη κεντρική τράπεζα του κόσμου.
«Αυτό δείχνει την αποφασιστικότητα της παρούσας κυβέρνησης να αναδιαμορφώσει την Fed και αποτελεί προειδοποίηση για τους άλλους διορισμένους του Μπάιντεν. Η Fed ως θεσμός γλίτωσε από ζημιές κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, αλλά αυτή τη φορά δεν θα είναι τόσο τυχερή», δήλωσε ο Τιμ Ντουί της SGH Macro Advisors.
«Είναι ένας ακόμη λόγος να πιστεύουμε... ότι τα επιτόκια θα είναι χαμηλότερα από ό,τι θα ήταν διαφορετικά», πρόσθεσε ο Ντουί.
Το «σερί» των πιέσεων
Ο Τραμπ έχει επανειλημμένα επιπλήξει τον Πάουελ για το ότι δεν μείωσε τα επιτόκια, αν και έχει σταματήσει τις απειλές να τον απολύσει από μια θητεία που ούτως ή άλλως λήγει σε λιγότερο από 9 μήνες.
Η αποχώρηση της Κουκ θα επιτρέψει στον Τραμπ να επιλέξει τον τέταρτο υποψήφιο του για το επταμελές διοικητικό συμβούλιο της Fed, συμπεριλαμβανομένων δύο εν ενεργεία μελών και της εκκρεμούσας υποψηφιότητας του επικεφαλής του Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων, Στίβεν Μιρά, για μια θέση που είναι επί του παρόντος κενή.
