Ο Αύγουστος ξεκίνησε με κακούς οιωνούς. Μια σειρά κακών δεδομένων ανεργίας, σε συνδυασμό με τον πληθωρισμό που παραμένει αμετάβλητος πάνω από τον στόχο, ανησυχούν τους επενδυτές. Η αναπροσαρμογή των δεδομένων απασχόλησης οδήγησε στην απόλυση της υπεύθυνης της στατιστικής αρχής. Ο πρόεδρος Τραμπ επικαλέστηκε πολιτικές σκοπιμότητες. Οι επενδυτές, όμως, κινούνται σε θολά νερά. Ποια είναι η κατάσταση της οικονομίας; Είναι οι Η.Π.Α. σε ύφεση;
Η άκομψη απόλυση της διοικήτριας της στατιστικής αρχής από πολλούς θεωρήθηκε απαράδεκτη. Σενάρια περί πολιτικοποίησης των στατιστικών της υπερδύναμης άρχισαν να διαδίδονται. Οι πιο ήρεμες φωνές όμως τόνισαν ότι η αξιοπιστία των στατιστικών των ΗΠΑ αμφισβητείται από καιρό. Το γεγονός ότι η απασχόληση, η οποία επηρεάζει καταλυτικά τρισεκατομμύρια δολάρια στις αγορές, υφίσταται πολλαπλές αναπροσαρμογές, δεν θεωρείται αποδεκτό. Οι αναπροσαρμογές είναι απαραίτητες για να διασφαλίζεται η ακρίβεια των δεδομένων. Όταν, όμως, είναι αντιδιαμετρικά αντίθετες με τα αρχικά στοιχεία, τότε οι μεθοδολογίες της στατιστικής αρχής καθίστανται αναξιόπιστες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ιουνίου και του Ιουλίου, η αμερικανική οικονομία είχε ισχυρή απασχόληση. Τα στοιχεία του Αυγούστου με τις αναπροσαρμογές έδειξαν ότι επί δύο μήνες η ανεργία αυξήθηκε. Αυτή η αντιστροφή πανικόβαλε τις αγορές και επικράτησε η άποψη πως η ομοσπονδιακή τράπεζα, αν είχε αυτά τα στοιχεία, θα είχε μειώσει επιτόκια. Μερικά από τα προβλήματα των στατιστικών των Η.Π.Α. είναι η πολύ χαμηλή ανταπόκριση στα ερωτηματολόγια και στις έρευνες που πραγματοποιούνται. Πάνω από το 40% των ερωτηθέντων δεν απαντούν στα πρώτα στάδια των ερευνών απασχόλησης, ενώ τα στοιχεία του πληθωρισμού, σε μεγάλο βαθμό, βασίζονται σε μεθόδους στατιστικής προσέγγισης αντί σε πρωτογενή δεδομένα. Επενδυτές και ακαδημαϊκοί τονίζουν ότι τόσο η πολιτική ανεξαρτησία όσο και η σωστή συλλογή και επεξεργασία των στοιχείων είναι απαραίτητα. Αυτή τη στιγμή, και τα δύο τελούν υπό αμφισβήτηση.
Το έξυπνο χρήμα της Wall Street, μέσα στο συνολικό κλίμα αβεβαιότητας, έχει πλέον δύο σταθερές. Η κερδοφορία των επιχειρήσεων κατά το δεύτερο τρίμηνο του έτους ήταν συνολικά ισχυρή. Τράπεζες και τεχνολογία προώθησαν τους δείκτες σε νέα υψηλά. Η πτώση των επιτοκίων τον Σεπτέμβριο θεωρείται πλέον δεδομένη. Το μόνο ερώτημα που μένει να απαντηθεί είναι η επίπτωση των δασμών στον πληθωρισμό και την κατανάλωση.
Η μικρή αύξηση στην ανεργία δείχνει ότι μάλλον η οικονομία βρίσκεται σε επιβράδυνση. Δύο είναι οι πιθανές ερμηνείες. Η μία ερμηνεία υποστηρίζει ότι η αβεβαιότητα των δασμών και του φορολογικού νομοσχεδίου έφερε την οικονομία στα όριά της το πρώτο εξάμηνο. Η επιβράδυνση έχει ήδη συντελεστεί και πλέον η οικονομία έχει σταθεροποιηθεί. Η άλλη ερμηνεία υποστηρίζει ότι βρισκόμαστε στην αρχή μιας μεγάλης ύφεσης. Οι δασμοί πλήττουν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, ενώ το φορολογικό νομοσχέδιο έχει υπονομεύσει την αξιοπιστία του δολαρίου και της δημοσιονομικής πολιτικής.
Παρατηρώντας το χρηματιστήριο, η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική. Φαίνεται ότι η τεχνολογία ανοίγει νέους ορίζοντες για την παραγωγικότητα της οικονομίας. Η Wall Street βρίσκεται μπροστά από τους δασμούς και τις φοροελαφρύνσεις. Η εικόνα είναι πολύ ευρύτερη από τα γεγονότα των τελευταίων μηνών. Το έξυπνο χρήμα τοποθετείται, σκεπτόμενο την επανάσταση της Τεχνητής Νοημοσύνης. Η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση φαίνεται ότι ήρθε για να μείνει.
* Ο Ηλίας Αρβανιτάκης είναι Οικονομολόγος - Αναλυτής, Morgan Stanley.
