Ένα άρθρο στην ιστοσελίδα του Xinhua, δηλαδή του επίσημου κινεζικού πρακτορείου ειδήσεων, μας ενημέρωσε για μία σημαντική επιτυχία της χώρας. Σύμφωνα με αυτό, την 21η Οκτωβρίου, την ίδια μέρα που δημοσιεύθηκε το άρθρο, ολοκληρώθηκε η κατασκευή του πρώτου στον κόσμο data center που βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας και έχει αρκετό μέγεθος για να χρησιμοποιηθεί σε εμπορική κλίμακα.
Το πρώτο UDC (underwater data center) βρίσκεται στην θαλάσσια περιοχή ανοικτά της Σανγκάης και η δυναμικότητά του ανέρχεται στα 24 Megawatts, σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση από τις αρχές της περιοχής στην οποία βρίσκεται ενώ η επένδυση για την κατασκευή του ήταν ύψους περίπου 226 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ. Η τροφοδοσία του σε ενέργεια γίνεται σχεδόν αποκλειστικά από υπεράκτια αιολικά πάρκα.
Όπως αναφέρεται στο ρεπορτάζ του Xinhua, το UDC έχει σχεδιαστεί για να χρησιμοποιεί πράσινη ενέργεια σε ποσοστό 95% και να καταναλώνει συνολική ενέργεια 22,8% λιγότερη από ένα επίγειο συμβατικό data center αντίστοιχης δυναμικότητας. Εντυπωσιακή είναι και η εξοικονόμηση σε γλυκό νερό και γη. Στο νερό η εξοικονόμηση είναι της τάξης του 100% και στην γη της τάξης του 90%.
Η ψύξη των συστημάτων του UDC θα γίνεται με την χρήση θαλασσινού νερού, κάτι που σημαίνει που βοηθά πολύ στην εξοικονόμηση ενέργειας (σύμφωνα με το Xinhua περίπου το 40% της συνολικής ενέργειας που καταναλώνει ένα συμβατικό data center έχει σχέση με την ψύξη των συστημάτων). Καθώς δεν έχουμε περάσει ακόμα στο στάδιο της πλήρους λειτουργίας του UDC, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για την αλήθεια των κινεζικών ισχυρισμών.
Αυτό που είναι όμως βέβαιο είναι πως έχουν κάνει ένα βήμα μπροστά από τις αντίστοιχες προσπάθειες στον δυτικό κόσμο. Όπως διαβάσαμε σε άρθρο του forbes.com από την 20η Οκτωβρίου, η Microsoft και άλλες επιχειρήσεις έχουν κατασκευάσει υποθαλάσσια data centers τα οποία όμως είναι πολύ μικρότερου μεγέθους από το κινεζικό UDC. Αυτή την στιγμή δεν υπάρχει στην Δύση κανένα project τέτοιας κλίμακας, πράγμα που σημαίνει πως οι Κινέζοι έχουν την πρωτοπορία.
Πρωτοπορία την οποία σκοπεύουν να κρατήσουν αφού, όπως μάθαμε από το Xinhua, την 21η Οκτωβρίου υπογράφηκε συμφωνία συνεργασίας για την κατασκευή ενός μεγάλου project για UDC, συνολικής δυναμικότητας 500 MW, το οποίο επίσης θα τροφοδοτείται από υπεράκτια αιολικά πάρκα.
Είναι προφανές πως οι Κινέζοι έχουν φύγει μπροστά από τους δυτικούς στον πρωτοποριακό τομέα των υποθαλάσσιων data centers. Το αν αυτό θα εξελιχθεί σε σημαντικό πλεονέκτημα για την πλευρά τους στην μεγάλη κούρσα για την κατάκτηση της πρώτης θέσης στον κλάδο της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι κάτι που δεν θα φανεί αμέσως. Είναι πρόωρο επίσης να πούμε αν οι ΗΠΑ και οι υπόλοιπες δυτικές χώρες θα μετανιώσουν που δεν πρόφτασαν τους Κινέζους στον συγκεκριμένο τομέα. Οι δυτικές δυνάμεις όμως δεν κάθονται με σταυρωμένα χέρια.
Η πρωτοπορία των ΗΠΑ στην κατασκευή συμβατικών data centers στην ξηρά με τροφοδότηση από παραδοσιακές μορφές ενέργειας είναι πολύ σημαντική, και σε επίπεδο συνολικής δυναμικότητας και σε επίπεδο τεχνολογικής ανωτερότητας. Αυτό δεν φτάνει όμως. Διαβάζοντας τον διεθνή Τύπο τους τελευταίους μήνες, μας έχουν κάνει εντύπωση αρκετές αναφορές στις προθέσεις Αμερικανών και Ευρωπαίων να αναζητήσουν το επόμενο πεδίο ανάπτυξης των data centers ούτε στην Γη ούτε στον βυθό της θάλασσας αλλά στο διάστημα.
Όχι όμως άμεσα αλλά σε αρκετά χρόνια. Τα σχέδια αυτά βρίσκονται αυτή την στιγμή στα χαρτιά, αλλά ο οργασμός επενδύσεων στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης και των data centers μας έχει δείξει πως η απόσταση από τα χαρτιά μέχρι την πραγματοποίηση ενός σχεδίου είναι πλέον πολύ πιο μικρή από αυτήν που είχαμε συνηθίσει. Ένα πρόσφατο παράδειγμα βρήκαμε σε άρθρο του Reuters από την 4η Οκτωβρίου.
Σε αυτό το άρθρο είδαμε πως ο ιδρυτής της Amazon Jeff Bezos, μιλώντας στο τεχνολογικό συνέδριο του Τορίνο στην Ιταλία υποστήριξε πως μέσα στα επόμενα δέκα με είκοσι χρόνια θα έχουμε την δυνατότητα να εγκαταστήσουμε data centers δυναμικότητας πολλών Gigawatt, με κόστος χαμηλότερο από αυτό των επίγειων.
Τα data centers θα βρίσκονται σε τροχιά γύρω από την Γη και θα τροφοδοτούνται με άφθονη ενέργεια ηλιακή ενέργεια, ενώ θα έχουν μηδενικές ενεργειακές ανάγκες για την ψύξη τους, δεδομένων των εξαιρετικά χαμηλών θερμοκρασιών που επικρατούν, ενώ η μεταφορά των δεδομένων προς την Γη θα γίνεται, προφανώς, με ασύρματο τρόπο.
Στο άρθρο του forbes.com που αναφέραμε παραπάνω γινόταν επίσης αναφορά σε αυτή την προοπτική, με παραπομπές σε σχετικούς συνδέσμους στο διαδίκτυο. Ένας από αυτούς παρέπεμπε σε άρθρο επιστημονικής συνεργάτιδας της IBM και ένας άλλος σε άρθρο του bbc.com από την 10η Απριλίου 2025.
Και στα δύο βρήκαμε εκτενείς αναφορές στην προσπάθεια της ευρωπαϊκής κοινοπραξίας Thales Alenia Space να δραστηριοποιηθεί το συντομότερο δυνατόν στον τομέα των διαστημικών data centers. Οι επιστήμονες και τα στελέχη της κοινοπραξίας εκτιμούν πως ένα τέτοιο σύστημα, χαμηλής όμως δυναμικότητας, θα μπορούσε να τεθεί σε εμπορική λειτουργία πριν το 2037 ενώ συστήματα δυναμικότητας κάποιων Gigawatt αναμένεται να είναι έτοιμα περί το 2050.
Πιο ενδιαφέροντα όμως μας φαίνονται τα σχέδια κάποιων μικρών εταιρειών, καθώς τα τελευταία χρόνια έχουμε δει πολλές από αυτές να προχωρούν πολύ πιο γρήγορα από τις μεγάλες, αξιοποιώντας την χρηματοδότηση που είναι αρκετά εύκολο να βρουν και τις καινοτόμες ιδέες τους. Μία από αυτές είναι η Axiom Space, η οποία εδρεύει στο Τέξας των ΗΠΑ και είναι ήδη δραστήρια στον διαστημικό τομέα.
Προ μηνών εκτόξευσε την πρώτη της πειραματική συσκευή, η οποία αποτελεί το πρώτο της βήμα στον δρόμο για την δημιουργία data centers σε τροχιά, στο «κοντινό μέλλον», όπως δήλωσε σε συνέντευξή του ο Jason Aspiotis, ανώτατο στέλεχος της επιχείρησης, σύμφωνα με ό,τι διαβάσαμε στο Bloomberg. Μία άλλη αμερικανική εταιρεία, η Sτarcloud από το Redmond της πολιτείας Washington των ΗΠΑ υποστηρίζει στην ιστοσελίδα της πως είναι η πρωτοπόρος στα διαστημικά data centers και ετοιμάζεται για την εκτόξευση ενός δορυφόρου της στον οποίον θα βρίσκεται ένα προηγμένο microchip της Nvidia στα πλαίσια ενός πειράματος.
Όπως ανέφερε σχετικό ρεπορτάζ του foxnews.com της 1ης Νοεμβρίου, αυτό θα είναι το πρώτο βήμα στην προσπάθεια της επιχείρησης να αναπτύξει σύντομα διαστημικά data centers. Στο Bloomberg είδαμε επίσης πως παρόμοιες φιλοδοξίες τρέφει και η Madri Space, η οποία εδρεύει στο Άμπου Ντάμπι και σκοπεύει να εκτελέσει την επόμενη χρονιά την πρώτη της πειραματική αποστολή. Σύμφωνα με το Bloomberg, τα διαστημικά data centers έχουν απασχολήσει και τους Κινέζους, κάτι μάλλον αναμενόμενο, αλλά δεν έχουμε δει πουθενά κάποιες πληροφορίες σχετικά με την πρόοδό τους στον τομέα.
Ξέρουμε όλοι μας πολύ καλά πως βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη μία κούρσα με έπαθλο την κυριαρχία στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης, καθώς μεγάλο μέρος της παγκόσμιας επιχειρηματικής κοινότητας και των πολιτικών δυνάμεων πιστεύει πως θα αλλάξει ριζικά τον τρόπο λειτουργίας της οικονομίας και της κοινωνίας γενικότερα.
Προς το παρόν, οι περισσότεροι πιστεύουν πως πέρα από τα παραπάνω, η κυριαρχία της Τεχνητής Νοημοσύνης θα φέρει και τεράστια κέρδη σε όσους αποκτήσουν δεσπόζουσα θέση σε αυτόν τον τομέα. Με αυτό στο μυαλό, προχωρούν και σε τεράστιες επενδύσεις, που όπως βλέπουμε έχουν ήδη φτάσει στον βυθό της θάλασσας και ετοιμάζονται και για διαστημικά ταξίδια.
Όλα αυτά είναι πραγματικά γοητευτικά για εμάς που τα παρατηρούμε από μακριά, αν όμως τα κέρδη είναι λιγότερα των αναμενομένων, δεν θα είναι καθόλου γοητευτικά για τις εταιρείες που ξοδεύουν τα εκατοντάδες δισεκατομμύρια ετησίως και φυσικά για τους μετόχους τους.
Δεν μπορούμε να πιθανολογήσουμε με ασφάλεια πότε θα φανεί η πραγματική οικονομική απόδοση αυτών των επενδύσεων, είμαστε όμως σχεδόν βέβαιοι πως τα διαστημικά data centers του Jeff Bezos και της ευρωπαϊκής κοινοπραξίας δεν θα έχουν προλάβει να τεθούν σε τροχιά γύρω από την Γη.
