Ένα νέο υποστέλεχος του ιού της γρίπης Α (H3N2), ο υποκλάδος Κ, κάνει δυναμική και πρόωρη εμφάνιση στη φετινή περίοδο γρίπης 2025–26, προκαλώντας αυξημένη επιφυλακή στις υπηρεσίες δημόσιας υγείας διεθνώς.
Οι πρώτες αναφορές από ΗΠΑ, Ευρώπη, Καναδά και Ηνωμένο Βασίλειο δείχνουν ότι το νέο στέλεχος εξαπλώνεται νωρίτερα και ταχύτερα από το αναμενόμενο, γεγονός που δημιουργεί εύλογα ερωτήματα για τη συμπεριφορά του και την αποτελεσματικότητα του εμβολίου.
Τι είναι ο υποκλάδος Κ του H3N2;
Ο υποκλάδος Κ αποτελεί μια μετατοπισμένη γενετικά εκδοχή του γνωστού H3N2. Ο συγκεκριμένος υπότυπος του ιού της γρίπης χαρακτηρίζεται ιστορικά από συχνές μεταλλάξεις στις επιφανειακές πρωτεΐνες του, ένα χαρακτηριστικό που του επιτρέπει να διαφεύγει εν μέρει της ανοσίας και να πιέζει τη δυνατότητα των εμβολίων να τον καλύψουν πλήρως.
Το στέλεχος Κ φέρει νέες μεταλλάξεις σε κρίσιμες αντιγονικές περιοχές, προκαλώντας αυξημένο ενδιαφέρον για το πώς θα εξελιχθεί μέσα στη σεζόν.
Είναι πιο μεταδοτική η φετινή γρίπη;
Τα δεδομένα δείχνουν ότι το νέο υποστέλεχος:
- κυκλοφορεί ήδη σε υψηλά ποσοστά στο Ηνωμένο Βασίλειο,
- εμφανίζει πρόωρη αύξηση των κρουσμάτων και των νοσηλειών σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες,
- εντοπίζεται νωρίτερα από το συνηθισμένο στη Βόρεια Αμερική,
- «σπρώχνει» την εποχή γρίπης να ξεκινά πολλές εβδομάδες νωρίτερα από τον μέσο όρο.
Η πρόωρη εμφάνιση και η ταχεία εξάπλωσή του οδηγούν τους ειδικούς στο συμπέρασμα ότι η φετινή γρίπη ενδέχεται να είναι πιο μεταδοτική σε πληθυσμιακό επίπεδο, όχι επειδή ο ιός είναι επιθετικότερος, αλλά επειδή κυκλοφορεί νωρίτερα και βρίσκει μεγάλο μέρος του πληθυσμού χωρίς πρόσφατη ανοσιακή ενίσχυση.
Είναι πιο σοβαρή;
Με τα μέχρι τώρα στοιχεία:
Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο υποκλάδος Κ είναι βιολογικά πιο επιθετικός από τα προηγούμενα στελέχη.
Όμως ο H3N2, ως υπότυπος, είναι γνωστός για:
- υψηλότερα ποσοστά επιπλοκών σε ηλικιωμένους,
- συχνότερη σοβαρή αναπνευστική νόσο,
- μεγαλύτερο βάρος στα νοσοκομεία όταν επικρατεί.
Σε συνδυασμό με την πρόωρη εκδήλωση της εποχής, αυξάνεται ο συνολικός κίνδυνος για ευάλωτους πληθυσμούς όπως οι ηλικιωμένοι, οι χρόνια πάσχοντες και τα μικρά παιδιά.
Καλύπτει το φετινό εμβόλιο τον υποκλάδο Κ;
Το εποχικό εμβόλιο βασίζεται σε στελέχη που επιλέγει ο ΠΟΥ κάθε Φεβρουάριο, με βάση την παγκόσμια επιτήρηση.
Ο υποκλάδος Κ:
- διαφέρει μερικώς από το στέλεχος H3N2 που περιλαμβάνεται στο φετινό εμβόλιο,
- είναι αντιγονικά μετατοπισμένος, πράγμα που μπορεί να μειώσει ένα μέρος της προστασίας.
Παρόλα αυτά, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι:
Δεν πρόκειται για νέο ιό, αλλά για παραλλαγή εντός του ίδιου υποτύπου.
Το εμβόλιο εξακολουθεί να προσφέρει σημαντική προστασία έναντι σοβαρής νόσου, νοσηλείας και επιπλοκών.
Η ανοσολογική κάλυψη μπορεί να μην είναι απόλυτη για τη λοίμωξη, αλλά παραμένει κρίσιμη για τον περιορισμό των συνεπειών.
Στην Ελλάδα έχουν ήδη πραγματοποιηθεί πάνω από 1 εκατ. εμβολιασμοί· ωστόσο, οι ειδικοί εκτιμούν ότι χρειάζεται τουλάχιστον τετραπλάσια κάλυψη, ειδικά στις ευπαθείς ομάδες όπου ο στόχος είναι 75% εμβολιαστική προστασία.
Ποιοι είναι οι πιο ευάλωτοι;
Η H3N2 είναι διαχρονικά μια από τις πιο απαιτητικές μορφές γρίπης. Οι ομάδες με αυξημένο κίνδυνο περιλαμβάνουν:
- ηλικιωμένους,
- άτομα με χρόνια νοσήματα,
- ανοσοκατεσταλμένους,
- μικρά παιδιά.
Τα συμπτώματα που χρειάζεται να γνωρίζουν οι πολίτες
Η λοίμωξη H3N2 προκαλεί:
- υψηλό πυρετό με ρίγη,
- έντονο και παρατεταμένο βήχα,
- μυαλγίες και αρθραλγίες,
- πονοκέφαλο,
- καταρροή και πονόλαιμο,
- γαστρεντερικές ενοχλήσεις, κυρίως στα παιδιά.
Τα περισσότερα άτομα αναρρώνουν μέσα σε μια εβδομάδα. Εάν τα συμπτώματα επιμένουν ή επιδεινώνονται, συνιστάται άμεση ιατρική αξιολόγηση.
Ο υποκλάδος Κ του H3N2 δεν εμφανίζεται ως πιο «άγριος» ιός, αλλά η ταχύτητα με την οποία εξαπλώνεται και η πρόωρη έναρξη της εποχής δημιουργούν προϋποθέσεις για μεγαλύτερη πίεση στα συστήματα υγείας.
Το εμβόλιο παραμένει το πιο αποτελεσματικό μέσο θωράκισης, ιδίως απέναντι στη σοβαρή νόσηση, και η έγκαιρη ενίσχυση της εμβολιαστικής κάλυψης αποτελεί τη βασική άμυνα για τους επόμενους μήνες.
