Η κλιματική αλλαγή και οι «κλιματικοί πρόσφυγες»

Η κλιματική αλλαγή και οι «κλιματικοί πρόσφυγες»

Του Γιώργου Παυλόπουλου

Καταιγιστικό ρυθμό τείνουν να αποκτήσουν πλέον οι εξελίξεις και οι ειδήσεις που αφορούν στην κλιματική αλλαγή και τις συνέπειές της. Κάτι είναι κι αυτό. Αν μη τι άλλο, τα Μέσα Ενημέρωσης μπορούν, επιτέλους, να παίξουν και θετικό ρόλο σε κάτι: Να παρακινήσουν τους πολίτες να συμμετέχουν ενεργά σε έναν πόλεμο που μπορεί (ακόμη) και πρέπει να κερδηθεί – ένα πόλεμο τον οποίο οι περισσότερες κυβερνήσεις και τα λοιπά κέντρα εξουσίας αρνούνται να κηρύξουν.

Εν μέσω, λοιπόν, του πιο έντονου (μέχρι στιγμής) καύσωνα του φετινού καλοκαιριού στην Ελλάδα, ενώ η κεντρική και βόρεια Ευρώπη προσπαθεί να συνέλθει από τα δύο αλλεπάλληλα θερμικά σοκ που υπέστη από τις πρωτοφανώς υψηλές θερμοκρασίες και καθώς τα δάση της Σιβηρίας καίγονται και οι πάγοι της Γροιλανδίας λιώνουν με ασύλληπτα γρήγορους ρυθμούς, ιδού ορισμένα σημαντικά πράγματα που μαθαίνουμε και συμβαίνουν. 

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO), λοιπόν, ο φετινός Ιούλιος ήταν ο θερμότερος μήνας που έχει καταγραφεί ποτέ επί γης, από τότε που άρχισαν να τηρούνται τα σχετικά αρχεία, πριν από 150 σχεδόν χρόνια. Ακολούθησε δε τον θερμότερο Ιούνιο και δεν αποκλείεται ο Αύγουστος να προσθέσει ένα ακόμη κρίκο στην αλυσίδα, ως ο θερμότερος στη σύγχρονη ιστορία. 

Το διοξείδιο-φονιάς

Αξίζει να σημειωθεί ότι, όπως εκτιμούν οι επιστήμονες, βασικός υπεύθυνος για τις θερμοκρασίες-ρεκόρ δεν είναι το φυσικό φαινόμενο Ελ Νίνιο, αλλά η ανθρώπινη δραστηριότητα. Κυρίως δε, οι αυξημένες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπονται από τις διάφορες πηγές – τις μονάδες παραγωγής ενέργειας και την υπόλοιπη βιομηχανία, τις οδικές, αεροπορικές και θαλάσσιες μεταφορές, την εντατική κτηνοτροφία, αλλά και από τις ολοένα πιο συχνές πυρκαγιές. 

Προσοχή: Αυτό δεν σημαίνει πως εάν δεν υπήρχαν οι παραπάνω δραστηριότητες ή εκπομπές τότε δεν θα έκανε ζέστη, ορισμένες φορές ανυπόφορη. Όμως, όπως λένε οι ειδικοί, οι μέγιστες θερμοκρασίες θα ήταν από 1,5 ως 3 βαθμούς χαμηλότερες – αριθμός που μπορεί να φαντάζει σχετικά μικρός, είναι όμως πολύ σημαντικός και κρίσιμος για τη φύση και τον άνθρωπο. 

«Δεν πρόκειται για επιστημονική φαντασία. Είναι η πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής. Συμβαίνει σήμερα και θα επιδεινωθεί στο μέλλον, εάν δεν αναληφθεί επείγουσα δράση», δήλωσε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του WMO, Πέτερι Τάαλας. 

Αυξάνονται οι «κλιματικοί πρόσφυγες»

Οι συνέπειες δεν περιορίζονται, φυσικά, στις ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες που σημειώνονται για μερικές ημέρες στην βόρεια Ευρώπη, τις οποίες κάποια στιγμή θα ακολουθήσουν έντονες και καταστροφικές βροχοπτώσεις. Αφορούν και άλλα μέτωπα, όπως για παράδειγμα τη μετανάστευση. 

Κι αυτό διότι, πολύ απλά, η ξηρασία και η ερημοποίηση μεγάλων εκτάσεων στην Αφρική και τη Λατινική Αμερική είναι από τις βασικές αιτίες για την αύξηση του αριθμού των «κλιματικών προσφύγων», που προσπαθούν να βρουν καταφύγιο, νερό και ζωή περνώντας τα σύνορα προς την Ευρώπη ή τις Ηνωμένες Πολιτείες αντιστοίχως. Με αποτέλεσμα, να αυξάνουν δραματικά την πίεση στις κοινωνίες και τις κυβερνήσεις αυτών των χωρών, παράγοντας τα γνωστά φαινόμενα ρατσισμού και ξενοφοβίας.

Αυθόρμητα κινήματα διαμαρτυρίας

Απέναντι σε αυτή την κατάσταση και καθώς η αδιαφορία των κυβερνήσεων – παρά τις συνθήκες που υπογράφουν και τους όρκους που δίνουν – καταντά ορισμένες φορές προκλητική, έως εγκληματική σε περιπτώσεις όπως του Τραμπ και του Μπολσονάρου, της Κίνας και της Ινδίας, οι αντιδράσεις πυκνώνουν. Αρχικά αυθόρμητες και αποσπασματικές, στη συνέχεια πιο οργανωμένες, που αναζητούν ένα καμβά πάνω στον οποίο θα δεθούν όλες μαζί, για να διεκδικήσουν τη μεγάλη ανατροπή. 

Το μαθητικό κίνημα των Παρασκευών ήταν ένα από αυτά τα φαινόμενα, που έχουν κάνει ιδιαίτερη εντύπωση τους τελευταίους μήνες. Ταυτόχρονα, σε διάφορες χώρες ξεπηδούν ανάλογες πρωτοβουλίες. Όπως συμβαίνει στη Βρετανία, όπου χιλιάδες άνθρωποι, κυρίως νέοι, μοιάζουν να ανησυχούν περισσότερο για την κλιματική αλλαγή και τις συνέπειές της παρά για το Brexit και τους θεατρινισμούς του Μπόρις Τζόνσον.

Το ίδιο και στη Γαλλία. Εκεί όπου την περασμένη εβδομάδα συνεχίστηκε το ιδιόμορφο κίνημα «πράσινης ανυπακοής», το οποίο σηματοδοτεί τη δράση του με ειρηνική είσοδο σε δημαρχεία και την «αποκαθήλωση» των πορτρέτων του Εμανουέλ Μακρόν. 

Το πιθανότερο είναι ότι ανάλογες δράσεις θα συνεχιστούν, θα πολλαπλασιαστούν και θα γίνουν πιο μαζικές, αναζητώντας την ευκαιρία να μετατραπούν σε ένα παγκόσμιο και αποφασισμένο κίνημα. Μόνο έτσι, άλλωστε, μπορεί να υπάρχει ελπίδα να κερδηθεί αυτός ο πόλεμος από τον οποίο εξαρτάται η ζωή μας και των παιδιών μας. Αλλά και να αναγκαστούν οι κυβερνώντες να δείξουν τις πραγματικές τους προθέσεις…

Φωτογραφία AP