Μια οπτική ακτίνα ταξιδεύει με τεράστιες ταχύτητες, «σχίζει» τον ανέφελο γαλάζιο ουρανό της Ελλάδας και μεταφέρει ένα τεράστιο πακέτο πληροφοριών χωρίς κανείς να μπορεί να τη δει, να τη «σταματήσει» και να διαβάσει χωρίς έγκριση. Από το όρος Ίδη, τον πολυτραγουδισμένο Ψηλορείτη στην κεντρική Κρήτη και τα 1750 μέτρα υψόμετρο, θα φτάσει σε έναν δορυφόρο και από εκεί θα κατέλθει στον κατάφυτο Χολομώντα και στις επιστημονικές διατάξεις του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Η Ελλάδα είναι σε δρόμο πρωτοπορίας στις συγκεκριμένες τεχνολογίες και γι' αυτό υπάρχει αιτία. Γεωγραφικά είναι η θέση της χώρας πάνω στον πλανήτη Γη, που εκτός του ότι της χαρίζει μοναδικά τουριστικά πλεονεκτήματα, την καθιστά ταυτόχρονα και κορυφαίο τόπο για τις δορυφορικές επικοινωνίες με λέιζερ, όπως τόνισε, μιλώντας στο ραδιόφωνο του ΑΠΕ-ΜΠΕ «Πρακτορείο 104,9 FM» και στην εξειδικευμένη εκπομπή για θέματα στρατιωτικής, αμυντικής, αεροδιαστημικής τεχνολογίας, «Ειδικές Αποστολές» ο πρόεδρος του ΔΣ και διευθυντής της κεντρικής διεύθυνσης του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), καθηγητής Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης Βασίλης Χαρμανδάρης.
Πέρα από τη γεωγραφία, όμως, τη χώρα φέρνει στην τεχνολογική αιχμή το κορυφαίο επιστημονικό προσωπικό, ομολογεί ο Έλληνας επιστήμονας.
Η επικοινωνία με λέιζερ είναι η επόμενη ημέρα
Η ασφαλής μετάδοση της πληροφορίας δεν είναι μόνο ένα εθνικό αλλά ένα ευρύτερα ευρωπαϊκό στοίχημα. «Υπάρχει πολύ μεγάλη χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κάτι που γίνεται και για λόγους διεθνούς ανταγωνισμού. Αυτό αφορά το με ποιον τρόπο πληροφορίες -πολλές από αυτές πολύ ευαίσθητες, όπως π.χ. τα ιατρικά δεδομένα ή ακόμη θέματα ασφάλειας της χώρας- θα μπορούν να μεταδίδονται από τη μία περιοχή στην άλλη», τόνισε ο πρόεδρος του ΙΤΕ.
«Πρόκειται για τη δυνατότητα χρήσης οπτικής επικοινωνίας με ακτίνες λέιζερ ώστε οι πληροφορίες να μεταφέρονται κρυπτογραφημένες. Το πλεονέκτημα στην τεχνολογία αυτή είναι πως εάν στέλνεις φως αντί να στέλνεις ρεύμα, μπορείς να καταλάβεις εάν έχει βάλει κάποιος "το αυτί του" και "ακούει", παίρνει δηλαδή ένα μέρος από αυτό το φως. Αν, λοιπόν, στείλεις το σήμα σου και το κρυπτογραφήσεις με κάποιον τρόπο, όταν κάποιος πάει να "ακούσει" την επικοινωνία, εσύ θα το καταλάβεις και θα ξέρεις πως αυτή η πληροφορία δεν είναι πλέον ασφαλής.
Το πρόβλημα με αυτή την τεχνική είναι πως για να στείλεις και να κρυπτογραφήσεις με αυτό τον τρόπο, κάθε 100 με 150 χιλιόμετρα χρειάζεσαι έναν αναμεταδότη γιατί η κρυπτογράφηση φθίνει. Τι κάνεις, λοιπόν, εάν θέλεις να στείλεις το κρυπτογραφημένο σήμα π.χ από το Ηράκλειο, αφού μεσολαβεί η θάλασσα; Αντί για επίγειους αναμεταδότες, θα στείλεις το σήμα από ένα τηλεσκόπιο μέχρι σε έναν δορυφόρο μέσα από το διάστημα με το κενό αέρα που υπάρχει, και από εκεί το σήμα θα κατέβει σε ένα άλλο τηλεσκόπιο κοντά στη Θεσσαλονίκη.
Εδώ, λοιπόν, είχαμε υποδομές, όπως αυτές στο Αστεροσκοπείο του Σκίνακα, που βρίσκεται στο όρος Ίδη της κεντρικής Κρήτης, σε ύψος 1750 μέτρων, αλλά και υποδομές όπως αυτή του ΑΠΘ στον Χολομώντα, να χρησιμοποιούνται με νέο τρόπο. Έτσι, το σήμα θα μπορεί να φτάσει μετά την πορεία από την Κρήτη στον δορυφόρο και μετά στον Χολομώντα», εξήγησε ο πρόεδρος του ΙΤΕ.
Με τη χρήση εξελιγμένων υποδομών στην Ελλάδα, η χώρα απέκτησε στρατηγικό βάρος. «Το κρυπτογραφημένο σήμα, λοιπόν, θα κάνει έναν δρόμο 2000 με 3000 χιλιόμετρα, που είναι μεγαλύτερος απ' αυτόν που θα χρειαζόταν σε ευθεία γραμμή για το Θεσσαλονίκη - Κρήτη, διασφαλίζεις όμως ότι το σήμα έρχεται κρυπτογραφημένο.
Το ενδιαφέρον είναι πως υποδομές που χρησιμοποιούσαμε στην Κρήτη και οι επιστήμονες του ΑΠΘ στη Θεσσαλονίκη, ξαφνικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κάτι το οποίο είναι σαφώς εφαρμοσμένο! Είναι μια εξέλιξη η οποία συνδυάζεται και με το ότι αυτή τη στιγμή το κόστος της επικοινωνίας μέσω του διαστήματος έχει πέσει δραματικά.
Πώς θα στείλουν όλοι αυτοί οι δορυφόροι την επικοινωνία κάτω στη Γη; Ο πιο οικονομικός τρόπος είναι με λέιζερ και αυτό είναι που θα κάνουν. Έτσι, λοιπόν, εκεί θα χρησιμοποιείς οπτικά τηλεσκόπια και εκεί είναι και το στρατηγικό πλεονέκτημα που έχει η χώρα μας», υπογράμμισε ο κ. Χαρμανδάρης.
Ο γαλάζιος ουρανός ξαφνικά έγινε asset για τις ασφαλείς δορυφορικές επικοινωνίες και είμαστε μόνο στην αρχή. «Η χώρα μας έχει ένα στρατηγικό πλεονέκτημα ώστε να λειτουργήσει αυτή η τεχνολογία καθώς τα λέιζερ δεν περνάνε μέσα από τα σύννεφα. Έτσι, η νότια Ευρώπη, π.χ η Ελλάδα, η νότια Ισπανία, η Ιταλία έχουν ένα πλεονέκτημα σε ό,τι αφορά την οπτική κρυπτογραφημένη επικοινωνία, γιατί τα λέιζερ για να περάσουν δεν πρέπει να έχει συννεφιά. Έτσι, οι δορυφόροι μπορούν να στείλουν πολύ εύκολα το σήμα σε εμάς και όχι π.χ στη Δανία και τη Γερμανία.
Εμείς έχουμε το "κάτι" σημαντικό που δεν το έχει κανείς άλλος, τον καιρό και προοδευτικά έχουμε αναπτύξει και την τεχνογνωσία. Αυτή τη στιγμή, η επιστημονική παραγωγικότητά μας σε σχέση με τον πλούτο της χώρας είναι πάνω από τον μέσο όρο στον συσχετισμό του κατά κεφαλήν εισοδήματος και της επιστημονικής παραγωγής. Αν και συνήθως αυτό ευνοεί τις πιο πλούσιες χώρες: η Ελλάδα τα καταφέρνει εδώ σαφώς καλύτερα από το αναμενόμενο», σημείωσε με έμφαση ο πρόεδρος του ΙΤΕ.
«Τον πλούτο στη Θεσσαλονίκη, ιστορικά τον έφερε η πληροφορία»
Η Θεσσαλονίκη έλαμψε γιατί είχε την... πληροφορία ως «όπλο» ανάπτυξης. «Αυτή τη στιγμή (σ.σ στη συγκεκριμένη τεχνολογία) υπάρχει μία συσπείρωση Ευρώπης ενάντια και στην Αμερική και στην Κίνα και στη Ρωσία. Είναι το λεγόμενο Quantum Communication Initiative και αφορά το πώς μπορείς με κβαντική κρυπτογραφία, τεχνικές, να διασφαλίσεις ότι αυτή την πληροφορία δεν θα την ακούει κάποιος ο οποίος δεν πρέπει να την ακούσει...
Αυτό, μάλιστα, είναι κάτι το οποίο ξέρουμε ιστορικά στη Θεσσαλονίκη, ξέρουμε πως αυτό που έφερε τον πλούτο από τους αρχαίους χρόνους ήταν η Εγνατία Οδός και αυτό δείχνει τη σημασία των διαύλων επικοινωνίας: αυτός που τους ελέγχει και μπορεί να τους φτιάξει, είναι αυτός ο οποίος θα έχει τον πλούτο στο μέλλον», τονίζει ο πρόεδρος του ΙΤΕ.
«Αυτό είναι κάτι που θέλει να κάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κοινότητα με τα προγράμματά της και η ελληνική κυβέρνηση το υποστηρίζει θερμά. Πολλά από αυτά τα προγράμματα είναι συγχρηματοδοτούμενα από το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, το υπουργείο Ανάπτυξης», συμπλήρωσε.
Το δυναμικό του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας είναι στη σωστή θέση, στη σωστή στιγμή των εξελίξεων στις οπτικές δορυφορικές τηλεπικοινωνίες κατά τον κ. Χαρμανδάρη. «Είμαστε πολύ τυχεροί, γιατί το ΙΤΕ, λόγω της διεπιστημονικότητάς του, λόγω του ότι έχουμε το Ινστιτούτο Πληροφορικής με πολύ μεγάλη παράδοση, το Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ που ασχολείται με τηλεπικοινωνίες -τώρα όλα γίνονται με φως, με λέιζερ- τις υπέροχες υποδομές μας στην κορυφή του Ψηλορείτη στο Αστεροσκοπείο Σκίνακα, μπορούμε να συνδράμουμε, να τα συνδυάσουμε όλα αυτά.
Αυτή η αλληλεπίδραση των επιστημόνων συνδυάζεται και με την πολύ ισχυρή υποστήριξη της Περιφέρειας Κρήτης και μαζί με την τοπική κοινωνία μπορούμε να παράγουμε γνώση, η οποία παράγει πλούτο, δημιουργεί επιχειρηματικότητα στο νησί και αυτό αντικατοπτρίζεται και στη χώρα μας καθώς όσα δημιουργούνται, ουσιαστικά γίνονται εφαρμογές», εξήγησε ο καθηγητής Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Ο κ. Χαρμανδάρης παρέθεσε και δημιουργίες του Ινστιτούτου Πληροφορικής, που έχουν υλοποιηθεί σε συνεργασία με το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής. Πρακτικές, όπως π.χ το να αλλάξει κανείς το δίπλωμα οδήγησης με μεταφορά δεδομένων χωρίς να πηγαίνει σε ένα ΚΕΠ, κάτι που έγινε στην Περιφέρεια Κρήτης, στην Περιφέρεια Αττικής και γίνεται και στη βόρεια Ελλάδα.
Πώς δημιουργήθηκε η ομάδα του ΙΤΕ
Ο πρόεδρος του ΙΤΕ εξήγησε πως η επιτυχία στον τομέα έρχεται μετά από μια παράδοση καινοτομίας. «Το ΙΤΕ ιδρύθηκε πριν από περίπου 40 χρόνια και οι άνθρωποι, οι οποίοι το ίδρυσαν, ήταν εμπνευσμένοι επιστήμονες, Έλληνες του εξωτερικού, κάποιοι από την Κρήτη, ενώ κάποιοι προτίμησαν να κάνουν την Κρήτη σπίτι τους και έκαναν ένα προσωπικό στοίχημα, το να έρθουν στην εποχή της μεταπολίτευσης, αρχές της δεκαετίας του '80 στην Ελλάδα και να δημιουργήσουν στην Ελλάδα τις συνθήκες της επιστημονικής αριστείας έτσι ώστε με την ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας να επωφεληθεί η χώρα μας και οικονομικά.
Έτσι, 40 χρόνια αργότερα -γιορτάσαμε πριν από δύο χρόνια τα 40 χρόνια- αυτό το στοίχημα αποδείχθηκε ότι πέτυχε σε πολύ μεγάλο βαθμό, παρά τις όποιες αντιξοότητες», σημείωσε ο πρόεδρος του ΙΤΕ. Εξήγησε πως επελέγησαν ικανότατοι άνθρωποι, οι οποίοι «με τη σειρά τους επέλεξαν επίσης ικανότατους ανθρώπους και δημιούργησαν τη δομή αριστείας έτσι ώστε να αποφύγουμε τη γραφειοκρατία την οποία βιώνουμε σε καθημερινότητα μας, στο μέτρο του δυνατού πάντα. Και καταφέραμε να δώσουμε τη δυνατότητα στους ανθρώπους να δημιουργήσουν».
Ο κ. Χαρμανδάρης εξέφρασε και την προσωπική χαρά του καθώς μετά από 20 χρόνια ως καθηγητής συνεργαζόμενος με το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας τού δόθηκε η ευκαιρία να συνεχίσει από τη νέα του θέση την επιτυχημένη πορεία των προκατόχων του έτσι ώστε «να χρησιμοποιήσουμε τα πλεονεκτήματα που έχει η χώρα μας γενικότερα, να προσφέρουμε πραγματικά στην οικονομική ανάπτυξη».
Τι κάνει το ΙΤΕ σήμερα - Η παρουσία του Ιδρύματος στην 89η ΔΕΘ με καινοτομίες
«Υπάρχουν δέκα Ινστιτούτα και κάποια είχαν καθοριστικής σημασίας συνεισφορά στη ζωή μας. Εδώ έχουμε την ιστορία του πληροφορικής στα τέλη της δεκαετίας του '80, όταν έγινε η πρώτη spin off εταιρεία που τελικά δημιούργησε πλούτο και έφερε το Ιnternet στην Ελλάδα. Είναι κάτι το οποίο δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Αντίστοιχα, αυτή την περίοδο υπάρχει εφαρμοσμένη τεχνολογία, η οποία αναπτύσσεται μέσα από τη βασική έρευνα, για θέματα τα οποία εκτίθενται, μάλιστα, στην 89η ΔΕΘ, στη Θεσσαλονίκη.
Υπάρχουν και υπηρεσίες μέσα από εφαρμοσμένη έρευνα στα υλικά, η οποία θα παρουσιαστεί και αυτή και έχει να κάνει με τον τρόπο με τον οποίο μπορείς να βάλεις διάφορα υλικά, π.χ να βάψεις τους τοίχους του σπιτιού σου και να καθαρίζει η ατμόσφαιρα! Από τη χρήση αυτών των ειδικών υλικών έχουν ήδη γίνει εφαρμογές, π.χ. στην εθνική οδό στα τούνελ στην Πελοπόννησο, όπου έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί τα καινοτόμα αυτά υλικά. Και υπάρχουν μια σειρά από πολλές καινοτομίες που θα δει το κοινό στην έκθεση στο περίπτερο», ανέφερε ο πρόεδρος του ΙΤΕ.
Το ΙΤΕ, στην 89η ΔΕΘ παρουσιάζει επιπλέον και το πρόγραμμα smart cities, το οποίο ουσιαστικά δίνει τη δυνατότητα περιήγησης στις διαθέσιμες υπηρεσίες, οι οποίες υπάρχουν σε μία πόλη, με εφαρμογές με γεωαπεικόνιση, που μπορούν σε χάρτη και να δείχνουν αυτόματα διάφορα πράγματα και υπηρεσίες που θέλει και η ίδια η Πολιτεία να μας προσφέρει, σημείωσε ο κ. Χαρμανδάρης. «Σε επίδειξη υπάρχουν και τεχνολογίες που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή και το θέμα των φυσικών καταστροφών, πώς μπορούμε να παρακολουθούμε σε ζωντανό χρόνο τέτοιου είδους προβλήματα και να ενημερώνουμε τους πολίτες - είναι πολύ μεγάλο θέμα η έγκαιρη επικοινωνία», τόνισε.
«Στο ΙΤΕ έχουμε καταφέρει να κάνουμε το καλύτερο με την υφιστάμενη δυνατότητα, με αυτό που έχουμε...», κατέληξε ο πρόεδρος του ΙΤΕ.
