Τη γεωστρατηγική σημασία της δημιουργίας των δύο νέων θαλάσσιων πάρκων σε Ιόνιο και Αιγαίο αναλύει σε συνέντευξή του στο Liberal, ο αμυντικός αναλυτής και συνεργάτης του αμερικανικού Ινστιτούτου «Defense & Foreign Affairs», Λάζαρος Καμπουρίδης.
Εξηγεί το πώς οι εξαγγελίες για τα νέα θαλάσσια πάρκα μετατρέπονται σε εργαλείο άσκησης εθνικής στρατηγικής όχι απλώς ως περιβαλλοντική πρωτοβουλία, αλλά ως μια πράξη άσκησης εθνικής κυριαρχίας και διεκδίκησης θαλάσσιων δικαιωμάτων σε μια περίοδο εντεινόμενου ανταγωνισμού στη Μεσόγειο.
Η κίνηση αυτή, όπως επισημαίνει, είναι ιδιαίτερα θετική, τονίζοντας όμως την ανάγκη επέκτασης της ελληνικής παρουσίας και εκτός χωρικών υδάτων.
Συνέντευξη στη Μαργαρίτα Ασημακοπούλου
Πώς ερμηνεύετε τη γεωπολιτική σημασία της εξαγγελίας για τα δύο νέα Θαλάσσια Πάρκα στο Ιόνιο και το Νότιο Αιγαίο; Συνιστούν μια νέα μορφή άσκησης εθνικής στρατηγικής στη Μεσόγειο;
Η εξαγγελία των δύο θαλάσσιων πάρκων στο Ιόνιο και στο Αιγαίο, είναι μία πολύ θετική κίνηση από πλευράς Ελλάδας δείχνοντας ότι η Αθήνα διαθέτει στρατηγική στην άσκηση των εθνικών μας κυριαρχικών δικαιωμάτων. Όμως θα έπρεπε το πάρκο στο Αιγαίο να εκτείνεται και πέραν των Χωρικών μας Υδάτων (Χ.Υ.) ώστε να μην δείχνουμε ότι οι κινήσεις μας γίνονται με βάση την τουρκική αντίδραση.
Θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι το θέμα αυτό είναι ταυτισμένο και με σχετικές προβλέψεις της Ε.Ε. και η Ελλάδα θα πρέπει να βασίζεται και να απαιτεί την υποστήριξη της ευρωπαϊκής κοινότητας και στα θέματα αυτά.
Ήδη το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών αντέδρασε στις εξαγγελίες τονίζοντας ότι οι μονομερείς ενέργειες σε κλειστές θάλασσες θα πρέπει να αποφεύγονται ενώ προειδοποίησε πως θα ανακοινώσει τα έργα της που αποσκοπούν στην προστασία του περιβάλλοντος στις θαλάσσιες περιοχές. Πιστεύετε ότι τέτοιες κινήσεις ενδέχεται να προκαλέσουν νέο κύκλο εντάσεων στις ελληνοτουρκικές σχέσεις;
Η αντίδραση της Τουρκίας ήταν αναμενόμενη. Εάν θυμάστε είχε εκδηλωθεί από πέρυσι τον Απρίλιο δηλαδή όταν η Ελλάδα ανακοίνωσε την πρόθεσή της να ορίσει θαλάσσια πάρκα στο Αιγαίο. Τότε υπήρξε αντίδραση με ανακοινώσεις από το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών αλλά και το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας το οποίο μάλιστα είχε κάνει λόγο για ετοιμότητα των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων προς υπεράσπιση των τουρκικών συμφερόντων και δικαίων.
Η ανακοίνωση του πάρκου στο νότιο Αιγαίο έχει ιδιαίτερη σημασία παρά το γεγονός επαναλαμβάνω ότι θα έπρεπε να εκτείνεται και σε περιοχές εκτός των Χ.Υ., καθώς είναι η περιοχή όπου η Τουρκία έχει εστιάσει τον πυρήνα του αναθεωρητισμού της μιας και εκεί βρίσκονται τα περισσότερα από τα νησιά, τις μικρονήσους και τις βραχονησίδες την ελληνική κυριότητα των οποίων αμφισβητεί η Τουρκία. Η κίνηση αυτή της Αθήνας αν και ελλειπής, τονίζει στην Άγκυρα ότι η Ελλάδα δεν δέχεται τις τουρκικές αιτιάσεις για την κυριότητα αυτών των νησιών, μικρονήσων και βραχονησίδων, δηλαδή στην ουσία δεν δέχεται την τουρκική θεώρηση των γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο. Τέτοιες κινήσεις συμβάλλουν στην εδραίωση της ελληνικής παρουσίας και θα πρέπει να επεκταθούν και εκτός Χ.Υ. όχι μόνο στο νότιο αλλά και στο βόρειο Αιγαίο.
Η αντίδραση της Άγκυρας θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη όμως αυτό δεν θα πρέπει να αποτελεί βασικό παράγοντα στην διαμόρφωση και υλοποίηση της στρατηγικής μας ειδικά όταν αυτή θα έχει και την υποστήριξη της Ε.Ε. την οποία όμως θα πρέπει να απαιτούμε από τα ευρωπαϊκά όργανα.
Μην ξεχνάμε ότι η Τουρκία είναι εμπεπλεγμένη στρατιωτικά σε άλλα μέτωπα στην ανατολική και νότια περίμετρό της (Συρία) έχει ανάγκη αυτή τη χρονική στιγμή την υποστήριξη της Ε.Ε για την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Άμυνα και θα απέφευγε να ανοίξει ένα νέο μέτωπο με μία αποφασιστική Ελλάδα η οποία είναι μέλος της Ε.Ε.
Η στρατηγική της Τουρκίας αποσκοπεί στον αποκλεισμό της Ελλάδας εντός των Χ.Υ. δηλαδή εντός της ζώνης των 6 ν.μ. αμφισβητώντας την ελληνική κυριαρχία επί 152 νησιών, μικρονήσων και βραχονησίδων αλλά και το δικαίωμα υφαλοκρηπίδας και βάσης ορισμού ΑΟΖ στους νησιωτικούς σχηματισμούς, αφαιρώντας το δικαίωμα της χώρας μας να ασκήσει εθνική κυριαρχία και κυριαρχικά δικαιώματα. Η Τουρκία επιδιώκει μέσω της εφαρμογής του Δόγματος «Γαλάζια Πατρίδα» να αποτελεί τον κύριο πρωταγωνιστή στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο, κάτι το οποίο θα πρέπει η ελληνική πλευρά να αντικρούσει και να προχωρήσει στην εφαρμογή της δικής της στρατηγικής ακυρώνοντας τους τουρκικούς μαξιμαλιστικούς σχεδιασμούς.
Η χώρα αποκτά πλέον μία από τις μεγαλύτερες προστατευόμενες θαλάσσιες ζώνες στη Μεσόγειο. Μπορεί αυτό να επηρεάσει τον συσχετισμό δυνάμεων ή τον τρόπο που αντιλαμβάνονται άλλες χώρες, όπως η Τουρκία ή η Λιβύη, τη «θαλάσσια ισορροπία»;
Κάθε κίνηση έκφρασης εθνικής βούλησης άσκησης εθνικής κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων περνά πολλαπλά μηνύματα στις γειτονικές χώρες οι οποίες μάλιστα αμφισβητούν τα εθνικά μας δίκαια τα οποία βασίζονται στις σχετικές συνθήκες, το ενωσιακό δίκαιο και το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.
Σε τι βαθμό τέτοιες πρωτοβουλίες ενισχύουν τη διεθνή εικόνα της Ελλάδας ως χώρας που προστατεύει το περιβάλλον, αλλά και ταυτόχρονα κατοχυρώνει τα θαλάσσια συμφέροντά της;
Τέτοιες κινήσεις οι οποίες ελπίζω να αποτελέσουν την απαρχή και για άλλες σχετικές κινήσεις έκφρασης της βούλησης για άσκηση της εθνικής μας κυριαρχίας και των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων, αυξάνουν το ειδικό βάρος και τη διεθνή εικόνα της Ελλάδας αφού βλέπουν ότι η Αθήνα διαθέτει την αποφασιστικότητα να υπερασπιστεί τα εθνικά δίκαια και συμφέροντα.
Η Ελλάδα πρέπει να προχωρήσει στο θέμα της πόντισης του καλωδίου σύνδεσης Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας, επέκτασης των Χ.Υ. στα 12 ν.μ. νοτίως Κρήτης και ανακήρυξης ΑΟΖ στην ίδια περιοχή.
Την ίδια στιγμή, η αμερικανική Chevron, επιβεβαίωσε και επίσημα πάλι χθες το ενδιαφέρον της για τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες ενώ κι άλλοι μεγάλοι κολοσσοί «κοιτάνε» τα ελληνικά κοιτάσματα. Τι ρόλο μπορεί να παίξει το ενδιαφέρον μεγάλων πολευθνικών στην εθνική ασφάλεια και την άσκηση εξωτερικής πολιτικής, ειδικά σε μια εποχή αυξημένης ενεργειακής ρευστότητας και γεωπολιτικής αβεβαιότητας στην ευρύτερη περιοχή;
Είναι πολύ σημαντικό το στοιχείο αυτό. Τα ελληνικά κοιτάσματα στην περιοχή μπορούν να αποτελέσουν τον βασικό παράγοντα ακύρωσης του Τουρκολυβικού Μνημονίου και του τουρκικού Δόγματος «Γαλάζια Πατρίδα» στο πεδίο, αφού οι εταιρίες αυτές δεν πρόκειται να αλλάξουν τα σχέδιά τους σε περίπτωση εντοπισμού υδρογονανθράκων ανεξαρτήτως των τουρκικών απειλών και της επιθετικής ρητορικής της Άγκυρας.
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Λάζαρος Καμπουρίδης είναι απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Άμυνας, κάτοχος MBA από το Nottingham Trend University, Πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας & Εθνολογίας του ΔΠΘ, και υποψήφιος Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ διετέλεσε μέλος της Ελληνικής Διπλωματικής Αντιπροσωπείας στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο 1995-1999, Ακόλουθος Άμυνας στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα/παράλληλη διαπίστευση στο Μπακού την περίοδο 2013-2017. Είναι συνεργάτης του αμερικανικού Ινστιτούτου αναλύσεων, «Defense & Foreign Affairs». Αποστρατεύθηκε τον Μάρτιο / 2022.
