Στον κόσμο της αγοράς, το split σημαίνει διάσπαση: μια μετοχή που πολλαπλασιάζεται χωρίς να χάνει την αξία της, διαμοιράζοντας το ίδιο περιεχόμενο σε περισσότερες μονάδες. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στη ζωγραφική της Μαρίας Βύρρα. Η επιφάνεια «ανοίγει» σε διακριτές ζώνες χρώματος, χειρονομίας και φωτός, όχι για να θρυμματίσει την εικόνα αλλά για να μοιράσει την έντασή της σε περισσότερα επίπεδα. Κάθε επιμέρους πεδίο φέρει ένα κομμάτι του συνολικού νοήματος. Μαζί συγκροτούν μια ενιαία, σταθερή αξία, όπως ακριβώς σε μια διάσπαση όπου ο διαμοιρασμός δεν σημαίνει απώλεια αλλά ακριβέστερη κατανομή.
Για τη ζωγράφο, το χρώμα δεν είναι απλώς στοιχείο της εικόνας, αλλά ο τόπος όπου η εικόνα γεννιέται. Το «τοπίο» που την απασχολεί δεν έχει ορίζοντα, ουρανό ή έδαφος. Πλάθεται μέσα από τη συνάντηση χρωματικών αξιών που μοιάζουν αφηρημένες, αλλά λειτουργούν όπως τα στρώματα της γης: άλλοτε διαφανή, άλλοτε συμπιεσμένα, πάντα σε σχέση μεταξύ τους. Εκεί όπου μια απόχρωση πυκνώνει και μια άλλη υποχωρεί, δημιουργείται μια μορφή τόπου, όχι αναγνωρίσιμου, αλλά υπαρκτού, επειδή οφείλεται στην ίδια τη διαδικασία της ζωγραφικής.
Το τοπίο, έτσι, δεν προηγείται της εικόνας, προκύπτει από την αργή διαπραγμάτευση του χρώματος με την επιφάνεια, από τις μικρές μετατοπίσεις που δίνουν αίσθηση βάθους χωρίς να το απεικονίζουν. Κάθε καμβάς γίνεται ένα πεδίο όπου το χρώμα, μέσα στην πειθαρχημένη του ένταση, συγκροτεί τον ίδιο τον χώρο που περιγράφει.
Μαρία Βύρρα, «Shaman rain» (2025, λάδι σε καμβά, 80x60 εκ.)
Η Βύρρα εργάζεται με επιφάνειες που δεν επιδιώκουν το θεαματικό, αλλά τη σταθερή συγκρότηση ενός οπτικού πεδίου όπου η ύλη οργανώνεται με πειθαρχημένο ρυθμό. Αποφεύγει το εύκολο δραματικό αποτέλεσμα: οι μορφές της, οργανικές ή πιο αφαιρετικές, κερδίζουν το ενδιαφέρον ακριβώς επειδή διατηρούν μια ισορροπία ανάμεσα στο ελεγχόμενο και στο απροσδόκητο. Στα έργα της κυριαρχεί η λογική των διαβαθμίσεων – του χρώματος που δεν επιβάλλεται αλλά μετατοπίζεται – και της επιφάνειας που αποκαλύπτει τον τρόπο κατασκευής της χωρίς να τον εκθέτει.
Η ιστορικός τέχνης Ελένη Γατσά, επισημαίνει ωραία για τη ζωγραφική της Βύρρα ότι «η έννοια του split, της τομής, αποκαλύπτει τον χώρο όπου ύλη και φως, σκέψη και παρατήρηση συναντιούνται. Ο χρόνος εγγράφεται στην επιφάνεια, η χειρονομία γίνεται αφήγηση και κάθε έργο προτείνει έναν διαφορετικό τρόπο αλληλεπίδρασης».
Κεντρικό ρόλο στην έκθεση που έστησε στον χώρο της στην Παιανία, έχει το «Blue I» (2025), όπου το μπλε δεν λειτουργεί ως μονοχρωμία, αλλά ως πεδίο πολλών εσωτερικών εντάσεων. Η δίνη των αποχρώσεων, πότε ομοιογενής και πότε διακοπτόμενη, συγκροτεί έναν μεγάλο καμβά όπου η ύλη αποκτά βάθος χωρίς να χάνει την επιπεδότητά της. Είναι ένα έργο που δείχνει τη μέθοδο της Βύρρα: σταθερή δομή, καθαρή κλίμακα, διαβαθμίσεις που χτίζονται προσεκτικά και αφήνουν ένα αποτύπωμα στοχασμού.
Μαρία Βύρρα, «Blue I» (2025, λάδι και ακρυλικό σε καμβά, 250×150 εκ.)
Το σύνολο της έκθεσης οργανώνεται γύρω από δύο άξονες: τη σχέση χρόνου - ύλης και την ένταση φωτός - χρώματος. Η διαδρομή από έργο σε έργο παρουσιάζει μια καλλιτέχνιδα που εργάζεται με συνέπεια, χωρίς υπερβολές, επιμένοντας στη δόμηση μιας σύγχρονης ζωγραφικής που στηρίζεται στην εσωτερική πειθαρχία της φόρμας.
Μαρία Βύρρα, «Dopo la pioggia» (2022, ακρυλικό σε καμβά, 50x50 εκ.)
Απόφοιτη της ΑΣΚΤ, η Μαρία Βύρρα έχει σταδιακά οικοδομήσει μια γλώσσα που δεν στηρίζεται στη θεματική εντύπωση, αλλά στην ακρίβεια της κατασκευής και στη διαχείριση του χρώματος. Με το SPLIT, επιβεβαιώνει μια ώριμη φάση της δουλειάς της, όπου ο καμβάς γίνεται χώρος καθαρών μετατοπίσεων και συγκρατημένης έντασης. Μπορείτε να δείτε αναλυτικές πληροφορίες και φωτογραφίες των έργων στον ψηφιακό κατάλογο της έκθεσης, στον σύνδεσμο εδώ.
Η έκθεση SPLIT οδεύει προς την ολοκλήρωσή της, με τις πόρτες ανοιχτές έως τις 22 Νοεμβρίου, προσφέροντας μια ουσιαστική γνωριμία με μια ζωγραφική που βασίζεται στη συνέπεια της χειρονομίας και στη δομική καθαρότητα της εικόνας.
Imagine Visual Arts: ∆ηµητρίου Ι. Χούντα 21 & Χρ. Γιαννάκη, Παιανία. Τρίτη - Πέμπτη- Παρασκευή 12:00 - 21:00, Σάββατο & Κυριακή 11:00 - 16:00
Κεντρική φωτ.: Τμήμα του έργου «Orgasm was never my only intention» (2023, λάδι και ακρυλικό σε καμβά, 60x60εκ.) της Μαρίας Βύρρα
