Μετά τη σπάνια διεθνή διάκριση που έλαβε για τη σκηνοθεσία της από τον σημαντικότερο ιστότοπο στον κόσμο για το θέατρο «BroadwayWorld» το 2024, η Ιόλη Ανδρεάδη επιστρέφει και φέτος στη Νέα Υόρκη και στο off-off Broadway θέατρο του Μανχάταν «The Tank» για να παρουσιάσει την «Ελένη» του Ευριπίδη, και γίνεται η πρώτη Ελληνίδα σκηνοθέτις που παρουσιάζει έξι σκηνοθεσίες μέσα σε έξι χρόνια στη σημαντικότερη θεατρική μητρόπολη του κόσμου.
Η «Ελένη», η οποία αποτελεί την πρώτη θεατρική παράσταση που ανέβηκε στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Βασιλικής Επισκοπής στη Φιλιππούπολη, ταξιδεύει για να παρουσιαστεί στη Νέα Υόρκη στις 19, 20 και 21 Ιουνίου, με την ευγενική χορηγία του Κοινωφελούς Ιδρύματος Γεωργίου και Βικτωρίας Καρέλια, την υποστήριξη της Carnegie Hospitality Group και υπό την αιγίδα του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη.
Όλους τους ρόλους του έργου ενσαρκώνει η Βασιλική Τρουφάκου. Μαζί της επί σκηνής ο κορυφαίος Έλληνας κρουστός Νίκος Τουλιάτος. Τη διασκευή υπογράφουν η Ιόλη Ανδρεάδη και ο Άρης Ασπρούλης. Η παράσταση παρουσιάζεται με αγγλικούς υπέρτιτλους.
Σημειωτέον ότι η «Ελένη» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Ιόλης Ανδρεάδη δημιουργήθηκε στο Διεθνές Εργαστήριο Αρχαίου Δράματος του Φεστιβάλ Φιλίππων υπό την Καλλιτεχνική Διεύθυνση του Θοδωρή Γκόνη, ενώ αποτέλεσε την πρώτη ιστορικά θεατρική παράσταση που ανέβηκε στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Βασιλικής Επισκοπής στη Φιλιππούπολη, κατόπιν πρόσκλησης του τότε υπουργού Πολιτισμού της Βουλγαρίας Krastyu Krastev.
«Ελένη» του Ευριπίδη
«Λένε πως ένας βάρδος παλιός, ο Στησίχορος, έξι γενιές πριν από τον Ευριπίδη, σε ένα ποίημά του κατηγόρησε την Ελένη ότι άφησε τον άνδρα της για τον Πάρη και με την αμαρτία της αυτή κατέστρεψε τόσο την Ελλάδα, όσο και την Τροία. Όμως, η Ελένη μετά το θάνατό της έγινε θεά. Γι’ αυτό και τη στιγμή που το έγραψε το άδικο αυτό ποίημα ο Στησίχορος τιμωρήθηκε: έμεινε τυφλός. Και το μετάνιωσε. Και έγραψε καινούριο ποίημα. Καινούργιο τραγούδι.
Σε αυτό ανασκεύασε τις κατηγορίες του, χρησιμοποιώντας τον αρχαίο μύθο, σύμφωνα με τον οποίο στην Τροία δεν πάτησε ποτέ η Ελένη, αλλά η σκιά της. Ενώ την ίδια τη φυγάδευσαν οι θεοί στην Αίγυπτο, όπου περίμενε το Μενέλαο να γυρίσει από τον πόλεμο και να φύγουνε μαζί για την πατρίδα. Και με το που το έγραψε το καινούριο αυτό τραγούδι ο Στησίχορος, ξαναβρήκε αμέσως την όρασή του.
Η Βασιλική Τρουφάκου στον ρόλο της «Ελένης» @Kiki Papadopoulou
Στην εκδοχή αυτή της Ελένης του Ευριπίδη για μία ηθοποιό, η Ελένη καταφτάνει στη σκηνή, μόνη και τυφλή σαν αρχαία ραψωδός, αλλά με άλλες, ελευσίνιες δυνάμεις να ξυπνάνε μέσα της ωθώντας την ν’ αφηγηθεί την ιστορία της. Την ιστορία μιας σκιάς», όπως αναφέρεται για την υπόθεση της παράστασης.
Ιόλη Ανδρεάδη: Η «Ελένη» είναι επίκαιρο και σπαρακτικό έργο
Η Ιόλη Ανδρεάδη
Τι είναι η «Ελένη» του Ευριπίδη; «Δεν είναι μια ιλαροτραγωδία. Είναι ένα έργο τρομακτικά επίκαιρο και σπαρακτικό» αναφέρει –μεταξύ άλλων– στο σημείωμά της η σκηνοθέτις Ιόλη Ανδρεάδη, και συνεχίζει: «ένα έργο τραγικό που μιλά για το ''εδώ και τώρα''. Ένα έργο για τη γυναίκα. Και ένα έργο για τον πόλεμο. Για τη ριζική αθωότητα της γυναίκας και για τον τρόπο που η μοίρα της τόσο συχνά υφαίνεται αποκλειστικά μέσα από τις αποφάσεις και τη βία των ανδρών. Ένα έργο για την ανώφελη τρέλα του πολέμου και για τα αδειανά πουκάμισα που χαρίζει ως τρόπαια. Ένα έργο για τον παραλογισμό της μάχης και τις πληγές του έρωτα. Ένα έργο για την ομορφιά ως πηγή δυστυχίας.
«Επιλέγω αυτό το ''γυναικείο έργο'' να το ερμηνεύσει ολόκληρο μια γυναίκα ηθοποιός, η Βασιλική Τρουφάκου, αντιμετωπίζοντας μέσα σε μια ώρα πολλαπλούς ρόλους της ιστορίας, αντρικούς και γυναικείους, νεότερης και μεγαλύτερης ηλικίας, γιατί θέλω να διερευνήσουμε, κόντρα στα ερμηνευτικά και σκηνοθετικά στερεότυπα, τη γυναικεία ταυτότητα και το γυναικείο σώμα ως πολύμορφο σκηνικό βίωμα και ως πηγή σύνδεσης με τη ρίζα του τραγικού.
Συνοδοιπόρος σε αυτή τη σκηνική διαδρομή ως πολύτιμος συνομιλητής είναι ο ρυθμός, μέσα από το τελετουργικό ηχητικό τοπίο των κρουστών του Νίκου Τουλιάτου», καταλήγει η Ιόλη Ανδρεάδη.
Εκτός από τη σκηνοθεσία, η Ιόλη Ανδρεάδη επιμελείται επίσης την κινησιολογία. Τη μετάφραση υπογράφει ο Γιάγκος Ανδρεάδης, τη διασκευή η Ιόλη Ανδρεάδη και ο Άρης Ασπρούλης, τα κοστούμια είναι της Ioanna Kourbela, η διασκευή τραγουδιού της Danai Nielsen. Φωτογραφίες: Κική Παπαδοπούλου και Ηλίας Κοτσιρέας.
Οι παραστάσεις της Ιόλης Ανδρέαδη στη Νέα Υόρκη
Όπως προαναφέραμε, την έκτη της σκηνοθεσία στη Νέα Υόρκη θα αποτελέσει η «Ελένη» του Ευριπίδη. Είχαν προηγηθεί, η «Οικογένεια Τσέντσι» (2024), το «Κόκκαλο» (2023), ο «Αρτώ / Βαν Γκογκ» (2023), η «Φιλική Εταιρεία. Η Αδελφότητα πίσω από την Επανάσταση» (2022) και ο «Ιών» (2019).
Κεντρική φωτ.: Λήψη του The Tank Theater στη Νέα Υόρκη.
