Αυτοί που γνωρίζουν Ιστορία ουδόλως εξεπλάγησαν με την στάση της Βρετανίας και της Γερμανίας απέναντι στην Τουρκία – πωλήσεις μαχητικών αεροσκαφών και ύμνοι στη στρατηγική τους σχέση – παρά την απειλή πολέμου κατά της Ελλάδας, κράτους μέλους της ΕΕ και παράνομης κατοχής του βόρειου τμήματος της Κύπρου, επίσης κράτους μέλους. Αλλά τα εσωτερικά προβλήματα των δύο χωρών είναι πολύ σοβαρά για να αντιμετωπίζονται με υποκλίσεις στην Άγκυρα.
Μερτς και Στάρμερ πληρώνουν ακριβά την ρητορική και τις υποσχέσεις τους σε μια σειρά από ζητήματα που απασχολούν τους λαούς τους. Και πληρώνουν με την άνοδο της Ακροδεξιάς, παρά τους υψηλούς τόνους στο μεταναστευτικό. Με αποτέλεσμα να αναζητούν σωσίβιο στην Τουρκία, υποσχόμενοι θέσεις εργασίας μέσω αυτής της πολυτραγουδισμένης «στρατηγικής σχέσης» και παραμερίζοντας τα ζητήματα του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου.
Το πρόβλημα είναι πως όσο πιο χαλαρά οι Ευρωπαίοι ακούνε απόψεις σύμφωνα με τις οποίες «εκτός από τα κριτήρια της Κοπεγχάγης, υπάρχουν και τα κριτήρια της Άγκυρας», τόσο πιο εύκολα θύματα θα γίνονται για την Ακροδεξιά.
Τον τελευταίο καιρό, για παράδειγμα, ο Γερμανός καγκελάριος, που έφτασε στη σημείο να πει ότι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες υποβαθμίζουν το «αστικό τοπίο», βρέθηκε απέναντι στους Σοσιαλδημοκράτες εταίρους του στην κυβέρνηση, αλλά και σε στελέχη του κόμματός του, ειδικά στο κεντρώο τμήμα του. Και έλαβε την απάντηση πως υπό αυτήν την έννοια, το αστικό τοπίο υποβαθμίζεται και από την παρουσία των αστέγων ή των ναρκομανών.
Θύελλα για το «αστικό τοπίο»
Μάλιστα, ο αντικαγκελάριος και αρχηγός των Σοσιαλδημοκρατών (SPD), Λαρς Κλινγκμπάιλ, δήλωσε ότι οι πολιτικοί πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτικοί σχετικά με το είδος της συζήτησης που πυροδοτούν όταν ξαφνικά χωρίζουν τους ανθρώπους σε «εμείς» και «αυτοί». «Θέλω να ζω σε μια χώρα στην οποία δεν κρίνεται από την εμφάνιση αν κάποιος ταιριάζει ή όχι στο αστικό τοπίο», ξεκαθάρισε, προσθέτοντας: «Μερικές φορές δεν αρκεί να κάνεις το σωστό. Δεν πρέπει επίσης να λες το λάθος επιχείρημα».
Αλλά και ο πρώην ηγέτης των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) Άρμιν Λάσετ μίλησε για «πολύ νεφελώδεις» δηλώσεις οι οποίες χρήζουν επεξήγησης, ενώ ο επίσης χριστιανοδημοκράτης δήμαρχος του Βερολίνου Κάι Βέγκνερ, αναφέρθηκε σε μια «ποικιλόμορφη, διεθνή και κοσμοπολίτικη πόλη, κάτι που θα αντικατοπτρίζεται πάντα στο αστικό τοπίο». Όπως είπε, «τα προβλήματα με τη βία, τα σκουπίδια και την εγκληματικότητα δεν μπορούν να αποδοθούν σε κάποια εθνικότητα».
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Λάσετ θεωρεί ότι αυτή ακριβώς την «ασάφεια» θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί η Ακροδεξιά (AfD), η οποία, όπως είπε, «φυσικά θα ρωτήσει στις επόμενες ομοσπονδιακές εκλογές εάν το «αστικό τοπίο» έχει βελτιωθεί».
Εξήγησε επίσης ότι οι σύριγγες ναρκωτικών που πετιούνται από Γερμανούς τοξικομανείς σε πάρκα, οι αντισημίτες που φωνάζουν συνθήματα της Χαμάς και οι ακροδεξιοί ριζοσπάστες που διαδηλώνουν στους δρόμους είναι εξίσου μέρος του αστικού τοπίου.
Επιπλέον, ο επικεφαλής της κοινωνικής πτέρυγας του CDU, ευρωβουλευτής Ντένις Ράντκε, άσκησε κριτική στην ρητορική του Μερτς. Όπως είπε, «ο Φρίντριχ Μερτς δεν είναι πλέον ο πνευματώδης σχολιαστής που επικρίνει τους ανθρώπους. Ως καγκελάριος φέρει ιδιαίτερη ευθύνη για τη συνοχή της κοινωνίας μας, την κουλτούρα του διαλόγου και μια θετική αφήγηση για το μέλλον».
«Είμαστε οι κόρες»
Όσοι περιορίζουν τη συζήτηση στο άσυλο, τους πρόσφυγες και τη μετανάστευση εμποδίζουν τις λύσεις, στα κορυφαία προβλήματα της στέγασης, της παραμέλησης των δημόσιων χώρων και της έλλειψης κοινωνικών υποδομών, υποστηρίζουν πολλοί αναλυτές. Προσθέτοντας ότι ο Μερτς περιορίζεται σε συναισθηματικού τύπου αντιδράσεις, όπως η αναφορά στην «προστασία των θυγατέρων μας». Χαρακτηριστική η φράση του «όποιος έχει κόρη, γνωρίζει καλά την κατάσταση, ειδικά όταν πέφτει το σκοτάδι»…
Ακολούθησαν μεγάλες διαδηλώσεις γυναικών σε πολλές πόλεις, με σύνθημα «είμαστε οι κόρες». Όπως δήλωναν, «έχουμε κουραστεί να χρησιμοποιούνται οι γυναίκες ως φύλλο συκής για τα αφηγήματά τους». Κάθε άλλο παρά τυχαία στις τελευταίες εκλογές το CDU παρουσίασε τις χειρότερες επιδόσεις μεταξύ των νέων γυναικών.
Σε όλα αυτά ήλθε να προστεθεί και η δυσαρέσκεια των επιχειρηματικών κύκλων της χώρας. Με τις επιχειρήσεις να αναζητούν απεγνωσμένα εργαζομένους, οι εκπρόσωποί τους δήλωσαν πως «ο Μερτς βλάπτει την γερμανική οικονομία».
Υποχωρεί το «τείχος προστασίας», χάνουν ψήφους στο Κέντρο
Και όχι μόνο αυτό! Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι μόνο το 49% των ψηφοφόρων του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος θα παρέμενε πιστό σ’ αυτό αν μετατοπιζόταν προς την ακροδεξιά ή συνεργαζόταν με το AfD – κάτι που καλοβλέπουν βουλευτές και στελέχη που εκλέγονται σε περιοχές όπου η Ακροδεξιά βρίσκεται ψηλά.
Το 81% των Γερμανών Χριστιανοδημοκρατών θεωρούν το AfD ακροδεξιό εξτρεμιστικό κόμμα και ζητούν να παραμείνει το λεγόμενο «τείχος προστασίας» που χωρίζει το κόμμα τους από την Ακροδεξιά, διαφορετικά θα στραφούν προς περισσότερο κεντρώα κόμματα.
Με λίγα λόγια επιβεβαιώνεται ότι η στροφή ενός κεντροδεξιού κόμματος προς την ακροδεξιά ρητορική οδηγεί σε απώλεια ψήφων.
Το Ίδρυμα Konrad Adenauer, το οποίο πρόσκειται στο CDU, δημοσίευσε πρόσφατα μια μελέτη σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης των «δεξιών λαϊκιστικών» κομμάτων στην Ευρώπη. Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα: «Δεδομένης της εξτρεμιστικής φύσης του AfD, αυτή η μελέτη δεν παρέχει κανένα στοιχείο που θα δικαιολογούσε τη συνεργασία με το AfD». Προσθέτοντας ότι και σε διεθνές επίπεδο, έχει αποδειχθεί ότι σε σημαντικές περιπτώσεις, η «εξημέρωση» δεξιών λαϊκιστικών ή ακόμη και δεξιών εξτρεμιστικών κομμάτων μέσω της συνεργασίας δεν ήταν επιτυχής - αντίθετα οδήγησε σε αποδυνάμωση των κεντροδεξιών κομμάτων, που τελικά απλά έθρεψαν το τέρας.
Πολύ περισσότερο που κορυφαίοι πολιτικοί τόσο από το Χριστιανοδημοκρατικό (CDU) όσο και από το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) και τους Πράσινους κατηγορούν την Εναλλακτική για την Γερμανία (AfD), για κατασκοπεία υπέρ της Ρωσίας.
Ο Μερτς υποστηρίζει πως αν η κυβέρνηση συνασπισμού επιτύχει δεν θα χρειαστεί η λεγόμενη «εναλλακτική λύση». Αλλά η ρητορική του δείχνει πανικό. Οι δημοσκοπήσεις για τις κρατιδιακές εκλογές του 2026, φέρνουν την Ακροδεξιά ψηλά (για παράδειγμα, στην Σαξονία-Άνχαλτ η ακροδεξιά εμφανίζεται με ένα θηριώδες ποσοστό 40%, έναντι ενός 26% του CDU).
Όσο για την δημοσκόπηση του Ινστιτούτου INSA που διενεργήθηκε για λογαριασμό της εφημερίδας Bild am Sonntag και δημοσιεύθηκε στα τέλη Σεπτεμβρίου, είναι πραγματικά απελπιστική. Η Ακροδεξιά εμφανίζεται πρώτη και μάλιστα με διαφορά δύο μονάδων με την Χριστιανική Ένωση (CDU/CSU) να καταγράφει το χαμηλότερο ποσοστό της των τελευταίων έξι μηνών.
Πρώτο κόμμα η Ακροδεξιά
Η AfD μένει σταθερή στο 26%, ενώ CDU/CSU χάνουν μία μονάδα και περιορίζονται στο 24%. Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD), βρέθηκε στην τρίτη θέση, χάνοντας μία μονάδα (14%), το Κόμμα της Αριστεράς με 12% (+1) και οι Πράσινοι χάνουν μία μονάδα (11%). Τα ίδια δείχνουν και σειρά άλλων μετρήσεων ήδη από τον περασμένο Αύγουστο.
Δηλαδή, ο κυβερνητικός συνασπισμός συγκεντρώνει μόλις το 38%, το χαμηλότερο ποσοστό από τον σχηματισμό του τον περασμένο Μάιο και επτά μονάδες κάτω από το αποτέλεσμα των ομοσπονδιακών εκλογών του Φεβρουαρίου. Δηλαδή αν διεξάγονταν σήμερα εκλογές δεν θα είχε την πλειοψηφία.
Σε άλλη δημοσκόπηση, το 77% των Γερμανών δηλώνουν δυσαρεστημένοι με την κυβέρνηση, ενώ πάνω από το ένα τέταρτο των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι το AfD μπορεί να προσφέρει καλύτερες λύσεις - παρόλο που η βασική της υπόσχεση είναι η επιστροφή στο σκοτεινό παρελθόν.
Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά; Μα επειδή ο Μερτς χρησιμοποιεί ως αντιπερισπασμό το μεταναστευτικό, ενώ η οικονομική κρίση βαθαίνει, οι μεγαλύτερες γερμανικές βιομηχανίες ετοιμάζονται να περικόψουν δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας (ο αριθμός των ανέργων στη Γερμανία ξεπέρασε τον Αύγουστο το όριο των 3 εκατομμυρίων, για πρώτη φορά από τον Φεβρουάριο του 2015).
Και το ινστιτούτο έρευνας κοινής γνώμης Civey για λογαριασμό της Barclays, έδειξε ότι περισσότεροι από τους μισούς ανθρώπους κάτω των 50 ετών στη Γερμανία έχουν δανειστεί χρήματα τους τελευταίους 24 μήνες – κυρίως από μέλη της οικογένειάς τους (44%), αλλά και ως δάνειο από την τράπεζα (40%) – για να αντιμετωπίσουν ακόμη και τις καθημερινές διατροφικές τους ανάγκες,.
Με αποτέλεσμα κάθε τόσο να αποκαλύπτεται η ύπαρξη εγκληματικών ακροδεξιών ομάδων εφόδου, ενώ η Ακροδεξιά οδηγείται προς κανονικοποίηση – κάτι εξαιρετικά απειλητικό και εξτρεμιστικό, μια πολιτική τραγωδία λαμβανομένης υπόψη και της Ιστορίας.
Η επιβεβαίωση ήλθε από τα στοιχεία για το 2024 που έδωσαν τα κέντρα συμβουλευτικής κατά της βίας. Το 2024, 9 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας της ακροδεξιάς, ρατσιστικής και αντισημιτικής βίας. Καταγράφηκε ανησυχητικό ρεκόρ 3.453 επιθέσεων μόνο μέσα στο 2024, δηλαδή σχεδόν 10 την ημέρα.
Βρετανία: Η ρητορική που οδήγησε σε συγκρούσεις στους δρόμους
Μια άλλη χαρακτηριστική περίπτωση τρικυμίας εν ποτηρίω είναι η Βρετανία. Ήδη από την προεκλογική περίοδο ο Εργατικός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ ανέβασε τον πήχη όσον αφορά στην παράνομη μετανάστευση. Και τελικά… πέρασε από κάτω!
Το πρόγραμμά του για επαναπατρισμό 1.200 Αλβανών εγκληματιών, ύψους 4,3 εκατ. λιρών είχε ήδη αποτύχει από τον περασμένο Απρίλιο, όταν είχαν επιστρέψει μόλις οκτώ κρατούμενοι, με την χώρα να έχει δαπανήσει περίπου 537.500 λίρες για κάθε έναν από τους οκτώ μεταφερθέντες κρατούμενους! Κι’ αυτό διότι το πρόγραμμα περιλαμβάνει την βελτίωση των φυλακών στην Αλβανία, την αγορά οχημάτων για τη μεταφορά των κρατουμένων και τα λειτουργικά έξοδα του προγράμματος.
Αλλά οι υποθέσεις μπλοκάρονται στα αλβανικά δικαστήρια που εξετάζουν με ρυθμούς χελώνας κάθε μιας περίπτωσης ξεχωριστά. Με αποτέλεσμα η συμφωνία του 2023 να καρκινοβατεί. Και με τους Αλβανούς κρατούμενους να παραμένουν στις βρετανικές φυλακές επιβαρύνοντας τον κρατικό προϋπολογισμό.
Έφυγαν τρεις, ήλθαν χίλιοι!
Τα ίδια και με την συμφωνία με την Γαλλία. Τα σκάφη συνεχίζουν να περνούν την Μάγχη και το ακόλουθο παράδειγμα είναι χαρακτηριστικό: Την Παρασκευή, 19 Σεπτεμβρίου 2025, περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι έφθασαν στις βρετανικές ακτές με 13 σκάφη. Την ίδια μέρα, η Βρετανία έστελνε πίσω στην Γαλλία μόλις τον… τρίτο μετανάστη βάσει της συμφωνίας!
Έτσι, εκείνη την ημέρα σημειώθηκε ρεκόρ έτους με 32.103 συνολικές αφίξεις κατά το 2025. Σημειώστε ότι από τις αρχές Αυγούστου η Βρετανία έχει αρχίσει να θέτει υπό κράτηση μετανάστες στο πλαίσιο της διμερούς αυτής συμφωνίας.
Και ενώ το πρόβλημα δεν λύνεται, δημιουργήθηκε ένα καινούργιο, ακόμη πιο επικίνδυνο: Ακριβώς επειδή ο Στάρμερ προσπάθησε με την σκληρή ρητορική του να αφαιρέσει δύναμη από τους δύο ακροδεξιούς ηγέτες, τον Νάιτζελ Φάρατζ και τον Τόμι Ρόμπινσον, στη Βρετανία έχει προκληθεί μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση με συγκρούσεις στους δρόμους.
Φάρατζ και Ρόμπινσον, εκμεταλλευόμενοι την αποτυχία του Στάρμερ στο μεταναστευτικό, καλούν τους οπαδούς τους σε διαδηλώσεις στους δρόμους. Σε μια τέτοια ογκωδέστατη διαδήλωση, στις 13 Σεπτεμβρίου στο Λονδίνο, έλαβαν μέρος 110.000 περίπου ακραία στοιχεία, κραδαίνοντας πανό με συνθήματα όπως «στείλτε τους σπίτι», «σταματήστε τα πλοιάρια» και «μιλήστε αγγλικά» - αν θυμίζει σε κάποιους αυτό το αποτρόπαιο σύνθημα.
Παράλληλα, διοργανώνονται αντιδιαδηλώσεις της οργάνωσης «Stand up to Racism», με την ονομασία «Πορεία κατά του Φασισμού», με την αστυνομία να προσπαθεί να εμποδίσει τις συγκρούσεις σώμα με σώμα των δύο μπλοκ.
Πρώτοι στις δημοσκοπήσεις
Το κόμμα του Φάρατζ «Reform UK» διαθέτει μόλις 5 έδρες στη Βουλή των Κοινοτήτων, σε σύνολο 650, αλλά η δημοτικότητά του δεν σταματά να αυξάνεται μετά τις πιο
πρόσφατες εκλογές του Ιουλίου 2024. Εδώ και μερικούς μήνες, οι δημοσκοπήσεις εμφανίζουν το κόμμα πρώτο στην προτίμηση των ψηφοφόρων, πάνω από τους Συντηρητικούς και τους Εργατικούς.
Τα μέλη του Reform UK είναι πλέον σχεδόν 240.000, έναντι 80.000 πριν έναν χρόνο, ενώ τουλάχιστον 10 βουλευτές του Συντηρητικού Κόμματος έχουν μεταπηδήσει σε αυτό.
Η αλήθεια είναι ότι ο μόνος λόγος για τον οποίο Εργατικοί και Συντηρητικοί ασχολούνται τόσο πολύ με το μεταναστευτικό είναι το γεγονός ότι η ακροδεξιά προηγείται στις δημοσκοπήσεις. Αν δεν συνέβαινε αυτό, θα ήθελαν να συνεχίσουν να μιλούν για άλλα θέματα, όπως η φορολογία, η ανεργία και το σύστημα υγείας.
Ωστόσο, αυτό σημαίνει ότι αναγκαστικά – και μέσα σε τόσο συγκρουσιακό κλίμα που τεχνητά έχει προκληθεί – παραμελούν τα μεγάλα και σημαντικά. Αλλά με αυτήν την στρατηγική όχι μόνο δεν λύνουν τα πραγματικά προβλήματα, αλλά ενισχύουν τους ακραίους που πάντα θέλουν περισσότερα από όσα από την δική τους ατζέντα εφαρμόζονται ως επίσημη πολιτική.
Ακόμη, όμως, και μια αποτυχία στην αντιμετώπιση του μεταναστευτικού, οι ευρωπαϊκές χώρες οφείλουν να πράξουν τα πάντα για να αποφευχθεί η βία.
Ένα από τα σημαντικά λάθη που κάνουν οι αντιπολιτεύσεις – το έκανε και ο Στάρμερ – είναι να καταγγέλλουν συνεχώς ότι οι χώρες τους είναι διεφθαρμένες, διαλυμένες, αποτυχημένες. Αυτό είναι που γιγαντώνει τον δήθεν αντισυστημισμό, που σκοπό έχει να επιβάλει το δικό του «σύστημα».
Η άκριτη αντιπολίτευση φέρνει συλλογική κατάθλιψη
Η επιθετική ρητορική, η γλώσσα του μίσους, οδηγεί τους λαούς σε κατάσταση απογοήτευσης και συλλογικής κατάθλιψης.
Ο μόνος τρόπος για να αποτραπούν αυτά τα φαινόμενα, είναι να διορθώνονται τα προβλήματα χωρίς οι κυβερνήσεις να καταφεύγουν σε στρατηγικές που τα διογκώνουν τεχνητά.
Στη Βρετανία για παράδειγμα, το αποτέλεσμα της ρητορικής Στάρμερ ήταν να το τερματίσει ο Φάρατζ και να δηλώσει πως αν βρεθεί στο τιμόνι της χώρας θα καταργήσει όλους τους σχετικούς με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων νόμους και θα αποσύρει τη χώρα από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου!
Οπότε ο Στάρμερ αντέδρασε υποσχόμενος ότι θα δώσει μάχη κατά της Ακροδεξιάς - ενώ ο ίδιος έχει προκαλέσει το πρόβλημα - καλώντας τώρα τους πολίτες να απορρίψουν τον «δρόμο της παρακμής». Στο μεταξύ, οι πονοκέφαλοί του είναι πολύ περισσότεροι και σοβαρότεροι – επιβράδυνση της οικονομίας, η ανεργία στο υψηλότερο ποσοστό εδώ και τέσσερα χρόνια και ένας πληθωρισμός υψηλότερος από οπουδήποτε αλλού στην Ευρώπη.
«Εάν λέτε ή ακούτε ότι κάποιος δεν μπορεί να είναι Άγγλος ή Βρετανός λόγω του χρώματος του δέρματός του, ότι οι πολυπολιτισμικές οικογένειες πρέπει να απολογηθούν, ότι οι άνθρωποι που έχουν ζήσει εδώ γενιές ολόκληρες πρέπει τώρα να απελαθούν, τότε, ακούστε με καλά, θα σας πολεμήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις», φώναξε από το βήμα του Συνεδρίου του Εργατικού Κόμματος.
Στο ίδιο Συνέδριο, η βουλευτής Λούσι Πάουελ - υποψήφια για τη δεύτερη υψηλότερη θέση στην ιεραρχία του κόμματος έναντι μιας άλλης βουλευτού που υποστηρίζεται από την κυβέρνηση - προειδοποίησε για τον πειρασμό που μπορεί να διακατέχει τους Εργατικούς να θέλουν «να κινηθούν προς την κατεύθυνση του Reform».
«Χάνουμε τους πιο προοδευτικούς ψηφοφόρους μας προς την αριστερά», είπε, καλώντας την κυβέρνηση να είναι «πιο σαφής» στην υπεράσπιση των αξιών της.
Από την πλευρά του, ο Στάρμερ στρέφεται προς το εξωτερικό και αναζητά ενίσχυση των συμμαχιών του – ακόμη και με την Τουρκία!
Ωστόσο, η κρίση στη Βρετανία καταδεικνύει πως η προσπάθεια για… εξημέρωση του τέρατος κοστίζει και στην κοινωνική ειρήνη και στις διεθνείς σχέσεις.
Ας θυμόμαστε ότι ούτε η Γερμανία, ούτε η Βρετανία βρίσκονται μακριά από την Ελλάδα…
* H Σοφία Βούλτεψη είναι Βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών ΝΔ, δημοσιογράφος
