Ένα «πατριωτικό» κόμμα από τον Αντώνη Σαμαρά; Ένα δεξιό κόμμα με ιδεολογικά δάνεια από τον Τραμπ και την υπερσυντηρητική σχολή των MAGA; Ένα κόμμα για να σωθεί η χώρα; Ή για να σωθεί ο Α. Σαμαράς από την πολιτική εξαφάνιση;
Μόνο ο ίδιος ο πρώην πρωθυπουργός και αρχηγός της ΝΔ γνωρίζει τι ακριβώς θέλει να κάνει, μετά τη διαγραφή του από το κόμμα που τον ανέδειξε και του έδωσε δεύτερη ευκαιρία να ηγηθεί, παρά την προδοσία του 1992 – 1993.
Ο ίδιος φροντίζει να τροφοδοτεί την πολιτική παραφιλολογία για τις προθέσεις του, για να απολαύσει λίγη ακόμη δημοσιότητα, καθώς, στα 74 χρόνια του και ύστερα από πολλές δεκαετίες στην πολιτική, μοιάζει να αρνείται πεισματικά ότι έχει έλθει η ώρα να αποσυρθεί.
Και επιμένει να δηλώνει «παρών» στο πολιτικό προσκήνιο, χωρίς να έχει διευκρινίσει αν θέλει να ηγηθεί ο ίδιος ενός νέου κομματικού εγχειρήματος ή να γίνει κάτι σαν πνευματικός καθοδηγητής ενός κόμματος, κινώντας τα νήματα από το παρασκήνιο.
Όλα αυτά μοιάζουν με επανάληψη της ιστορίας ως φάρσας και όσοι έχουν ζήσει ή γνωρίζουν την πολιτική ιστορία της χώρας και της ΝΔ αναπόφευκτα γυρίζουν τη μνήμη τους στον Ιούλιο του 1993, όταν για πρώτη φορά ο Α. Σαμαράς επιχείρησε να καταστρέψει το κόμμα που τον ανέδειξε, ιδρύοντας τότε τη βραχύβια, όπως αποδείχθηκε, Πολιτική Άνοιξη.
Θυμίζουμε, γιατί έχει την αξία της υπό το φως των γεγονότων της παρούσας συγκυρίας, τη δήλωση που είχε κάνει τότε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης:
«Ο Αντώνης Σαμαράς έκανε απόψε ένα βήμα προς τη μεγάλη προδοσία του 47% του ελληνικού λαού.
Γίνεται όργανο των αντιπάλων μας και των οικονομικών συμφερόντων, των οποίων είναι δέσμιος, με σκοπό να πλήξει πισώπλατα την παράταξη που τον δημιούργησε, την ώρα που η σκληρή προσπάθεια τρεισήμισι ετών αποδίδει τους καρπούς, αδιαφορώντας για τα συμφέροντα της χώρας και τον ελληνικό λαό».
Ήταν μια σκληρή δήλωση που αντανακλούσε και την προσωπική πικρία του πρώην πρωθυπουργού, του ανθρώπου που με αγώνες πολλών ετών κατάφερε να επαναφέρει τη ΝΔ στην εξουσία, να δημιουργήσει μια κυβέρνηση που προσπάθησε να υλοποιήσει μεταρρυθμίσεις επίκαιρες ακόμη και σήμερα, για να δει τελικά αυτές τις προσπάθειες του ιδίου και της φιλελεύθερης παράταξης να γκρεμίζονται από τον Α. Σαμαρά.
Δυστυχώς για τον ίδιο, όποια πρωτοβουλία και αν αναλάβει σήμερα ο κ. Σαμαράς δεν γράφεται σε ένα λευκό χαρτί. Ο πρώην πρωθυπουργός έχει την πολιτική του ιστορία. Μια διαδρομή πολλών ετών και ειδικά από το 1990 και μετά, όπου έχει αποδείξει ότι όσο και αν δηλώνει ότι ενδιαφέρεται για το κοινό καλό (το καλό της χώρας και της παράταξης), πάντα πολιτεύεται με εγωκεντρισμό, προτάσσοντας το προσωπικό πολιτικό του συμφέρον.
Η αναδρομή σε ιστορικά γεγονότα είναι συχνά άχαρη ή δυσάρεστη. Όταν όμως ένα πολιτικός με περισσότερα από πενήντα χρόνια στη δημόσια ζωή θέλει να επανεφεύρει τον εαυτό του και ενδεχομένως να ζητήσει την ψήφο των Ελλήνων για να «σώσει την πατρίδα» δεν μπορεί να κρίνεται από μηδενική βάση, αλλά είναι απαραίτητο να γνωρίζει κανείς την ιστορική του διαδρομή.
Η ιστορία δεν παραγράφεται…
Έτσι, κανείς δεν μπορεί να ξεχνά ότι:
- Το 1993, ο Σαμαράς, με τη βοήθεια ορισμένων βουλευτών της ΝΔ, ανέτρεψε την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, την πρώτη κυβέρνηση της μεταπολίτευσης που υλοποιούσε γνήσιες φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, απολύτως αναγκαίες για να περάσει η ελληνική οικονομία στη σύγχρονη εποχή, να γίνει παραγωγική και να μείνουν πίσω οι πρακτικές των πελατειακών παροχών με δανεικά, που μοιραία μας οδήγησαν στην πλήρη κατάρρευση πολλά χρόνια αργότερα, το 2010. Ο Σαμαράς ίσως κέρδισε ότι έγινε για μερικά χρόνια πολιτικός πρωταγωνιστής, ικανοποιώντας τις αχαλίνωτες προσωπικές του φιλοδοξίες, όμως η χώρα έχασε πολλά από τη ματαίωση των εκσυγχρονιστικών, φιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.
- Ως υπουργός Εξωτερικών, πριν φθάσει στη ρήξη με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και στην ανατροπή της κυβέρνησης, ο Σαμαράς επιχείρησε να δημιουργήσει μια εθνικιστική, προσωπική πολιτική πλατφόρμα, οξύνοντας μια αδιέξοδη αντιπαράθεση όχι μόνο με τα Σκόπια, αλλά και με τους δυτικούς συμμάχους της χώρας για το όνομα της Μακεδονίας. Τίναξε στον αέρα τον απόλυτα ευπρόσωπο συμβιβασμό του «πακέτου Πινιέρο» και έθεσε άκρως μαξιμαλιστικούς στόχους, κάνοντας την αρχή για τον πολυετή εγκλωβισμό της εξωτερικής μας πολιτικής σε μια διαφορά που συνεχώς μείωνε το πολιτικό και διπλωματικό κεφάλαιο της χώρας. Επιχειρώντας να αναδειχθεί ως σύγχρονος, ασυμβίβαστος μακεδονομάχος και προσπαθώντας να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά τον υποτιθέμενο αγώνα του για το έθνος, προκάλεσε τελικά στο έθνος περισσότερη ζημιά από κάθε άλλον υπουργό Εξωτερικών της μεταπολίτευσης.
- Ως αρχηγός της ΝΔ στη δύσκολη περίοδο μετά την ήττα Καραμανλή και την έναρξη της μεγάλης οικονομικής κρίσης, ο Σαμαράς θέλησε να κηρύξει άλλον ένα ηρωικό αγώνα, αυτή τη φορά κατά του μνημονίου. Δεσμεύθηκε ότι ο ίδιος, ως πρωθυπουργός, ποτέ δεν θα εφάρμοζε τις εσφαλμένες πολιτικές του μνημονίου. Έφθασε στο σημείο ακόμη και να διαγράψει βουλευτές του κόμματος, ανάμεσά τους και την Ντόρα Μπακογιάννη, επειδή το υπερψήφισαν από την αγωνία τους για την αποφυγή μιας άτακτης χρεοκοπίας της χώρας. Ο αντιμνημονιακός αγώνας του Σαμαρά δεν έφερε το επιθυμητό πολιτικό αποτέλεσμα -η ΝΔ κατέγραψε στις εκλογές του Μαΐου 2012 το χαμηλότερο ποσοστό της ιστορίας της. Ο Σαμαράς πέτυχε τον προσωπικό του στόχο και έγινε με πρωθυπουργός με τη σύμπραξη του ΠΑΣΟΚ, αλλά από αυτή τη θέση είδε την αντιμνημονιακή θεωρία του να γκρεμίζεται, αφού τελικά υποχρεώθηκε να εφαρμόσει τη «λάθος» πολιτική. Όχι μόνο αυτό: το χειρότερο, ίσως, ήταν ότι, με το κύρος του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης έδωσε νομιμοποίηση σε όλες τις μορφές αμφισβήτησης των συμφωνιών διεθνούς χρηματοδότησης της χώρας, στρώνοντας το χαλί στον Αλέξη Τσίπρα και οδηγώντας στις γνωστές δραματικές εξελίξεις του 2015, όπου η χώρα έφθασε στο χείλος του γκρεμού και απειλήθηκε έξοδος όχι μόνο από την Ευρωζώνη, αλλά και από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η ιστορία του Α. Σαμαρά ούτε παραγράφεται, ούτε και θα πρέπει να εξωραΐζεται από τους πολίτες που θέλουν υπεύθυνα να αξιολογήσουν πολιτικούς και κόμματα και να ψηφίσουν με γνώμονα το κοινό καλό και το εθνικό συμφέρον.
Κοινός παρονομαστής όλων μεγάλων πρωτοβουλιών Σαμαρά, από τους αγώνες κατά της παράταξης που τον ανέδειξε και της κυβέρνησης στην οποία είχε κεντρικό ρόλο, ως τους αγώνες για τη Μακεδονία και κατά του μνημονίου, ήταν ότι απέβησαν επί ζήμια της χώρας.
Και ότι σε όλες τις περιπτώσεις προέταξε προσωπικές φιλοδοξίες και επιδιώξεις, χωρίς να ενδιαφέρεται ιδιαίτερα, όπως έχει υποχρέωση να κάνει κάθε σοβαρός πολιτικός ηγέτης, για το τίμημα που θα πλήρωνε η Ελλάδα για τις πολιτικές του επιλογές.
Ο βίος και η πολιτεία του Αντώνη Σαμαρά θα κριθούν από τον ιστορικό του μέλλοντος. Στον παρόντα χρόνο, ευθύνη όλων μας, με την ιδιότητα του συνετού πολίτη, είναι να αξιολογήσουμε πολύ σοβαρά όποια πρωτοβουλία θελήσει να αναλάβει, έχοντας επίγνωση όσων έκανε στην πολυετή, ιστορική του διαδρομή.
Υ.Γ. Δεν είναι της παρούσας συζήτησης, αλλά δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και ένα ιστορικό λάθος του Αντώνη Σαμαρά που είχε τεράστιο κόστος για την οικονομία και ιδιαίτερα για τον αγροτικό τομέα: την παράδοση της Αγροτικής σε ιδιωτικά συμφέροντα, που οδήγησε στην εξαφάνιση ενός ιστορικού τραπεζικού ιδρύματος με καίρια σημασία για την οικονομία και την κοινωνία. Ο ίδιος ο Αντώνης Σαμαράς διαβεβαίωνε ότι η Αγροτική δεν θα έκλεινε, αλλά ως πρωθυπουργός, από κοινού με τον Ευ. Βενιζέλο, υποχώρησαν στην πίεση της τρόικας και αποδέχθηκαν το κλείσιμο της τράπεζας, παρότι δεν είχε μεγάλες κεφαλαιακές ανάγκες.
*Ο Γρηγόρης Σαμπάνης είναι οικονομολόγος και στέλεχος τραπεζών
