Αν βρεθείς στο Βιετνάμ, και στην ερώτηση από πού είσαι απαντήσεις «Χιλάπ» (όπως εκφράζεται η λέξη «Ελλάδα» στη γλώσσα τους) - ένα χαμόγελο ανθίζει. Η άμεση απάντησή τους είναι «ωωω Χο Τσι Μινχ» που τη συμπληρώνουν με κάποια αγγλικά που αγωνίζεσαι να κατανοήσεις αν δεν είναι η μητρική σου γλώσσα, λόγω της «συριστικής» ασιατικής προφοράς.
Συγγνώμη για την προσωπική αναφορά, αλλά πριν χρόνια που βρέθηκα στο Βιετνάμ, με όποιον νέο συζήτησα, όλοι μου έλεγαν ότι ήθελαν να μεταναστεύσουν στην Αμερική. Αιτία; Επειδή κατά τη γνώμη τους είναι το πιο προοδευμένο και… πολιτισμένο έθνος της γης! Επειδή ανήκω στη γενιά που τραγουδούσε Σαββόπουλο «Στο Βιετνάμ πυρπόλησαν το ρύζι», και διάβαζε τα αποκαλυπτικά και δραματικά ρεπορτάζ της Οριάνας Φαλάτσι για τις θηριωδίες των Αμερικανών, έμενα άναυδος.
«Μα σας έκαψαν, σας σκότωσαν, σας ξεθεμέλιωσαν» ήταν η ένστασή μου. Και η απάντησή τους: «Αυτά είναι παλιές ιστορίες»! (τόσο παλιές που σε μένα είχαν μείνει ζωντανές!). Παράλληλα διαπίστωσα ότι κανένας νέος δεν ήξερε τη λέξη «ιμπεριαλισμός». Μόνο ο ξεναγός την είχε δει μια φορά στο ιντερνέτ - όσοι πρόλαβαν να ακούσουν κάποτε στη ζωή τους το καθεστωτικό «Ράδιο Τίρανα» του Εμβέρ Χότζα, όπου οι ξύλινες λέξεις «ιμπεριαλισμός» και «ρεβιζιονισμός» ηχούσαν σε κάθε δεύτερη φράση, μπορούν να κατανοήσουν τι εννοώ. Προφανώς το καθεστώς θέλησε να κάνει μια νέα αρχή και να τελειώνει με τις «ιστορικές εκκρεμότητες», παρότι αιμάτινες. Απάλειψε από τη συλλογική μνήμη την αμερικανική επίθεση. Άλλωστε το βασικό τους νόμισμα στην καθημερινότητα των συναλλαγών τους, παρότι ανεπίσημο, ήταν το δολάριο!
Το Βιετνάμ μπορεί να πελαγοδρόμησε με τα κομμουνιστικά τσιτάτα και κιτάπια, που ήταν το Ευαγγέλιο κάθε μαρξιστικού καθεστώτος, αλλά σύντομα οι λαϊκοί κομισάριοι, οι ίδιοι οι παλιοί αντάρτες που κατέλαβαν επιτελικές θέσεις στο κράτος (ή τα παιδιά και τα εγγόνια τους, γιατί έτσι γίνεται πάντα), είχαν την οξύνοια να κατανοήσουν ότι, ναι μεν κακός ο καπιταλισμός, αλλά ήταν λάθος τους να καταργήσουν και την «Αγορά». Συνειδητοποίησαν ότι η αγορά προϋπήρχε του καπιταλισμού. Είδαν ότι βάδιζαν λάθος και διόρθωσαν.
Έτσι με μια μικτή οικονομία όπου οι μεγάλες επιχειρήσεις εξακολουθούν να ανήκουν στο κράτος, συνετελέσθη ένα οικονομικό θαύμα, πιάνοντας επί δυόμισι δεκαετίες ρυθμούς ανάπτυξης ασιατικής τίγρεως, της τάξης του 7-8%.
Ενδεικτικά και μόνο, σύμφωνα με την Alpha Trust «η χώρα έχει το ισχυρότερο μακροοικονομικό αποτύπωμα στις αναδυόμενες αγορές», ενώ σύμφωνα με τις προβλέψεις της Price Waterhouse Coopers τον Φεβρουάριο του 2017, το Βιετνάμ μπορεί να γίνει η γρηγορότερα αναπτυσσόμενη οικονομία του κόσμου, και να κατακτήσει τη θέση της 20ης μεγαλύτερης οικονομία μέχρι το 2050.
«Και θα ξεπουληθούμε γι' αυτά αποδεχόμενοι προτομή του κομμουνιστή Χο Τσι Μινχ στην Έδεσσα;» είναι η αναμενόμενη ερώτηση από όσους δεξιούς έχουν μείνει στην ψυχροπολεμική ατμόσφαιρα των 60s, αλλά και από τους σκληροπυρηνικούς φιλελεύθερους, που ανατριχιάζουν στη λέξη κομμουνισμός, επειδή σηματοδοτεί την κεντρικά διευθυνόμενη οικονομία. Λάθος. Δεν θα ξεπουληθούμε για τίποτα σε κανέναν!
Διεθνείς δημόσιες σχέσεις είναι αυτά. Ο αστικός μύθος θέλει τον Χο Τσι Μινχ να εκμυστηρεύεται στον Έλληνα δημοσιογράφο Σόλωνα Γρηγοριάδη, σε μια συνέντευξη μαζί του, ότι βρέθηκε στην Έδεσσα κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, ως στρατιώτης του Γαλλικού Στρατού («στη γη των νερών και των κερασιών» όπως φέρεται να είπε). Λέμε αστικός μύθος γιατί ο ίδιος ο δημοσιογράφος δεν το έγραψε, αλλά το εκμυστηρεύτηκε εκ των υστέρων σε κάποιον συγγενή του, ο οποίος το γνωστοποίησε. Στο Βιετνάμ πάντως, όπως είπαμε αρχικώς, θεωρείται δεδομένο και αποτελεί κοινό τόπο.
Πέραν όμως από διεθνείς σχέσεις, τίθεται θέμα ανάδειξης της ιστορικότητας προσώπων και γεγονότων. Η Ελλάδα δεν προσκύνησε… τον Κεμάλ Ατατούρκ, επειδή στη Θεσσαλονίκη δημιουργήθηκε μουσείο του. Δημιουργήθηκε επειδή γεννήθηκε εκεί, και η ιστορία δεν έχει λόγο να κρύβεται. Ούτε η Γαλλία… προσκύνησε τον κομμουνισμό, επειδή στο Παρίσι υπάρχει ήδη φιλοτεχνημένο άγαλμα του Χο Τσι Μινχι. Είναι φόρος τιμής στο γεγονός ότι ο Βιετναμέζος ηγέτης κατά τον τελευταίο χρόνο του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου εγκαταστάθηκε για κάποιο διάστημα στη γαλλική πρωτεύουσα.
Στην Ελλάδα παίρνουν εύκολα φωτιά τα τόπια. Όμως το κάθε γεγονός πρέπει να προσμετράται στις δικές του διαστάσεις. Θα είχε άλλη ιδεολογική σήμανση εάν η προτομή ενός εμβληματικού κομμουνιστή ηγέτη τοποθετείτο σε περίοπτο σημείο της πρωτεύουσας (π.χ. άγαλμα Τρούμαν). Θα εξέπεμπε σήμανση ιδεολογικής προσέγγισης και αποδοχής του κομμουνιστικού καθεστώτος. Στην Έδεσσα είναι διαφορετικό το ιδεολογικό βάρος και ξεπερνάει την πολιτική ιδεολογία. Θύει τιμή στο εκεί πέρασμα μιας προσωπικότητας, από αυτές τις υπερμεγέθεις που στιγμάτισαν τον προηγούμενο αιώνα. Που γράφτηκαν στην ιστορία με πύρινα γράμματα για τις επικές τους ανατροπές - έστω και αν κάποιος είναι αντίθετος σε αυτές.
Κοντολογίς: Χωρίς να σημαίνει ότι θα έρθουν πολυπληθή γκρουπ για την προτομή - οι νέοι αδιαφορούν γι' αυτά - η τοποθέτησή της στην πρωτεύουσα, ενδεχομένως να εξέπεμπε σήμανση ιδεολογικών συνταυτίσεων του ελληνικού πολιτικού συστήματος με τον κομμουνισμό. Στην Έδεσσα εκπέμπει το «Μέμνησον», απλώς μια αξιομνημόνευτη στιγμή ιστορικού χρόνου και μόνο. Αν το αποδέχονται οι ντόπιοι, και νομίζουμε το αποδέχονται, δεν μας πέφτει κανένας λόγος.
