Χθες η πολιτειακή και οι σοβαρότεροι εκ της πολιτικής ηγεσίας, γιόρτασαν στο Προεδρικό Μέγαρο την 51η επέτειο από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Μιας Δημοκρατίας που τότε ήταν εύκολη, λαμπερή και πέραν της ελευθερίας, υποσχόταν την επίλυση όλων των προβλημάτων.
Μόνο που οι εποχές άλλαξαν και άλλαξαν τα προβλήματα. Αυτά των σύγχρονων Δημοκρατιών είναι ευρύτερα ακόμη και από τις εντυπώσεις που δημιουργεί η ζέουσα πραγματικότητα της ελληνικής πολιτικής σκηνής.
Οι σύγχρονες Δημοκρατίες πάσχουν από εγγενείς δυστοκίες τις οποίες δημιουργεί η εποχή, καθώς έχουν τελειώσει, για να χρησιμοποιήσουμε την τετριμμένη έκφραση, οι μεγάλες αφηγήσεις της ιστορίας.
Αυτό δείχνουν η άνοδος της ακροδεξιάς και της ακροαριστεράς. Σαφώς για την άνοδο της ακροδεξιάς υπάρχει ως επεξηγηματική βάση η ορμητική επέλαση του μεταναστευτικού. Για την ακροαριστεράς πυροδότης είναι η ακρίβεια που έχει ενσκήψει στον δυτικό κόσμο μετά την πανδημία που αποδιοργάνωσε εφοδιαστικές αλυσίδες αλλά και την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία που στέρεψε και ανακατένειμε τους ενεργειακούς αγωγούς.
Ωστόσο, κοινή βάση και των δύο είναι ο λαϊκισμός των εύκολων λύσεων τις οποίες προβάλλουν σε πολυσύνθετα και αλληλοεξαρτώμενα προβλήματα. Ο λαϊκισμός τους υπονομεύει την εμπιστοσύνη στην θεσμική συγκρότηση των κρατών.
Επίσης, στον καιρό της διαφάνειας που έχουν φέρει τα social media, είναι εύκολο να αποτυπωθούν ανάγλυφα οι κοινωνικές ανισότητες. Η εμφάνιση κοινωνιών διαφορετικών οικονομικών ταχυτήτων, δημιουργεί αίσθηση αποκλεισμού στα λιγότερα ευνοημένα στρώματα.
Έτσι υπό την επίδραση των σόσιαλ μίντια και των δημαγωγών πολιτικών, οι πολίτες γίνονται εύκολο υποχείριο και υποδοχείς των κηρυγμάτων απαξίωσης της πολιτικής.
Πολύ περισσότερο που οι νέες γεωπολιτικές συνθήκες επιβάλουν (; ) την συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους, την υστέρηση σε κοινωνικές παροχές όπως και σε κρίσιμους κοινωνικούς τομείς, π.χ. η δημόσια Υγεία ( η Γαλλία με τα μέτρα που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός Μπαϊρού, είναι η «πρωτοπόρος» στη νέα συνθήκη που θα ζήσουν οι λαοί της Ευρώπης. Έπεται η Γερμανία και άλλες χώρες).
Οι πολίτες νιώθουν και αποκλεισμένοι από τα κέντρα λήψης αποφάσεων. Εξ ου και η αποχή τους από τα κοινά, η άρνηση μεγάλου τμήματος να προσέλθει στις κάλπες, καθώς διαπνέονται από αίσθηση ματαιότητας. Θεωρούν τις εκλογές μια διαδικασία που απλώς ανανεώνει εκπροσώπους των κυρίαρχων τάξεων, όποιο πολιτικό πρόσημο και να έχουν (δες ΣΥΡΙΖΑ).
Στην αίσθηση του αποκλεισμού από τα κέντα αποφάσεων, εύγλωττο παράδειγμα προσφέρει η γραφειοκρατία της ΕΕ. Όταν δεν οδηγεί σε αδυναμία λήψης αποφάσεων, οδηγεί στην καθυστέρηση της λύσης επειγόντων προβλημάτων. Και συχνά οι λύσεις δίνονται από τεχνοκράτες που δεν έχουν κατ’ ανάγκη ώσμωση των λαϊκών θελήσεων και αναγκών.
Το χειρότερο, αυτά τα τεχνοκρατικά κέντρα, κλεισμένα σε «αεροστεγή» γραφεία, τελευταίως και με τη βοήθεια της Τεχνητής Νοημοσύνης, καθότι διευθυντικά στελέχη και όχι πολιτικά όργανα, βρίσκονται υπεράνω λογοδοσίας.
Δεν ταυτιζόμαστε απολύτως με αυτές τις οπτικές. Απλώς αποτυπώνουμε κάποιες από τις αιτίες της ιδιώτευσης και της απαξίωσης. Μιας ιδιώτευσης και απαξίωσης, που συχνά υποδόρια την υποκινούν οργανωμένα συμφέροντα προκειμένου να ενσπείρουν και να ενδυναμώσουν την αίσθηση ανημπόριας του πολίτη.
Σε αυτό βέβαια πέραν των πανταχού παρόντων σόσιαλ, συμβάλουν τα ΜΜΕ που διαμορφώνουν τις απόψεις και θεριεύουν και τον σεχταρισμό.
Οι εφημερίδες πνέουν τα λοίσθια και παραδίδονται σε ισχυρά οικονομικά πρόσωπα ή σε ισχυρούς οικονομικούς ομίλους. Σε οικονομικά λόμπι τα οποία σε αιχμιακές στιγμές διοχετεύουν τις απόψεις που τους εξυπηρετούν.
Τα ηλεκτρονικά Μέσα, και δη η τηλεόραση, αντί για ενημέρωση προσφέρουν σόου, στοχεύοντας στο συναίσθημα και αμβλύνοντας την κριτική δυνατότητα του τηλεθεατή. Προωθούν τα συμφέροντά των ιδιοκτητών και όχι το κοινό καλό.
Έτερο πρόβλημα είναι η αδιαφάνεια στη διαχείριση των δημοσίων πόρων, η ευνοιοκρατία και η έλλειψη των ηγετικών μορφών του παρελθόντος. Όμως ίσως είναι οι καιροί που δημιουργούν τους ηγέτες. Και οι καιροί σήμερα στον δυτικό κόσμο είναι αντιηρωικοί.
Για το τι μέλει γενέσθαι δεν έχουμε άποψη, αφού μάλλον δεν έχουν και αυτοί που διοικούν. Οπωσδήποτε όμως η διαφάνεια, η λογοδοσία, η προτροπή για συμμετοχή, τα τοπικά δημοψηφίσματα που δίνουν τη δυνατότητα στους λαούς να συναποφασίσουν (αρκεί να μην τα κηρύσσει ο Τσίπρας), η αξιοκρατία, η ενίσχυση των κοινωνικών πολιτικών, είναι μερικές από τις μεθόδους που θα συμβάλουν στην επούλωση των πληγών.
