Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Υπό τις παρούσες συνθήκες η μείωση των επιχειρηματικών μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs) κατά 4,1 δισ. ευρώ μέσα στο 2017, όπως προβλέπεται από τα τριετή πλάνα, είναι ανέφικτη. Η αγορά είναι παγωμένη λόγω της αβεβαιότητας που σχετίζεται με την αξιολόγηση, το πλαίσιο διαχείρισης είναι ελλιπές, τα τραπεζικά στελέχη δεν βάζουν την υπογραφή τους στην αναδιάρθρωση δανείων και οι τράπεζες δεν τα βρίσκουν εύκολα μεταξύ τους στην αντιμετώπιση κοινών πιστούχων.
Για να… προλάβουν τα χειρότερα, οι τράπεζες προετοιμάζουν το έδαφος έτσι ώστε όταν ολοκληρωθεί η αξιολόγηση και νομοθετηθούν όλα τα απαραίτητα εργαλεία για τη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων, με σημαντικότερο την προστασία των τραπεζικών στελεχών από ποινικές ευθύνες, να κινηθούν ταχύτατα και συντονισμένα για να καλύψουν το χαμένος έδαφος των δύο πρώτων μηνών του 2017 και να αποφύγουν τις «καμπάνες» της ΕΚΤ.
O χρόνος πιέζει ασφυκτικά, κάτι που επισήμανε και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος. Ο κ. Στουρνάρας έχει επανειλημμένα αναφερθεί στην ανάγκη συντονισμένης αντιμετώπισης των κοινών πιστούχων καθώς και στην εξεύρεση κοινών λύσεων για την αναδιάρθρωση των βιώσιμων επιχειρήσεων. Ο κεντρικός τραπεζίτης, μάλιστα, αναφερόμενος προχθές στο φαινόμενο των στρατηγικών κακοπληρωτών, «κάρφωσε» τις τράπεζες, λέγοντας ότι η ΤτΕ δεν μπορεί να κάνει κάτι και πως οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να τους πιέσουν, αφού με τη συμπεριφορά τους επιβαρύνουν το κοινωνικό σύνολο. Η συνεργασία των τραπεζών και στο πεδίο των στρατηγικών κακοπληρωτών θεωρείται καθοριστικής σημασίας για να αυξηθούν οι εισπράξεις.
«Όταν με το καλό κλείσει η αξιολόγηση οι τράπεζες δεν θα έχουν καμία δικαιολογία, καθώς και το κλίμα θα βελτιωθεί και θα έχουν στη φαρέτρα τους όλα τα όπλα που χρειάζονται, όμως έχουμε χάσει ήδη χρόνο», σημειώνει αρμόδιο τραπεζικό στέλεχος, προσθέτοντας ότι είναι ευχής έργον η συνεργασία και συνεννόηση των πιστωτικών ομίλων κυρίως στα μεγάλα επιχειρηματικά δάνεια.
Οι τράπεζες γνωρίζουν ότι ο στόχος μείωσης των «κόκκινων» δανείων στο β'' εξάμηνο του 2016 κατά 1,1 δισ. ευρώ ήταν σχετικά εύκολος και ότι τώρα αρχίζουν τα δύσκολα. Μέσα στο 2017 θα πρέπει να μειώσουν τα NPEs κατά 7,6 δισ. ευρώ, ενώ έχουν ήδη χάσει τους δύο πρώτους μήνες του έτους λόγω των καθυστερήσεων στην αξιολόγηση. Κατά συνέπεια, δεν πανηγυρίζουν για τα καλά αποτελέσματα του 2016, όταν σύμφωνα με τον διοικητή της ΤτΕ υπερκάλυψαν τους στόχους και ετοιμάζονται να εφαρμόσουν δραστικές λύσεις σε όλες τις κατηγορίες δανείων.
Αναλυτές της Goldman Sachs, από την πλευρά τους, εκτιμούν ότι το τριετές πλάνο σε μεγάλο βαθμό δεν έχει δοκιμαστεί ακόμη και η πορεία του εξαρτάται από τη νομοθέτηση των μεταρρυθμίσεων και τη βελτίωση των συνθηκών στην οικονομία.
Στα επιχειρηματικά, που αποτελούν τη μερίδα του λέοντος των NPEs, η έλλειψη ενιαίας στρατηγικής και... συνεννόησης, έχει στο παρελθόν εμποδίσει την ομαλή αναδιάρθρωση σημαντικού αριθμού δανείων. Για το 2017, οι τράπεζες έχουν δεσμευτεί να μειώσουν τα επιχειρηματικά NPEs κατά 4,1 δισ. ευρώ, όταν ο στόχος του 2016 ήταν μόλις 300 εκατ. ευρώ. Ο στόχος, βέβαια, τέθηκε υπό την προϋπόθεση ότι θα είχε νομοθετηθεί ο εξωδικαστικός συμβιβασμός και η προστασία των τραπεζικών στελεχών μέχρι τον Δεκέμβριο, όχι 3 μήνες μετά.
Η ανάγκη να καθίσουν οι ελληνικές τράπεζες στο ίδιο τραπέζι και να σχηματίσουν κοινό μέτωπο δεν είναι καινούρια. Από το καλοκαίρι του 2013 είχαν προσπαθήσει μέσω της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών να βρουν τις καλύτερες δυνατές λύσεις για να εμποδίσουν, τότε, την περαιτέρω κλιμάκωση του φαινομένου. Στην πορεία, ωστόσο, δεν υπήρξε κάποια ουσιαστική πρόοδος στο θέμα. Η προοπτική κοινής δράσης επανήλθε στο προσκήνιο τον Μάιο του 2016, όμως και πάλι οι καθυστερήσεις στην εφαρμογή των απαιτούμενων μεταρρυθμίσεων ανέβαλαν τις πρωτοβουλίες.
Άμεσα οι πρωτοβουλίες
Σήμερα, οι τράπεζες είναι αναγκασμένες να το κάνουν καθώς η ΕΚΤ παρακολουθεί πολύ στενά τη διαδικασία, όντας έτοιμη να επιβάλλει ρυθμιστικές και διοικητικές ποινές. Επίσης, τα stress tests του 2018 απέχουν πολύ λιγότερο από την ημερολογιακή απόσταση που μας χωρίζει μέχρι το καλοκαίρι του επόμενου έτους, διότι θα διενεργηθούν από την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (EBA) με βάση τα στοιχεία του 2017.
Ρόλο συντονιστή θα αναλάβει η αρμόδια Επιτροπή Διαχείρισης Προβληματικών Δανείων, που συγκρότησε η Ελληνική Ένωση Τραπεζών, με πρόεδρο τον κ. Θεόδωρο Καλαντώνη, αναπληρωτή διευθύνων σύμβουλο της Eurobank, καθώς και το διατραπεζικό Forum, του οποίου προεδρεύει ο κ. Σπύρος Παπασπύρου, ανώτερος γενικός διευθυντής της Τρ. Πειραιώς.
Για τις μεγάλες επιχειρήσεις, ο υψηλός βαθμός συνεννόησης των τραπεζών αποτελεί αναγκαία συνθήκη τόσο για την εξεύρεση βιώσιμων λύσεων όσο και για την ταχεία εφαρμογή τους. Συντονισμένα, οι τράπεζες θα συνεισφέρουν τεχνογνωσία στην αναδιάρθρωση βιώσιμων επιχειρήσεων, θα προβούν σε αλλαγές διοικήσεων και δομών καθώς και σε ανασύσταση του επιχειρηματικού σχεδιασμού.
Στα δάνεια λιανικής, οι πρώτες κινήσεις των τραπεζών στο πλαίσιο της... συνεννόησης θα αφορούν σε ρυθμίσεις-πακέτα για δανειολήπτες που θα εμφανίζουν κοινά χαρακτηριστικά. Για να επιτευχθεί η ομαδοποίηση των ρυθμίσεων, η επιτροπή της ΕΕΤ θα συντονίζει τις ενέργειες με απώτερο σκοπό την ταχύτερη διαχείριση σε σύγκριση με τη διαδικασία που προβλέπει ο Κώδικας Δεοντολογίας.
Αναμένεται, λοιπόν, να δούμε προϊόντα ρύθμισης θα οποία θα διαφημίζονται από τις τράπεζες. Τη «χρυσή» εποχή μετά το 2004 διαφήμιζαν διακοποδάνεια και φτάσαμε 13 χρόνια μετά να διαφημίζουν ρυθμίσεις…
