Του Προκόπη Χατζηνικολάου
Στο «ξήλωμα» του νόμου Κατρούγκαλου που οδήγησε σε υπέρογκες αυξήσεις των ασφαλιστικών εισφορών κυρίως στα μεσαία και υψηλά εισοδήματα προσανατολίζεται η κυβέρνηση.
Η σύνδεση των ασφαλιστικών εισφορών με το εισόδημα επηρέασε αρνητικά την πορεία των δημοσίων εσόδων με αποτέλεσμα η κυβέρνηση να αναζητεί τώρα «έξυπνες λύσεις» για να αντιμετωπίσει την κατάσταση που μπορεί να ανατρέψει σημαντικά τις προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου 2018-2021, τόσο ως προς τον ρυθμό ανάπτυξης όσο και ως προς τα έσοδα και τις δαπάνες.
Το πρόβλημα
Στις φετινές τους δηλώσεις οι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι διαμόρφωσαν μια χαμηλή βάση εισοδήματος, που αναμένεται να επηρεάσει τα έσοδα και τα δημοσιονομικά μεγέθη κυρίως του 2018 αλλά και των επόμενων ετών. Ωστόσο, από το 2018, ο πήχυς για το πρωτογενές πλεόνασμα ανεβαίνει στο 3,5% του ΑΕΠ, γεγονός που δεν επιτρέπει την παραμικρή απόκλιση, αντίθετα επιβάλει την αύξηση της εισπραξιμότητας.
Τα στοιχεία των ελευθέρων επαγγελματιών όπως προκύπτουν από τις δηλώσεις που υποβλήθηκαν φέτος και αφορούν τα εισοδήματα του 2016 δείχνουν μία τρύπα 900 εκατ. ευρώ. Δηλαδή οι ανωτέρω δήλωσαν 20% λιγότερα εισοδήματα στην εφορία με στόχο να γλιτώσουν τόσο τις πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις όσο και τις υψηλές ασφαλιστικές εισφορές που σε αρκετές περιπτώσεις ξεπερνούν συνδυαστικά το 60%.
Στελέχη του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους υποστηρίζουν πως η μεγάλη μείωση του δηλωθέντος εισοδήματος των ελεύθερων επαγγελματιών, μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα και ήδη ενισχύεται η επιχειρηματολογία του ΔΝΤ ότι με τα ήδη ψηφισθέντα μέτρα τα νούμερα δεν βγαίνουν.
Αν και μέχρι τώρα το ΔΝΤ δεν έχει ζητήσεις επιπλέον μέτρα για το 2018, ωστόσο με την άφιξη τους στην Αθήνα στα τέλη Οκτωβρίου δεν αποκλείεται να το πράξουν, ζητώντας ακόμα και την άμεση εφαρμογή των σκληρών μέτρων που έχουν ψηφισθεί για το 2019 και το 2020.
Στο πλαίσιο αυτό στο οικονομικό επιτελείο έχουν ξεκινήσει να αναζητούν λύσεις αντιμετώπισης του προβλήματος, καθώς η υπερφορολόγηση και οι τσουχτερές ασφαλιστικές εισφορές λειτούργησαν μπούμερανγκ για τα ταμεία του δημοσίου αλλά και του ΕΦΚΑ.
Πάντως δεν είναι λίγοι αυτοί που είχαν συστήσει στον πρωθυπουργό να μην υιοθετήσει τις προτάσεις Κατρούγκαλου στο πλαίσιο της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης και συγκεκριμένα τη σύνδεση του εισοδήματος με τις εισφορές. Είχαν προειδοποιήσεις μάλιστα, ότι θα διογκωθεί η φοροδιαφυγή, ενώ τα έσοδα του δημοσίου θα παρουσιάζουν σημάδια κόπωσης σε μία περίοδο μάλιστα που ο ρυθμός αύξησης των εσόδων έπρεπε να είναι τέτοιος έτσι ώστε να μην δίνει κανένα περιθώριο στους πιστωτές να ζητήσουν επιπλέον μέτρα.
Ο «κόφτης»
Στις πολλές συσκέψεις που έχουν πραγματοποιηθεί από τη διαπίστωση του προβλήματος στο τραπέζι των συζητήσεων έχουν πέσει πολλές προτάσεις για την αντιμετώπισή του.
Συγκεκριμένα εξετάζονται:
- Η επιβολή πλαφόν στο άθροισμα φόρου εισοδήματος και εισφορών. Με τα στοιχεία που έχει στα χέρια του το οικονομικό επιτελείο το άθροισμα φόρων και ασφαλιστικών εισφορών υπερβαίνει (στα μεσαία και υψηλά εισοδήματα) το 60%. Εξετάζεται να μπει ένας κόφτης π.χ. στο 55% ή 50%. Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση υπέρβασης του ποσοστού θα περιορίζονται οι ασφαλιστικές εισφορές ανάλογα. Με την πρόταση αυτή όμως έχουμε για πρώτη φορά τη σύνδεση και την ενιαία αντιμετώπιση φόρων και ασφαλιστικών και δεν αποκλείεται κάποια στιγμή αυτά να ενοποιηθούν. Σε κάθε περίπτωση αν η κυβέρνηση καταλήξει στην πρόταση αυτή θα πρέπει αφενός να κάνει τις απαραίτητες μετρήσεις έτσι ώστε να διαπιστώσει εάν τα έσοδα του δημοσίου και οι ασφαλιστικές εισφορές θα μπορέσουν να αυξηθούν το 2018. Επίσης η πρόταση αυτή σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να εγκριθεί από τους πιστωτές της χώρας.
- Η εντατικοποίηση των ελέγχων σε όλο το φάσμα της οικονομικής δραστηριότητας.
- Η μείωση του ορίου των συναλλαγών με μετρητά. Οι συναλλαγές με μετρητά να μην ξεπερνούν τα 50 ευρώ.
