Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Για πολλοστή φορά τα τελευταία χρόνια τα νοικοκυριά καλούνται να έρθουν σε συμφωνία με τις τράπεζες και να ρυθμίσουν τα δάνειά τους, ωστόσο ο εντοπισμός των «μπαταχτσήδων» συνεχίζει να αποτελεί το μεγαλύτερο πονοκέφαλο για τα τραπεζικά επιτελεία.
Σε αυτό το πλαίσιο, πληροφορίες θέλουν τις τράπεζες να έχουν ήδη αποστείλει 500.000 επιστολές σε κατόχους δανείων, που είτε καλούνται σε ρύθμιση είτε δεν έχουν ανταποκριθεί στην πρώτη «κλήση» των τραπεζών.
Το νέο νομικό πλαίσιο είναι σαφώς πιο αυστηρό, ξεκαθαρίζει αρκετά σημεία για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, μέσω της αναμόρφωσης του νόμου Κατσέλη, ενώ η άρση της απαγόρευσης των πλειστηριασμών αναμένεται να λειτουργήσει, σε πρώτη φάση, ως μέσο πίεσης. Έτσι, οι τράπεζες εκτιμούν ότι μπορούν να «αναβιώσουν» δάνεια αρκετών δισεκατομμυρίων, ξεχωρίζοντας τους πραγματικά ευάλωτους από τους «στρατηγικούς κακοπληρωτές».
Έναν παρόμοιο ρόλο εκτιμάται ότι θα διαδραματίσουν και οι «εταιρείες διαχείρισης», ήτοι τα ξένα funds τα οποία θα αναλάβουν τη διαχείριση των δανείων για τα οποία τράπεζες και δανειολήπτες δεν καταλήγουν σε διακανονισμό. Ωστόσο, το ενδιαφέρον τους προβλέπεται να επικεντρωθεί αρχικά στα μεγάλα στεγαστικά και μετά το Φεβρουάριο ίσως στραφούν και στην πρώτη κατοικία, κάτι που μένει να συμφωνηθεί μεταξύ κυβέρνησης και εκπροσώπων των δανειστών.
Όσοι δανειολήπτες σήμερα δεν είναι συνεπείς στην εξυπηρέτηση των οφειλών τους έχουν μία τελευταία ευκαιρία να έρθουν σε συμφωνία με τις τράπεζες, πριν αρχίσουν να εμπλέκονται «τρίτοι», ειδικές εταιρείες δηλαδή που θα αγοράζουν «κόκκινα» δάνεια.
Ο νόμος υποχρεώνει τα πιστωτικά ιδρύματα να προτείνουν τη ρύθμιση του δανείου πριν αυτό καταλήξει… στα χέρια των funds. Παράλληλα, οι τράπεζες, με μοχλό πίεσης το νέο νομικό πλαίσιο, ευελπιστούν να έρθουν σε διακανονισμό με όσους αποδεδειγμένα μπορούν να εξυπηρετήσουν το δάνειό τους, είτε στην υφιστάμενη μορφή του, είτε μέσω ρύθμισης, αλλά δεν το κάνουν.
Όσοι, λοιπόν, δεν επιθυμούν να «μπλέξουν» με τα ξένα funds θα πρέπει να δώσουν στις τράπεζες όλες τα απαραίτητα στοιχεία που θα ορίσουν τον τρόπο ρύθμισης για να χαρακτηριστούν «συνεργάσιμοι δανειολήπτες».
Για τα στεγαστικά δάνεια τα πράγματα είναι λίγο έως πολύ ξεκάθαρα, αφού το πλαίσιο για την προστασία της πρώτης κατοικίας έχει… υποστεί σμίκρυνση. Εκεί που πέφτει το βάρος είναι στις εναλλακτικές επιλογές που θα δοθούν στα νοικοκυριά έτσι ώστε να μη χάσουν το σπίτι τους.
Το γεγονός, επίσης, ότι η αγορά δεν μπορεί… να σηκώσει τη μαζική εκποίηση των υποθηκευμένων ακινήτων, καθιστά σχεδόν επιτακτική την ανάγκη να προταθούν ευνοϊκές ρυθμίσεις, ακόμη και ευνοϊκότερες από αυτές που «τρέχουν» μέχρι σήμερα.
Αφού ενημερωθεί από την τράπεζα, ο δανειολήπτης θα περνάει αρχικά από συνολικό οικονομικό έλεγχο για εισοδήματα, περιουσιακά στοιχεία και δαπάνες διαβίωσης. Αυτοί που δεν θα ανταποκριθούν χαρακτηρίζονται ως μη συνεργάσιμοι και δρομολογείται η διαδικασία διεκδίκησης των οφειλών και τελική κατάληξη τον πλειστηριασμό του ακινήτου.
Όσοι περάσουν τον οικονομικό έλεγχο δέχονται πρόταση για τη ρύθμιση των οφειλών τους μέσα σε διάστημα έξι μηνών (θεωρητικά γιατί στην πράξη η διαδικασία θα τρέχει πολύ γρήγορα) και καλείται να τη δεχτεί. Εκεί οι τράπεζες υποστηρίζουν ότι θα υπάρχουν περιθώρια ευνοϊκότερης προσαρμογής της ρύθμισης. Ανάλογα πάντα με το προφίλ του δανειολήπτη.
Στην περίπτωση που δεν καταλήξουν σε συμφωνία οι δύο πλευρές για τη ρύθμιση η τράπεζα θα έχει το δικαίωμα να εκχωρήσει, υπό προϋποθέσεις, το δάνειο στις ειδικές εταιρείες.
Η αλήθεια είναι ότι η φράση «ελάτε να ρυθμίσουμε το δάνειο σας» ακούγεται έντονα από τις τράπεζες εδώ και τουλάχιστον τέσσερα χρόνια. Και παρά το γεγονός ότι έχουν ρυθμιστεί χορηγήσεις δεκάδων δισεκατομμυρίων, τα προβληματικά δάνεια έχουν διογκωθεί.
Σε ό,τι αφορά τα καταναλωτικά δάνεια, τα δάνεια χωρίς υποθήκη είναι αυτά που ρυθμίζονται πιο… μαζικά. Ο δανειολήπτης πρέπει να αποδείξει ότι πληροί τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια που θα του επιτρέψουν να μπει σε ρύθμιση. Η ρύθμιση αυτή μπορεί να έχει τη μορφή μείωσης του επιτοκίου, επιμήκυνσης της διάρκειας αποπληρωμής, πληρωμή μόνο τόκων για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, ή συνδυασμό αυτών.
Η διαχείριση των «κόκκινων» δανείων από τα ξένα funds, ή τις ειδικές εταιρείες στις οποίες συνεργάζονται με τις τράπεζες, αποτελεί τον «άγνωστο Χ» της εξίσωσης. Ξένοι οίκοι εκτιμούν ότι η συγκεκριμένη διαδικασία θα πάρει χρόνια για να φέρει αποτελέσματα και θα εξαρτηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό από την πορεία της οικονομίας.
Η εμπλοκή των εξειδικευμένων εταιρειών θέλει χρόνο για να δείξει αν οδηγούμαστε σε εξομάλυνση του φαινομένου, πάντα μέσω ρυθμίσεων, ή αν απλώς το πρόβλημα παραμένει ίδιο αλλά αλλάζει ο «διαχειριστής» της οφειλής. Και μόνο το γεγονός ότι στην αγορά οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 250.000 – 300.000 δάνεια που… παίρνουν ρύθμιση, είναι αρκετό για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος του προβλήματος.
