Της Ξανθής Γούναρη
Εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ο φάκελος του νέου Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020, με τις προσκλήσεις να «ανοίγουν» στις αρχές του 2016.
Το νέο πρόγραμμα, το οποίο χωρίζεται σε 16 μέτρα, μεταξύ άλλων περιλαμβάνει τα σχέδια βελτίωσης, την εγκατάσταση των νέων αγροτών (πριμ από 22.000 ευρώ), το πριμ των μικρών εκμεταλλεύσεων, τη μεταποίηση, τα βιολογικά, την εξισωτική κλπ. Συνολικά τα ποσά που θα δοθούν από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους φτάνουν τα 5.870.466.756,39 ευρώ.
Τα Μέτρα του νέου ΠΑΑ έχουν ως εξής:
M01 - Δράσεις μετάδοσης γνώσεων και ενημέρωσης (άρθρο 14)
Στο πλαίσιο του μέτρου αυτού, προγραμματίζονται δράσεις μεταφοράς γνώσης και ενημέρωσης με στόχο την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού που απασχολείται στους τομείς της γεωργίας (γεωργία και κτηνοτροφία), των πολύ μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) στον τομέα της μεταποίησης και εμπορίας γεωργικών προϊόντων, των οποίων το αποτέλεσμα είναι επίσης γεωργικό προϊόν, και του δασικού τομέα. Δεν πραγματοποιούνται δράσεις μεταφοράς γνώσης και ενημέρωσης στις ΜΜΕ εκτός γεωργικού και δασικού τομέα στις αγροτικές περιοχές, δεδομένου ότι το πεδίο καλύπτεται ως επί τω πλείστον από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ), για την περίοδο 2014-2020.
M02 - Συμβουλευτικές υπηρεσίες, υπηρεσίες διαχείρισης γεωργικής εκμετάλλευσης και υπηρεσίες αντικατάστασης στην εκμετάλλευση (άρθρο 15)
Με το παρόν μέτρο προωθείται η χρήση και η σύσταση συμβουλευτικών υπηρεσιών στην εκμετάλλευση καθώς και υπηρεσίες επιμόρφωσης συμβούλων με στόχους:
1. τη βελτίωση της οικονομικής και περιβαλλοντικής διαχείρισης των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και
2. την εκπαίδευση/επιμόρφωση των συμβούλων, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε να ενισχυθεί η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα των προσφερόμενων συμβουλών και να εξασφαλιστεί η επικαιροποίηση της γνώσης και της ικανότητάς τους να παρέχουν ορθές και αποτελεσματικές συμβουλές.
M03 - Συστήματα ποιότητας γεωργικών προϊόντων και τροφίμων (άρθρο 16)
Το παρόν μέτρο αποσκοπεί στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών γεωργικών προϊόντων, με την αξιοποίηση των συστημάτων ποιότητας (βιολογικά, Προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης/Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης, AGRO). Περιλαμβάνει ενίσχυση για τη συμμετοχή στα συστήματα ποιότητας και για τις σχετικές δραστηριότητες ενημέρωσης και προώθησης.
M04 - Επενδύσεις σε υλικά στοιχεία του ενεργητικού (άρθρο 17)
Το εν λόγω μέτρο καλύπτει ένα πολύ μεγάλο φάσμα των ιδιωτικών επενδύσεων του πρωτογενή και του αγροδιατροφικού τομέα της χώρας αλλά και την κατασκευή βασικών δημόσιων υποδομών, όπως εγγειοβελτιωτικών έργων, έργα πρόσβασης σε γεωργική γη και κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, οδικό δασικό δίκτυο, αλλά και την υλοποίηση μη παραγωγικών επενδύσεων σε υποδομές που συνδέονται με την επίτευξη γεωργο-περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων.
Στο πλαίσιο του παρόντος Μέτρου, θα υλοποιηθούν τα κάτωθι υπομέτρα και δράσεις:
α) Επενδύσεις για τη βελτίωση των επιδόσεων και της βιωσιμότητας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων,
β) Επενδύσεις στη μεταποίηση, εμπορία και/ή ανάπτυξη των γεωργικών προϊόντων,
γ) Επενδύσεις σε υποδομές που σχετίζονται με την ανάπτυξη, τον εκσυγχρονισμό ή την προσαρμογή της γεωργίας και της δασοπονίας και
δ) Μη παραγωγικές επενδύσεις σε υποδομές που σχετίζονται με την ανάπτυξη, τον εκσυγχρονισμό ή την προσαρμογή της γεωργίας και της δασοπονίας.
Μ05 - Αποκατάσταση του δυναμικού γεωργικής παραγωγής που έχει πληγεί από φυσικές καταστροφές και καταστροφικά συμβάντα, και ανάληψη κατάλληλων προληπτικών δράσεων (άρθρο 18)
Το παρόν μέτρο αποσκοπεί στην επαναφορά του παραγωγικού δυναμικού ή/και της εκμετάλλευσης στην προ της ζημίας κατάσταση, χωρίς σοβαρές, μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στο εισόδημα του γεωργού ή κτηνοτρόφου, καθώς και στην πρόληψη τέτοιων ζημιών, συμβάλλοντας έμμεσα στην ανταγωνιστικότητα της γεωργίας.
M06 - Ανάπτυξη γεωργικών εκμεταλλεύσεων και επιχειρήσεων (άρθρο 19)
Το παρόν μέτρο, που περιλαμβάνει το πριμ για την εγκατάσταση νέων έως 40 ετών στη γεωργική δραστηριότητα, την υποστήριξη μικρών αλλά βιώσιμων γεωργικών εκμεταλλεύσεων, καθώς και την υποστήριξη γεωργικών εκμεταλλεύσεων και κατοίκων της υπαίθρου για εκκίνηση νέων μη γεωργικών δραστηριοτήτων, συνδέεται άμεσα με την ανάπτυξη της μικρής επιχειρηματικότητας στις αγροτικές περιοχές και τη δημιουργία και διατήρηση θέσεων απασχόλησης και αυτοαπασχόλησης σε αυτές, τόσο στον πρωτογενή γεωργικό τομέα, όσο και στον δευτερογενή και τριτογενή τομέα.
M07 - Βασικές υπηρεσίες και ανάπλαση χωριών σε αγροτικές περιοχές (άρθρο 20)
Το παρόν μέτρο επικεντρώνεται στην προστασία της βιοποικιλότητας και την ανάδειξη της φυσικής αξίας των αγροτικών περιοχών (περιβαλλοντική διάσταση), καθώς και στην προώθηση των ευρυζωνικών υποδομών σε αγροτικές περιοχές (τεχνολογική διάσταση).
M08 - Επενδύσεις στην ανάπτυξη δασικών περιοχών και στη βελτίωση της βιωσιμότητας των δασών (άρθρα 21-26)
Το μέτρο αυτό θα πρέπει να καλύπτει την επέκταση και τη βελτίωση των δασικών πόρων μέσω δάσωσης γαιών και δημιουργίας αγροδασικών συστημάτων, τα οποία συνδυάζουν συστήματα εκτατικής γεωργίας και δασοπονίας. Θα πρέπει επίσης να καλύπτει την αποκατάσταση των δασών που καταστράφηκαν από πυρκαγιές ή άλλες φυσικές καταστροφές και καταστροφικά γεγονότα, την υποβάθμισή τους, και σχετικά μέτρα πρόληψης? τις επενδύσεις σε δασοκομικές τεχνολογίες και στη μεταποίηση, την κινητοποίηση και εμπορία δασικών προϊόντων, με σκοπό τη βελτίωση των οικονομικών και περιβαλλοντικών επιδόσεων των δασοκαλλιεργητών.
M09 - Σύσταση ομάδων και οργανώσεων παραγωγών (άρθρο 27)
Το μέτρο έχει ρόλο κινήτρου, προκειμένου να ενθαρρύνει τη σύσταση ομάδων και οργανώσεων παραγωγών στους τομείς της γεωργίας και της δασοπονίας. Η στήριξη παρέχεται με τη μορφή επιχορήγησης σε νέες ομάδες και οργανώσεις παραγωγών οι οποίες αναγνωρίζονται επίσημα από αρμόδια εθνική αρχή. Η στήριξη καταβάλλεται σε ετήσια βάση στους δικαιούχους, αποτελεί ποσοστό επί της ετήσιας εμπορεύσιμης αξίας των προϊόντων της ομάδας ή της οργάνωσης και βαίνει φθίνουσα, ως ακολούθως:
--- Το 10% της αξίας παραγωγής που έχει διατεθεί στο εμπόριο κατά το 1ο έτος μετά την αναγνώριση.
--- Το 8% της αξίας παραγωγής που έχει διατεθεί στο εμπόριο κατά το 2ο έτος μετά την αναγνώριση.
--- Το 6% της αξίας παραγωγής που έχει διατεθεί στο εμπόριο κατά το 3ο έτος μετά την αναγνώριση.
--- Το 4% της αξίας παραγωγής που έχει διατεθεί στο εμπόριο κατά το 4ο έτος μετά την αναγνώριση.
--- Το 2% της αξίας παραγωγής που έχει διατεθεί στο εμπόριο κατά το 5ο έτος μετά την αναγνώριση.
Η ετήσια στήριξη του κάθε δικαιούχου (ομάδας ή οργάνωσης) δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 100.000 ευρώ.
M10 - Γεωργοπεριβαλλοντικά και κλιματικά μέτρα (άρθρο 28)
Το παρόν μέτρο, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει και τα υπομέτρα που αφορούν: την προστασία της Άγριας Ορνιθοπανίδας, την προστασία του παραδοσιακού Ελαιώνα Άμφισσας, τη διατήρηση αμπελοκομικής πρακτικής στον αμπελώνα Ν. Θήρας, τη μείωση της ρύπανσης νερού από γεωργική δραστηριότητα, την περιβαλλοντική αναβάθμιση υποβαθμισμένων βοσκοτόπων, τη διαχείριση φυτικών υπολειμμάτων των κλαδεμάτων στις ελαιοκαλλιέργειες, την εναλλακτική καταπολέμηση ζιζανίων στους ορυζώνες, την εφαρμογή της μεθόδου σεξουαλικής σύγχυσης των μικρολεπιδόπτερων (ΚΟΜΦΟΥΖΙΟ), τη διατήρηση απειλούμενων αυτόχθονων φυλών αγροτικών ζώων και την προστασία τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών - ποικιλιών που κινδυνεύουν από γενετική διάβρωση.
M11 - Βιολογικές καλλιέργειες (άρθρο 29)
Το παρόν μέτρο, που περιλαμβάνει επιλέξιμες ενισχύσεις για οπωροκηπευτικά και βιολογική κτηνοτροφία, αναλύεται σε δύο υπομέτρα:
Ενισχύσεις για τη διατήρηση βιολογικών πρακτικών και μεθόδων παραγωγής
Στο υπομέτρο αυτό οι δικαιούχοι αναλαμβάνουν να διατηρήσουν στο σύστημα της βιολογικής γεωργίας, σύμφωνα με τον Καν. (ΕΚ) 834/2007, τα αγροτεμάχια με τις καλλιέργειες ή τις εκτροφές ζώων που επιθυμούν για μια πενταετία και έχουν συνάψει σύμβαση με εγκεκριμένο Οργανισμό Πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων.
Ενισχύσεις για τη μετατροπή σε βιολογικές πρακτικές και μεθόδους
Οι δικαιούχοι αναλαμβάνουν να εντάξουν στο σύστημα της βιολογικής γεωργίας, σύμφωνα με τον Καν. (ΕΚ) 834/2007, τα αγροτεμάχια με τις καλλιέργειες ή τις εκτροφές ζώων που επιθυμούν και συνάπτουν σύμβαση με εγκεκριμένο Οργανισμό Πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων.
Μ12 - Ενισχύσεις στο πλαίσιο του Natura 2000 και της οδηγίας πλαισίου για τα ύδατα (άρθρο 30)
Η στήριξη βάσει του παρόντος μέτρου παρέχεται ετησίως και ανά εκτάριο γεωργικής έκτασης, προκειμένου να αποζημιωθούν οι δικαιούχοι για τις πρόσθετες δαπάνες και για την απώλεια εισοδήματος που απορρέουν από τις υποχρεωτικές απαιτήσεις που σχετίζονται με την εφαρμογή της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ και της οδηγίας 2009/147/ΕΚ, στο πλαίσιο του άρθρου 30 Καν. (ΕΕ) 1305/2013. Οι υποχρεωτικές απαιτήσεις που επιβάλλονται στις περιοχές Νatura 2000 καθορίζονται στα διαχειριστικά σχέδια ή άλλα ισοδύναμα εργαλεία.
Μ13 - Ενισχύσεις σε περιοχές που χαρακτηρίζονται από φυσικά ή άλλα ειδικά μειονεκτήματα (άρθρο 31)
Η ενίσχυση για την αντιστάθμιση του διαφυγόντος εισοδήματος και του πρόσθετου κόστους που συνεπάγεται η άσκηση της γεωργικής δραστηριότητας στις ορεινές περιοχές καθορίζεται στα 100 ευρώ ανά εκτάριο. Για έκταση εκμετάλλευσης μεγαλύτερη από 30 εκτάρια δεν χορηγείται ενίσχυση.
M14 - Καλή διαβίωση των ζώων (άρθρο 33)
Ο κύριος στόχος από την εφαρμογή του μέτρου είναι η βελτίωση «δεικτών» της ελληνικής εκτροφής που έχουν, με άμεσο ή έμμεσο τρόπο, επιπτώσεις στην έκφραση φυσιολογικής συμπεριφοράς (ψυχολογική κατάσταση) και στη σωματική υγεία των ζώων.
M15 - Συνεργασία (άρθρο 35)
Στο πλαίσιο του παρόντος μέτρου, στο οποίο υπάρχει πρόβλεψη και για τις Αγορές Παραγωγών – Farmers' Markets, δίνεται η ευκαιρία για την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών, οι οποίες μπορούν να περιλαμβάνουν ενδεικτικά την εφαρμογή νέων, καινοτόμων διεργασιών, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων στην πρωτογενή παραγωγή γεωργικών προϊόντων αλλά και στον τομέα των τροφίμων, όπως επίσης στην αναζήτηση νέων καλλιεργητικών πρακτικών και πρακτικών παραγωγής που συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος αλλά και στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
M16 - Στήριξη για τοπική ανάπτυξη μέσω του LEADER (ΤΑΠΤΚ - τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία τοπικών κοινοτήτων) (άρθρο 35 κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1303/2013)
Εφαρμόζεται σε αγροτικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένου του Νομού Θεσσαλονίκης και του Νομού Αττικής (νησιά). Συνολικά θα επιλεγούν κατά μέγιστο αριθμό 50 περιοχές για την εφαρμογή του παρόντος μέτρου οι οποίες συνολικά μπορούν να καλύπτουν έκταση ίση έως και το 100% των επιλέξιμων περιοχών παρέμβασης LEADER. Οι περιοχές LEADER θα αποτελούνται από κοινότητες, των οποίων ο συνολικός μόνιμος πληθυσμός ή ο μόνιμος πληθυσμός των εκτός σχεδίου περιοχών είναι μικρότερος των 15.000 κατοίκων, με εξαίρεση τα μικρά νησιά στα οποία δεν έχει ισχύ ο ανωτέρω πληθυσμιακός περιορισμός.
