Ουδείς γνωρίζει την κατεύθυνση προς την οποία θα καταλήξουν οι πολιτικές που έχει ξετυλίξει ο Λευκός Οίκος στις 100 πρώτες ημέρες της διακυβέρνησης Τραμπ. Οι υπερασπιστές τους, αναφέρονται σε ένα επιτυχημένο παζάρι το οποίο θα οδηγήσει τις ΗΠΑ σε μια πρωτοφανή ενδυνάμωση και τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ σε μια ήττα επικών διαστάσεων. Οι κατήγοροί τους, αναφέρονται σε απλοϊκές αναλύσεις και σε επικίνδυνους πειραματισμούς που θα οδηγήσουν σε μη αναστρέψιμες καταστροφικές καταστάσεις.
Οι ισχυρότεροι επενδυτικοί οίκοι προσπαθούν να εκτιμήσουν τις πιθανότητες εμφάνισης ύφεσης, με τα ποσοστά των πιθανοτήτων να κυμαίνονται από το 45% έως το 60%. Προσπαθούν να υπολογίσουν τις ζημίες για το δολάριο, τις πιέσεις πάνω στη δευτερογενή αγορά των αμερικανικών ομολόγων και τα σενάρια σχετικά με τις προσεχείς αποπληρωμές του κρατικού χρέους των ΗΠΑ, τις αναμενόμενες εκδόσεις νέων ομολόγων, καθώς και για τις έντονες διακυμάνσεις των χρηματιστηριακών αγορών που εμφανίζουν σημάδια κόπωσης, φόβου, αποσυντονισμού, αλλά και δυσανεξίας απέναντι στις παλινωδίες Τραμπ.
Ας αφήσουμε τις υποθέσεις στους πιο ειδικούς από εμάς και ας δούμε ποια είναι τα οικονομικά σημάδια των πρώτων εκατό ημερών της προεδρίας Τραμπ.
Δολάριο ΗΠΑ
Ο γνωστός δείκτης US Dollar Index που καταγράφει τη συναλλαγματική αξία του αμερικανικού δολαρίου έναντι ενός νομισματικού καλαθιού το οποίο αποτελείται από Ευρώ (EUR) κατά ~57.6%, Ιαπωνικού Γιέν(JPY) κατά ~13.6%, Βρετανικής Λίρας (GBP) κατά ~11.9%. Καναδικό Δολάριο κατά (CAD) κατά ~9.1%, Σουηδική Κορώνα (SEK) κατά ~4.2% και Ελβετικου Φράγκου (CHF) κατά ~3.6%, έχει υποχωρήσει κατά -9,5%. Αρκετά χαμηλότερα, αν συγκριθεί ακόμα και με το -2,1% επί των πρώτων εκατό ημερών κατά τη διάρκεια της προηγούμενης προεδρικής θητείας του Ντόναλντ Τραμπ. Η συμπεριφορά του US Dollar Index επί εποχής προεδρίας Μπους του νεότερου, Ομπάμα και Μπάιντεν ήταν ασφαλώς καλύτερη.
Στις πρώτες εκατό ημέρες επί προεδρίας Μπους του νεότερου, ο US Dollar Index είχε εμφανίσει ισχυροποίηση της τάξης του +4,5%, ενώ επί Ομπάμα και Μπάιντεν είχε βρεθεί στο +1,1% και +0,1% αντίστοιχα.
Αυτό το -9,5% του δολαρίου σημαίνει πολλά, με κυρίαρχη την αίσθηση της έλλειψης εμπιστοσύνης. Συνηθίζουμε να λέμε ότι στις αγορές υπάρχει ο διακόπτης «RO/RO». Ο διακόπτης του «risk on» και του «risk off», δηλαδή ο διακόπτης που λέει ναι ή όχι στην ανάληψη ρίσκου. Όταν ο διακόπτης είναι στο «ΟΝ» τότε οι επενδυτές αγοράζουν χωρίς φόβο μετοχές και εκτίθενται τον δανεισμό. Αντίθετα όταν ο διακόπτης είναι στο «OFF» και οι επενδυτές φοβούνται αγοράζουν δολάριο και βραχυχρόνια αμερικανικά ομόλογα.
Ε λοιπόν σήμερα, ο διακόπτης «RO/RO» έχει χαλάσει. Αφού οι επενδυτές πωλούν ταυτόχρονα και μετοχές και ομόλογα και δολάρια. Και όπως ανέφερε σε πρόσφατη έκθεση της η JPMorgan, το δολάριο έχει πάψει να είναι το κλασικό νόμισμα ασφάλειας. Με αποτέλεσμα το δολαριακό ρίσκο να διαχέεται πλέον σε όλα τα αμερικανικά «assets».
Wall Street
Kατά, τη διάρκεια των πρώτων εκατό ημερών της δεύτερης προεδρίας Τραμπ ο πιο αντιπροσωπευτικός χρηματιστηριακός δείκτης της Wall Street, o S&P 500, έχει υποχωρήσει κατά -7,8%. Είναι η μεγαλύτερη πτώση μετά από το -11,8% επί των αντίστοιχων εκατό ημερών επί προεδρίας Τζέραλντ Φορντ.
Από τα ιστορικά στοιχεία των δέκα πιο πρόσφατων περιόδων του Λευκού Οίκου, σχετικά με την πορεία του S&P 500, βλέπουμε ότι κατά τη διάρκεια των πρώτων εκατό ημερών, επί προεδρίας Μπάιντεν η Wall Street είχε παρουσιάσει άνοδο της τάξης του +10,1%, επί Μπους του πρεσβύτερου +7,7%, επί πρώτης προεδρίας Τραμπ +5,3%, επί Ομπάμα +2,7%, επί Κλίντον +1,2% επί Ρέιγκαν πτώσης της τάξης του -1,5%, επί Κάρτερ -5,2%, επί Μπους του νεότερου -6,9% και όπως προαναφέρθηκε επί δεύτερης προεδρίας Τραμπ -7,8%.
Αυτά συμβαίνουν στις αγορές. Και με δεδομένο ότι οι χρηματιστηριακές αγορές και οι αγορές ομολόγων δεν λειτουργούν σε κενό αέρος ή σε ένα κλειστό εργαστήριο, ασκούνται πιέσεις και στην πραγματική οικονομία.
Αρκετοί παρομοιάζουν τις εξελίξεις, όσον αφορά την εκ νέου διατάραξη της εφοδιαστικής αλυσίδας, με την περίοδο του covid. Με τη διαφορά ότι στην συγκεκριμένη χρονική περίοδο, ακόμα και αν εξαφανιστεί ως δια μαγείας αυτός ο «νέος covid», οι πληγές που θα έχει αφήσει πίσω του θα είναι τεράστιες.
Όπως άλλωστε αναφέρεται και στα περισσότερα αμερικανικά εσωτερικά ενδοεταιρικά σημειώματα, βρισκόμαστε σε μια περίοδο πρωτοφανούς αναταραχής, η οποία δεν πρόκειται να σταματήσει ακόμα και αν ολοκληρωθούν οι κύκλοι των διαπραγματεύσεων κατά τη διάρκεια της τρίμηνης εκεχειρίας των εμπορικών δασμών.
Για παράδειγμα, όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων για τους δασμούς, πάνω τα προϊόντα της φαρμακοβιομηχανίας και των μονάδων κατασκευής ημιαγωγών, η ανησυχία ότι οποιαδήποτε στιγμή κάτι μπορεί να στραβώσει, οδηγεί στη λήψη νέων διαφορετικών μακροχρόνιων στρατηγικών επενδυτικών αποφάσεων.
Στο εσωτερικό των ΗΠΑ
Αλλά και στο εσωτερικό των ΗΠΑ, είναι διάχυτη η ανησυχία για εμφάνιση ύφεσης και στασιμοπληθωρισμού. Ο CEO της Southwest Airlines, Robert Jordan, δήλωσε ότι δεν έχει σημασία το πως θα ονομάσουμε την κατάσταση της οικονομίας, αφού η αεροπορική βιομηχανία βιώνει ήδη ύφεση, καθώς υπάρχει σημαντική μείωση στη ζήτηση για εσωτερικά ταξίδια αναψυχής, αλλά και για ταξίδια των ευρωπαίων τουριστών προς τις ΗΠΑ τα οποία καταγράφουν μείωση της τάξης του -20%.
Ο CEO της αλυσίδας εστιατορίων Chipotle, Scott Boatwright, επεσήμανε ότι οι καταναλωτές μειώνουν τις επισκέψεις τους σε εστιατόρια λόγω οικονομικών ανησυχιών, οδηγώντας στην πρώτη πτώση των πωλήσεων της εταιρείας από το 2020. Ο CFO της PepsiCo, Jamie Caulfield, αναγνώρισε ότι η καταναλωτική εμπιστοσύνη έχει εξασθενήσει σε σχέση με τρεις μήνες πριν, επηρεάζοντας τις προσδοκίες της εταιρείας.
Βλέπουμε λοιπόν ότι οι εξελίξεις δείχνουν ότι οι επιχειρήσεις σε διάφορους τομείς ανησυχούν καθώς επηρεάζονται από τις μεταβαλλόμενες καταναλωτικές συμπεριφορές. Συμπεριφορές που αντικατοπτρίζονται στη μείωση των καταναλωτικών δαπανών, λόγω της οικονομικής αβεβαιότητας.
Σε έκθεση που δημοσίευσε η Apollo Global Management, αναφέρεται ότι κατά μέσο όρο οι εταιρείες του S&P 500 αναμένουν την μεγαλύτερη μείωση των κερδών τους ανά μετοχή (EPS), από το καταστροφικό δεύτερο τετράμηνο (Q2) του 2020.
Στην ίδια έκθεση, οι δείκτες εμπιστοσύνης των καταναλωτών των ΗΠΑ, τόσο με ετήσιο εισόδημα μεγαλύτερο των $100 χιλιάδων, όσο και με ετήσιο εισόδημα χαμηλότερο των $100 χιλιάδων, έχουν υποχωρήσει στα επίπεδα που βρίσκονταν κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας χρηματιστηριακής κρίσης του 2008-2009.
Στα ίδια επίπεδα με αυτά της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008-2009, βρίσκεται η ανησυχία των καταναλωτών για την αύξηση της ανεργίας και ο φόβος για την απώλεια των θέσεων απασχόλησης που κατέχουν.
Το 70% των καταναλωτών αναμένει χειροτέρευση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος μέσα στο 2025. Είναι το μεγαλύτερο ποσοστό που έχει καταγράφει τα τελευταία 45 χρόνια στις ΗΠΑ με βάση τα στοιχεία του University of Michigan, της Haver Analytics και της Apollo Global Management.
Για να αντιληφθούμε καλύτερα τι σημαίνει αυτό, στην κρίση του 2008-2009 το συγκεκριμένο ποσοστό βρισκόταν στο 40% και στην περίοδο που ακολούθησε την φούσκα του dotcom ήταν στο 28%.
Τα μέτρα του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, μοιάζουν με ένα τρενάκι του τρόμου σε λούνα παρκ, με τον ίδιο σαν οδηγό και τους επιβάτες να ανησυχούν, ολοένα και περισσότερο για την πορεία του και την πιθανότητα ατυχήματος.
