Mία από τις πιο σημαντικές αλλαγές στον τρόπο ελέγχου και διασταύρωσης των φορολογικών δεδομένων των πολιτών φέρνει η κυβέρνηση, τοποθετώντας την Ελλάδα στην «πρώτη γραμμή» του ευρωπαϊκού συστήματος αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών. Με την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2023/2226 της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δημιουργείται ένα ενιαίο πλαίσιο που θα επιτρέπει στις φορολογικές αρχές να παρακολουθούν πιο αποτελεσματικά εισοδήματα, επιχειρηματικά κέρδη, επενδύσεις και συναλλαγές με κρυπτονομίσματα, περιορίζοντας τα περιθώρια απόκρυψης εισοδημάτων και φοροδιαφυγής.
Στόχος του εγχειρήματος είναι να κλείσει το κενό πληροφόρησης που επιτρέπει σε χιλιάδες φορολογούμενους να αποκρύπτουν εισοδήματα ή περιουσιακά στοιχεία στο εξωτερικό, τα οποία σήμερα παραμένουν «αόρατα» για τις εθνικές φορολογικές αρχές.
Με το νέο σύστημα, κάθε κράτος-μέλος θα υποχρεούται να κοινοποιεί αυτόματα στις φορολογικές αρχές των υπολοίπων χωρών τα στοιχεία φυσικών και νομικών προσώπων που κατοικούν φορολογικά εκεί.
Οι πληροφορίες που θα ανταλλάσσονται θα είναι εκτενείς και θα καλύπτουν:
- εισόδημα από απασχόληση,
- αμοιβές διοικητικών στελεχών,
- προϊόντα ασφάλισης ζωής,
- συντάξεις,
- εισοδήματα και δικαιώματα εκμετάλλευσης από ακίνητα,
- μερίσματα και άλλες επενδυτικές απολαβές εκτός θεματοφυλακής.
Με αυτόν τον τρόπο, τα κράτη θα γνωρίζουν σε πραγματικό χρόνο ποιος πολίτης ή επιχείρηση έχει δραστηριότητα, λογαριασμούς ή έσοδα σε άλλη χώρα της Ένωσης. Οι αρμόδιες αρχές θα μπορούν να εντοπίζουν περιπτώσεις φοροδιαφυγής, μεταφοράς εισοδημάτων ή απόκρυψης περιουσίας, οι οποίες μέχρι σήμερα περνούσαν κάτω από το ραντάρ.
Ψηφιακός....φακός στα κρυπτονομίσματα
Ειδικό βάρος δίνεται στην παρακολούθηση των συναλλαγών με κρυπτονομίσματα, που θεωρούνται η νέα «γκρίζα ζώνη» του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Οι πάροχοι υπηρεσιών crypto (ανταλλακτήρια, πλατφόρμες συναλλαγών κ.ά.) θα υποχρεωθούν να κοινοποιούν σε τακτική βάση:
- το όνομα και τα πλήρη στοιχεία ταυτότητας του κατόχου,
- το κράτος φορολογικής κατοικίας,
- τον ΑΦΜ και τον αναγνωριστικό αριθμό της εταιρείας ή του χρήστη,
- το σύνολο των συναλλαγών που πραγματοποιήθηκαν,
- καθώς και τη συνολική εμπορική αξία των crypto που διακινήθηκαν.
Η ανταλλαγή των στοιχείων θα γίνεται αυτόματα, χωρίς να απαιτείται αίτημα από την ελληνική ΑΑΔΕ ή άλλη ευρωπαϊκή υπηρεσία, και θα περιλαμβάνει ακόμη και κρυπτοστοιχεία που διατηρούνται σε τρίτες χώρες, όταν υπάρχει συμφωνία ανταλλαγής δεδομένων.
Δημιουργία ευρωπαϊκού Μητρώου Κρυπτονομισμάτων
Έως το τέλος του 2025 θα λειτουργεί σε επίπεδο Ε.Ε. ένα Ειδικό Μητρώο Φορέων Εκμετάλλευσης Κρυπτοστοιχείων, όπου θα συγκεντρώνονται οι αναφορές όλων των παρόχων.
Το μητρώο αυτό θα είναι διαθέσιμο σε όλες τις εθνικές φορολογικές αρχές, διευκολύνοντας τον εντοπισμό των συναλλαγών και των κατόχων σε πανευρωπαϊκή κλίμακα.
Αν μια χώρα χρειαστεί στοιχεία που αφορούν συναλλαγές σε τρίτη χώρα (εκτός Ε.Ε.), θα μπορεί να υποβάλει αίτημα μέσω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, συνοδευόμενο από αιτιολογημένη έκθεση – ή να κινηθεί αυτεπαγγέλτως, εάν η ίδια η Επιτροπή ξεκινήσει σχετική έρευνα.
Τέλος στα «αόρατα» εισοδήματα
Η νέα αρχιτεκτονική φιλοδοξεί να οριοθετήσει ένα ενιαίο, διαφανές πεδίο ελέγχου για όλα τα κράτη-μέλη, περιορίζοντας τα περιθώρια φοροαποφυγής και παράλληλης δραστηριότητας σε διαφορετικές χώρες.
Η Ευρώπη, μέσα από το νέο δίκτυο, αποκτά ένα ενιαίο «ραντάρ» φορολογικής πληροφόρησης, που θα επιτρέπει την άμεση χαρτογράφηση των οικονομικών δραστηριοτήτων κάθε πολίτη ή επιχείρησης.
Για πρώτη φορά, οι ελληνικές αρχές θα έχουν πλήρη πρόσβαση σε εισοδήματα, συντάξεις, ακίνητα και επενδυτικά προϊόντα που διατηρούν οι φορολογούμενοι σε άλλες χώρες της Ε.Ε., καθώς και στα ψηφιακά πορτοφόλια των κατόχων κρυπτονομισμάτων.
Το εγχείρημα, αν και τεχνικά απαιτητικό, θεωρείται από τους ειδικούς κομβικό βήμα για την αντιμετώπιση της διεθνούς φοροδιαφυγής και τη διασφάλιση ίσων όρων μεταξύ όσων δηλώνουν τα εισοδήματά τους και εκείνων που μέχρι σήμερα κινούνταν στο σκοτάδι.
