Του Βασίλη Γεώργα
Το τελικό προσχέδιο της συμφωνίας για την ολοκλήρωση της 2ης αξιολόγησης που ήρθε στο φως χθες μέσω Βερολίνου, αποκαλύπτει σε όλη του την έκταση τις πτυχές ενός άτυπου «4ου μνημονίου» η παραδοξότητα του οποίου έγκειται στο γεγονός ότι προβάλλεται από την κυβέρνηση ως «εξιτήριο» από τα ίδια μνημόνια.
Η κυβέρνηση αποδέχτηκε να λάβει πρόσθετα μέτρα 530 εκατ. ευρώ περικόπτοντας επιδόματα από τους ένστολους, κοινωνικές δαπάνες και φοροαπαλλαγές για να κλείσει το δημοσιονομικό κενό του 2018 (0,3% του ΑΕΠ), αλλά κυρίως δέχτηκε να ναρκοθετήσει το μέλλον με περικοπή συντάξεων 1,9 δισ. ευρώ το 2019 και μείωση του αφορολόγητου ορίου το 2020.
Η Ελλάδα δεσμεύεται να λάβει πρόσθετα μέτρα νωρίτερα, σε περίπτωση που διαφανεί εκτροχιασμός από τους στόχους. Στο μεσοδιάστημα η έκρηξη ληξιπρόθεσμων οφειλών από τους πολίτες και τις επιχειρήσεις προς το Δημόσιο λόγω της υπερφρολόγησης και της μείωσης των εισοδημάτων θα «καταπολεμηθεί» με ένα εθνικό σχέδιο εισπράξεων που θα πρέπει να καταρτίσει η κυβέρνηση ώστε να αυτοματοποιήσει πλήρως τις διαδικασίες κατασχέσεων. Η ευρωζώνη θα ζητήσει από την κυβέρνηση να διασφαλίσει ότι οι περικοπές στις συντάξεις μέσω της μείωσης της προσωπικής διαφοράς δεν θα καταπέσει στα δικαστήρια, ενώ το ΔΝΤ προτίθεται από την πλευρά του να ζητήσει «διασφαλίσεις» ότι οι στόχοι δεν θα αμφισβητηθούν σε περίπτωση αλλαγής κυβέρνησης στη χώρα.
Η συμφωνία με τους δανειστές βασίζεται στην δέσμευση ότι η Ελλάδα θα πρέπει να επιτυγχάνει πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ επί τουλάχιστον μια πενταετία από το 2018 έως το 2022, διοχετεύοντας έτσι πάνω από 30-33 δισ. ευρώ στην αποπληρωμή τόκων. Ο χρόνος διατήρησης των πλεονασμάτων στα εξωφρενικά αυτά επίπεδα –αν δηλαδή θα είναι ως το 2021 ή το 2022- βρίσκεται ακόμη υπό διαπραγμάτευση καθώς σχετίζεται με τη συμφωνία διευθέτησης του χρέους.
Η υπεραπόδοση των στόχων θα μπορεί να οδηγήσει στην ενεργοποίηση αναπτυξιακών μέτρων τη διετία 2019-2020 το ύψος και το είδος των οποίων θα συναποφασίζονται από τους δανειστές, ωστόσο ενδεχόμενη υστέρηση από την επόμενη χρονιά προβλέπεται ότι θα ενεργοποιήσει τη ρήτρα ταχύτερης εφαρμογής των φορολογικών μέτρων και την ταυτόχρονη περικοπή συντάξεων και αφορολόγητου ορίου από το -εκλογικό έτος- 2019.
Η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ ετοιμάζεται να ψηφίσει πλέον το πολυνομοσχέδιο με τα μέτρα την ερχόμενη Πέμπτη 18 Μαϊου. Η συμφωνία προβλέπει ότι 77 από τα προαπαιτούμενα αποτελούν νομοθέτηση ενώ άλλα 58 δεν χρειάζεται να περάσουν από τη Βουλή καθώς αφορούν υπουργικές αποφάσεις κλπ.
Ένα από τα πιο δυσάρεστα μέτρα άμεσης εφαρμογής -από το 2018- είναι η νέα αλλαγή στη βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών για τους ελεύθερους επαγγελματίες όπου πλέον θα λαμβάνεται υπόψη και η καταβολή των εισφορών του προηγούμενου έτους. Η αλλαγή αυτή θα οδηγήσει σε πολύ μεγαλύτερες επιβαρύνσεις.
Όπως προκύπτει από το σχέδιο της συμφωνίας που φέρει ημερομηνία 2 Μαίου, πέραν των μέτρων που η ελληνική κυβέρνηση δεσμεύεται να ψηφίσει προκαταβολικά για το 2019-2020, υποχρεώνεται να πάρει επιπρόσθετα μέτρα 0,3% για το 2018 τα οποία θα αφορούν:
-Μέτρα απόδοσης 259 εκατ. ευρώ από τον εξορθολογισμό των παροχών κοινωνικής πρόνοιας και την κατάργηση φοροαπαλλαγών
-Μέτρα απόδοσης 125 εκατ. ευρώ το 2017 και 188 εκατ. ευρώ το 2018 από τον εξορθολογισμό των δαπανών για την υγειονομική περίθαλψη.
-Μέτρα απόδοσης 48 εκατ. ευρώ μέσω της φορολόγησης της μίσθωσης βραχυχρόνιων τουριστικών καταλυμάτων (Airbnb κλπ)
-Μέτρα απόδοσης 33 εκατ. ευρώ από τη μείωση των δαπανών του δημόσιου τομέα
-και τέλος, μέτρα απόδοσης 7 εκατ. ευρώ το 2018 κυρίως στους ένστολους μέσα από τη μείωση της αποζημίωσης απόσπασης στο εξωτερικό και την αναθεώρηση του τύπου υπολογισμού των επιδομάτων επικινδυνότητας.
Στα μέτρα του 2018 περιλαμβάνεται επίσης η επέκταση κατά έναν ακόμη χρόνο της «οικειοθελούς εισφοράς» της ναυτιλιακής κοινότητας που ανέρχεται σε 105 εκατ. ευρώ ετησίως.
Από το κείμενο συμφωνίας προκύπτει μεγάλη μείωση των οικογενειακών επιδομάτων, περικοπή κατά 58% του επιδόματος πετρελαίου θέρμανσης, μείωση στο κονδύλι για τα επιδόματα ανεργίας κλπ.
Μεταξύ των μέτρων φορολογικού χαρακτήρα που θα τεθούν σε εφαρμογή μέσα στο 2017, προβλέπονται μέτρα επιτάχυνσης των κατασχέσεων και των πλειστηριασμών για χρέη στο δημόσιο, μείωση του αριθμού των ανέλεγκτων φορολογικών υποθέσεων, εξαίρεση από τον ΦΠΑ για επιχειρήσεις με μικρό τζίρο, και πάγωμα κάθε νέας ενέργειας για ρύθμιση οφειλών.
Παράθυρο για περικοπές στις συντάξεις από το 2019
Στο συμπληρωματικό μνημόνιο προβλέπεται και όρος ταχύτερης υλοποίησης των μέτρων που αφορούν στη μείωση αφορολόγητου ορίου εφόσον διαπιστωθεί ότι ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα δεν επιτυγχάνεται. Σύμφωνα με το κείμενο οι παρεμβάσεις στη φορολογία θα γίνουν το 2019 αντί για το 2020, αν κατά την τελευταία επικαιροποίηση του μνημονίου το ΔΝΤ, οι ευρωπαϊκές αρχές και η κυβέρνηση διαπιστώσουν ότι η πρόβλεψη της επόμενης χρονιάς επιβάλει εμπροσθοβαρή εφαρμογή των μέτρων προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος για πλεόνασμα 3,5% το 2019.
Υπό όρους τα αντίμετρα
Στο μέτωπο των λεγόμενων αναπτυξιακών μέτρων, το μνημόνιο αναφέρει ότι αυτά τα υλοποιηθούν από το 2019 εφόσον κατά την τελική επικαιροποίηση του προγράμματος υπάρξει σχετική συμφωνία μεταξύ όλων των πλευρών. Το ποσό των θετικών μέτρων που θα ενεργοποιηθεί θα αποφασιστεί με βάση τις εκτιμήσεις που θα υπάρχουν τότε για την υπεραπόδοση σε σχέση με τους μεσοπρόθεσμους δημοσιονομικούς στόχους.
Βασίλης Γεώργας
Δείτε ολόκληρο το προσχέδιο του συμπληρωματικού μνημονίου εδώ.
