Την απαγόρευση του influencer marketing σε ορισμένα προϊόντα ή υπηρεσίες που ενέχουν κινδύνους για τους καταναλωτές, όπως για παράδειγμά ανθυγιεινά τρόφιμα για παιδιά ή συμπεριφορές που ευνοούν την υπερχρέωση ζητούν 14 οργανώσεις των καταναλωτών από χώρες ης Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Καταναλωτών ΒEUC μεταξύ των οποίων και η ελληνική Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ.
Σύμφωνα με τις θέσεις των καταναλωτικών ενώσεων, η απαγόρευση μπορεί να τεθεί μέσω της νομοθετικής Πράξης για την ψηφιακή δικαιοσύνη (Digital Fairness Act), που έχει ως στόχο την ενίσχυση της προστασίας των καταναλωτών έναντι αθέμιτων πρακτικών στο διαδίκτυο αλλά και τη διασφάλιση ενός ασφαλέστερου ψηφιακού περιβάλλοντος για τα παιδιά μέσω της αντιμετώπισης του ψηφιακού εθισμού.
Παράλληλα με τα παραπάνω μέτρα ζητούν την αναθεώρηση της νομοθεσίας για την αντιμετώπιση του influencer marketing προκειμένου να θεσπιστούν κανόνες που προστατεύουν αποτελεσματικά τους καταναλωτές, καθώς οι κανόνες που ισχύουν στην Ε.Ε. δεν είναι αποτελεσματικοί. Η ΕΕ πρέπει να απαγορεύσει στους influencers να προωθούν ανθυγιεινά τρόφιμα που επιβαρύνουν την υγεία, ιδίως των νέων. Το συγκεκριμένο φαινόμενο είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό σε μια εποχή που ένα στα τρία παιδιά στην Ευρώπη αντιμετωπίζουν προβλήματα υπερβολικού βάρους και παχυσαρκίας.
Ακόμη, ζητούν ορισμό του “μάρκετινγκ influencers” στην Οδηγία για τις Αθέμιτες Εμπορικές Πρακτικές και τη θέσπιση ενός εναρμονισμένου προτύπου της ΕΕ στους influencers προκειμένου να βελτιώσουν και τυποποιήσουν τον τρόπο προβολής των προϊόντων και υπηρεσιών, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η πλήρης τήρηση της νομοθεσίας μέσω λεπτομερών κανόνων.
Σε ό,τι αφορά τους influencers ζητούν να ισχύσουν ειδικά κριτήρια, ό,τι δηλαδή, ένα άτομο πληροί τις προϋποθέσεις της ιδιότητας του influencer ως προς την προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών, ώστε να διασφαλίζεται ότι γίνεται αντιληπτός από κάθε διαφορετικό κοινό (π.χ. ενήλικες, νεαρά άτομα, παιδιά, ηλικιωμένοι), καθώς και ο εμπορικός χαρακτήρας της συνεργασίας διαφημιζόμενου και influencer.
Ζητούν , ακόμη, να καθιερωθεί κοινή ευθύνη και διαφάνειας μεταξύ των influencers, μαρκών (brands), πρακτορεία/ διαφημιστικές (agencies) και πλατφόρμες σε περίπτωση παραβίασης της νομοθεσίας του καταναλωτή.
Για να φτάσουν στα αιτήματα αυτά οι καταναλωτικές οργανώσεις της ΒEUC έλεγξαν περίπου 650 αναρτήσεις και βίντεο διαφόρων influencers σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως στο TikTok, Instagram, YouTube και Snapchat, αναφορικά με το επίπεδο επικινδυνότητας που οι συγκεκριμένοι κλάδοι επηρεάζουν τη συμπεριφορά των καταναλωτών.
Αν και το «influencer marketing» εφαρμόζεται σε όλους τους τομείς, η έρευνα επικεντρώθηκε κυρίως στον τομέα των τροφίμων ως προς τα τρόφιμα και τη γρήγορη μόδα (fast fashion), αναφορικά με το επίπεδο επικινδυνότητας που οι συγκεκριμένοι κλάδοι επηρεάζουν τη συμπεριφορά των καταναλωτών. Όπως διαπιστώθηκε, οι influencers διαμορφώνουν σε μεγάλο βαθμό τις συμπεριφορές και τις προτιμήσεις, ιδιαίτερα των νεότερων και ανήλικων καταναλωτών, χρησιμοποιώντας τεχνικές όπως τη συναισθηματική χειραγώγηση η και τις κρυφές διαφημίσεις. Ειδικότερα, οι κίνδυνοι που εντοπίστηκαν αφορούν στην υπερβολική χρήση της οθόνης των ηλεκτρονικών συσκευών, στην υπερκατανάλωση υφασμάτων επιβλαβών για το περιβάλλον και στον πλανήτη εν γένει, καθώς και στην προώθηση ανθυγιεινών τροφίμων και ποτών.
Ειδικότερα, στο 67% των αναρτήσεων και δημοσιεύσεων στον κλάδο των τροφίμων δεν αποκαλύφθηκε αν οι influencers συνεργάζονται με επώνυμες μάρκες (brands).
Ακόμη, διαπιστώθηκε η χρήση κρυφών διαφημίσεων και τεχνικών συναισθηματικής χειραγώγησης που διαμορφώνουν τις προτιμήσεις και συμπεριφορές των καταναλωτών, ιδίως των νέων και ανηλίκων αλλά και η αλόγιστη χρήση νέων δημιουργικών τεχνικών, οι οποίες εστιάζουν ιδιαίτερα στο παιχνίδι χειραγώγησης των αισθήσεων και συναισθημάτων. Τα παραπάνω δείχνουν προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών μέσω καταχρηστικών και αθέμιτων πρακτικών.
Σημειώνεται ότι το BEUC πραγματοποίησε έρευνα το 2023 για τις συνήθειες των καταναλωτών σε οκτώ χώρες της Ε.Ε., η οποία έδειξε ότι, σχεδόν 3 στους 4 καταναλωτές (73%) έρχονται αντιμέτωποι με influencers που προωθούν προϊόντα και πάνω από τους μισούς από αυτούς (53%) στη συνέχεια αγοράζουν προϊόντα ή υπηρεσίες.
