Οι γυναίκες στο πιλοτήριο των επιχειρήσεων

Πέρασε ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας και η επίγευση που άφησε πίσω της με βάση το μήνυμα του γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες είναι ότι η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών παγκοσμίως γίνεται ένας ολοένα και πιο μακρινός στόχος, ο οποίος θα επιτευχθεί στην καλύτερη περίπτωση σε 300 χρόνια.

Έχουν περάσει 115 έτη από την ημέρα που στη Νέα Υόρκη περισσότερες από 15.000 διαδήλωναν ζητώντας λιγότερες ώρες απασχόλησης, μεγαλύτερες αποδοχές και δικαίωμα ψήφου. Έχουν περάσει 113 έτη από το πρώτο Διεθνές Συνέδριο Εργαζόμενων Γυναικών που είχε οργανωθεί από την Κλάρα Ζένκιν στην Κοπεγχάγη. Έχουν περάσει 112 από τον πρώτο εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας στην οποία συμμετείχαν η Αυστρία, η Γερμανία, η Δανία και η Ελβετία. Και έχουν περάσει 48 έτη από την ημέρα που ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών έθετε την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας στο επίσημο καλεντάρι του.

Πού βρισκόμαστε σήμερα; Έχουν γίνει θεαματικά βήματα στον τομέα της συμμετοχής των γυναικών στα οικονομικά, επιχειρηματικά και επενδυτικά δρώμενα. 

Σε παλαιότερο άρθρο της στήλης είχε γίνει αναφορά σε ανάλυση του Bloomberg στην οποία είχε καταγραφεί ότι τα επενδυτικά funds που διοικούνται από γυναίκες, έχουν περίπου διπλάσιες αποδόσεις στα χαρτοφυλάκιά τους, από τα αντίστοιχα funds που τα διοικούν και τα διαχειρίζονται άνδρες.

Σε ανάλυση της S&P Global Market Intelligence σημειώνεται, ότι οι εταιρείες οι οποίες έχουν καλύψει τις ανώτατες διευθυντικές θέσεις με γυναίκες, παρουσιάζουν μεγαλύτερη κερδοφορία και ότι οι μετοχές τους έχουν μεγαλύτερη ανοδική πορεία στο χρηματιστήριο.

Σε μελέτη της McKinsey αναφέρεται, ότι οι επιχειρήσεις με μεγαλύτερη εκπροσώπηση γυναικών στη διοίκηση, πετυχαίνουν 41% μεγαλύτερη απόδοση ιδίων κεφαλαίων και 56% καλύτερα λειτουργικά αποτελέσματα.

Η αποδοτικότητα και η αποτελεσματικότητα των εργαζομένων γυναικών στις θέσεις ευθύνης δεν αμφισβητείται. Ας δούμε όμως μερικά στοιχεία με βάση την εκπροσώπηση τους στις ανώτατες διοικητικές βαθμίδες των εταιρειών, για να φανεί αν μετουσιώνεται αριθμητικά και στην πράξη αυτή η υπεροχή των γυναικών. 

Σύμφωνα με μελέτη της MSCI Inc., που αφορούσε 2.811 εισηγμένες σε χρηματιστήρια εταιρείες που ανήκουν στον δείκτη MSCI ACWI Index, η συμμετοχή των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια ανερχόταν το 2022 στο 24,5% του συνόλου των μελών των ΔΣ, από 22,6% το 2021. Το δε ποσοστό των εταιρειών που έχουν στο ΔΣ τους, τουλάχιστον 30% γυναίκες, έχει φτάσει το 38% από 33% που ήταν ένα χρόνο πριν.

Τα υψηλότερα ποσοστό συναντώνται στον χώρο της υγείας όπου το 27,3% των θέσεων των ΔΣ καλύπτονται από γυναίκες και το 45,4% των εταιρειών έχει τουλάχιστον 1 στα 3 μέλη του γυναίκες.

Στο ακόλουθο γράφημα βλέπουμε την πορεία της συμμετοχής των γυναικών στα ΔΣ των εισηγμένων στα χρηματιστήρια εταιρειών από το 2018 έως και το 2022

Τον Ιούνιο του 2022 η Ευρωπαϊκή Ένωση έθεσε σαν στόχο το ποσοστό των γυναικών που συμμετέχουν σε ΔΣ να φτάσει το 40% μέχρι το 2026. Από τις 328 ευρωπαϊκές εταιρείες που συμμετέχουν στον δείκτη MSCI ACWI Index, το 47,3% έχει ήδη ανταποκριθεί στην επίτευξη τους στόχου μέσα στο 2022. 

Αντιθέτως στο δείκτη MSCI EM, που παρακολουθεί τις εισηγμένες εταιρείες των αναπτυσσόμενων οικονομιών του πλανήτη όπως είναι η Ινδία, η Βραζιλία, το Μεξικό, το Πακιστάν και άλλες, τα ποσοστά είναι πολύ χαμηλότερο λόγω των ειδικών πολιτισμικών χαρακτηριστικών των χωρών αυτών, όπως φαίνεται και στο ακόλουθο γράφημα.

Η σημαντική συμμετοχή των γυναικών στις υψηλές εταιρικές διοικητικές, αποτελεί χαρακτηριστικό των αναπτυγμένων οικονομιών, όπως φαίνεται και στο ακόλουθο γράφημα. Οι Αναπτυγμένες Οικονομίες και Αγορές (Developed Markets/DM), παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά στη συμμετοχή των γυναικών κατά τουλάχιστον 30% στα διοικητικά συμβούλια, και εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά στην απουσία γυναικών από αυτά. Το αντίθετο ακριβώς συμβαίνει με τις Αναπτυσσόμενες Αγορές (Emerging Markets/EM).

Ποια είναι η κατάσταση στην Ελλάδα; Σύμφωνα με την έκθεση για τον δείκτη MSCI ACWI Index, η συμμετοχή των γυναικών στις υψηλές διοικητικές βαθμίδες των Ελληνικών επιχειρήσεων που είναι εισηγμένες σε χρηματιστήρια και παρακολουθούνται από τον MSCI έχει ως ακολούθως:

Το ποσοστό των γυναικών μελών των ΔΣ το 2022 ήταν στο 28,7%, το 2021 στο 28,6%, το 2020 στο 12,7%, το 2019 στο 13,1% και το 2018 ήταν στο 14,6%. Αποφασιστική συμβολή στην απότομη αλλαγή των ποσοστών της συμμετοχής γυναικών στα ΔΣ των εισηγμένων εταιρειών, είχε η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς με την απόφαση της να θέσει ποσόστωση για τη συμμετοχή γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων εταιρειών. 

Στους ακόλουθους πίνακες παρουσιάζονται οι χώρες και τα ποσοστά συμμετοχής των γυναικών στα ΔΣ από το 2018 έως το 2022. 

Στην Ελλάδα έχουμε να κάνουμε ακόμα πολλά βήματα. Πρόσφατες μελέτες αποδεικνύουν ότι η πλήρης ισοτιμία στην απασχόληση ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες, θα μπορούσε να αυξήσει το ΑΕΠ της χώρα μας, κατά 25%. Και ασφαλώς η μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών, για να είναι αποδοτική και με οικονομικούς όρους, προϋποθέτει τη δημιουργία συνθηκών, για τη διευκόλυνση της πληρέστερης ένταξής τους στην αγορά εργασίας και της αύξησης των αποδοχών τους. Έτσι ώστε καμιά γυναίκα να μην αντιμετωπίζει το δίλημμα, «καριέρα ή οικογένεια».