Δια βίου μάθηση: η θέση του ουραγού και οι κίνδυνοι

Η ατζέντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2030, μεταξύ των άλλων περιλαμβάνει μια σειρά από κοινωνικούς, εργασιακούς και εκπαιδευτικούς στόχους. Οι στόχοι αυτοί σύμφωνα με το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ψηφιακής Πυξίδας, αφορούν τη μετάβαση της ΕΕ στο νέο ψηφιακό περιβάλλον και την αναγκαία προσαρμογή των δεξιοτήτων των Ευρωπαίων πολιτών στα νέα δεδομένα.

Τα ευρωπαϊκά σχέδια

Όσον αφορά τον ψηφιακό μετασχηματισμό μέχρι το 2030 το 100% των βασικών υπηρεσιών του δημόσιου θα πρέπει να παρέχεται online, το 100% των πολιτών θα πρέπει να έχει ψηφιακή πρόσβαση στα ιατρικά του αρχεία και τουλάχιστον το 80% των πολιτών θα πρέπει να διαθέτει ψηφιακό δελτίο ταυτότητας.

Σύμφωνα με το σχεδιασμό της Κομισιόν μέχρι το 2030, το 75% των επιχειρήσεων θα έχει μεταφέρει τη λειτουργία του στο Cloud και περισσότερο από το 90% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων θα φιλοξενούν μέρος των δραστηριοτήτων τους μέσα σε ένα ψηφιακό περιβάλλον.

Οι τομείς αιχμής

Οι στόχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ιδιαίτερα φιλόδοξοι, αφού συμπεριλαμβάνουν τον διπλασιασμό του ποσοστού παραγωγής ημιαγωγών υψηλών προδιαγραφών (cutting edge semiconductors) σε ευρωπαϊκό έδαφος, σε σχέση με την παγκόσμια παραγωγή, την κατασκευή κβαντικών ηλεκτρονικών υπολογιστών και την υιοθέτηση και εφαρμογή επικοινωνιών  έκτης γενεάς (6G).

Οι ανάγκες σε ανθρώπινο δυναμικό

Για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι, υπάρχει ανάγκη για περισσότερους από 20 εκατομμύρια μηχανικούς ηλεκτρονικών υπολογιστών και τηλεπικοινωνιών και παράλληλα απαιτείται τουλάχιστον το 80% των Ευρωπαίων πολιτών να διαθέτουν τις βασικές ψηφιακές δεξιότητες.  

Οι απαντήσεις που καλείται να δώσει η Ελλάδα, αφορούν αφ’ ενός στον αριθμό των μηχανικών που μπορούν να σπουδάσουν στα ελληνικά Πανεπιστήμια και Πολυτεχνεία και αφ’ ετέρου στον αριθμό των εργαζομένων που παρακολουθούν προγράμματα «δια βίου μάθησης» έτσι ώστε να αποκτούν νέες δεξιότητες και γνώσεις και να επικαιροποιούν όλα όσα ήδη γνωρίζουν και χρησιμοποιούν στις θέσεις εργασίας τους.

Τα ελληνικά δεδομένα

Ο αριθμός των πτυχιούχων μηχανικών είναι ιδιαίτερα χαμηλός με αποτέλεσμα η προσφορά σχετικών θέσεων απασχόλησης να μην καλύπτεται και να εμφανίζεται σημαντική υστέρηση. Οι μεγάλες εταιρίες ψηφιακού μετασχηματισμού και τα ερευνητικά τεχνολογικά και ψηφιακά κέντρα διψούν για νέους μηχανικούς, αλλά οι προσφερόμενες θέσεις εργασίας δεν καλύπτονται, αφού η τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν έχει εγκαίρως στραφεί σε αυτά τα νέα δεδομένα με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν διαθέσιμοι μηχανικοί στη χώρα μας. 

Παράλληλα η Ελλάδα βρίσκεται στην προτελευταία θέση στον τομέα της επιμόρφωσης και της δια βίου μάθησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ποσοστό των συμμετεχόντων ηλικίας από 25 έως 64 ετών, σε σχετικά προγράμματα, βρίσκεται στο 4%, με τον μέσο ευρωπαϊκό όρο να βρίσκεται στο 10,8%. Πίσω από εμάς βρίσκεται μόνο η Βουλγαρία με 1,8%, ενώ η Κύπρος βρίσκεται στο 10%. Οι δε χώρες που κτίζουν το μέλλον τους πάνω στην ψηφιακή τεχνολογία όπως είναι η Σουηδία, η Φινλανδία, η Ολλανδία και η Δανία, διαθέτουν ποσοστά επιμόρφωσης και δια βίου μάθησης των εργαζομένων στο 34,7%, 30,5%, 26,8% και 22,5% αντιστοίχως, όπως βλέπουμε και στο ακόλουθο γράφημα.


Οι πόροι υπάρχουν

Που θα βρεθούν τα χρήματα που απαιτούνται; Υπάρχουν επαρκέστατοι διαθέσιμοι πόροι από τις Βρυξέλες για να μεταβληθεί άρδην αυτή η θλιβερή εικόνα.  Το European Social Fund Plus (ESF+), το γνωστό Recovery and Resilience Facility (RRF), το The Digital Europe Programme, το Horizon Europe, το European Innovation Council, το European Institute for Technology, το Erasmus+, το InvestEU programme, το European Globalisation Adjustment Fund, το European Regional Development Fund, το Just Transition Fund, το European Solidarity Corps, το Programme for Environment & Climate Action (LIFE) και το Modernisation Fund, αποτελούν φορείς που μπορούν να στηρίξουν την προσπάθεια ανάκτησης του χαμένου εδάφους. 

Ο κίνδυνος

Ο κίνδυνος είναι όχι μόνο να μη γεφυρωθεί η ψηφιακή υστέρηση που έχουμε με την Ευρώπη, αλλά να αυξηθεί ακόμα περισσότερο. Και να καταλήξουμε μια χώρα με ηλικιωμένο και ψηφιακά αναλφάβητο πληθυσμό. Ο κίνδυνος είναι υπαρκτός, ειδικά αν αναλογιστούμε αφ’ ενός τη χθεσινή μάχη οπισθοφυλακής που έδωσαν οι δάσκαλοι και καθηγητές των σχολείων της χώρας για μια ακόμα φορά εναντίον της τηλεκπαίδευσης και αφ’ ετέρου στην Πανεπιστημιακή ακινησία απέναντι στις ψηφιακές προκλήσεις της εποχής.