Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε συμπληρωματική κρατική ενίσχυση ύψους 175 εκατ. ευρώ υπέρ της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας (Cooperative Central Bank Ltd.) στην Κύπρο και των θυγατρικών της σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.
Σύμφωνα με τη σχετική αναλοίνωση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμπέρανε, ειδικότερα, ότι τα πρόσθετα μέτρα αναδιάρθρωσης που η τράπεζα δεσμεύθηκε να εφαρμόσει θα διασφαλίσουν τη βιωσιμότητά της μακροπρόθεσμα, καθώς και την ελαχιστοποίηση των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού.
Η επίτροπος Ανταγωνισμού Μαγκρέιτε Βέστεϊγιερ δήλωσε τα εξής: «Η συνεχής χορήγηση κρατικών ενισχύσεων σε μια τράπεζα, τη στιγμή που οι ανταγωνιστές της ανταγωνίζονται με τις δικές τους δυνάμεις βρίσκοντας κεφάλαια στην αγορά, μπορεί να δημιουργήσει σοβαρές στρεβλώσεις του ανταγωνισμού. Είναι λοιπόν ζωτικής σημασίας η αναδιάρθρωση της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας ώστε στο μέλλον να μπορεί να καλύψει ενδεχόμενες κεφαλαιακές ανάγκες της συγκεντρώνοντας χρήματα από ιδιώτες επενδυτές. Έτσι, θα είναι σε θέση να συμβάλει στην ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας σε βιώσιμη βάση.»
Η Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα και οι θυγατρικές της, τα συνεργατικά πιστωτικά ιδρύματα (που συναποτελούν τον «συνεργατικό όμιλο») επικεντρώνονται στη συγκέντρωση εγχώριων καταθέσεων και τη χορήγηση δανείων σε κατοίκους της Κύπρου. Λόγω της βαθιάς ύφεσης, υψηλό ποσοστό του χαρτοφυλακίου δανείων του συνεργατικού ομίλου κατέστη μη εξυπηρετούμενο. Ο όμιλος χρειάστηκε εισφορές κεφαλαίων ύψους 1,5 δισεκατ. ευρώ από το κράτος για την κάλυψη των ζημιών, τις οποίες ενέκρινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Φεβρουάριο του 2014 βάσει ενός σχεδίου αναδιάρθρωσης. Τα κεφάλαια χορηγήθηκαν στην Κύπρο από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ) στο πλαίσιο του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής. Ως αποτέλεσμα της ανακεφαλαιοποίησης, το κυπριακό κράτος έχει καταστεί κάτοχος του 99% των μετοχών της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία με τη σειρά της απέκτησε έλεγχο επί των προηγουμένως ανεξάρτητων συνεργατικών πιστωτικών ιδρυμάτων. Σύμφωνα με την κεντρική διαχείριση και τον εξορθολογισμό που προβλέπονται από το αρχικό σχέδιο αναδιάρθρωσης, ο αριθμός των ανεξάρτητων συνεργατικών πιστωτικών ιδρυμάτων μειώθηκε από άνω των 90 σε 18 μέσω συγχωνεύσεων. Ο όμιλος έχει επίσης δημιουργήσει μια εσωτερική υπηρεσία διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων και άρχισε να αναπτύσσεται περισσότερο δυναμικά στη διαχείριση κινδύνων και τις υπηρεσίες πληροφορικής.
Ωστόσο, οι αξιολογήσεις που διενεργήθηκαν το 2015 από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), υπό την ιδιότητά της ως επόπτη, εντόπισαν ότι η τράπεζα δεν είχε προβεί σε επαρκείς προβλέψεις σε σχέση με το μέγεθος του χαρτοφυλακίου της μη εξυπηρετούμενων δανείων (πρόκειται για τη λεγόμενη «υστέρηση προβλέψεων»). Η τράπεζα ενέγραψε τις απαιτούμενες πρόσθετες προβλέψεις στη λογιστική της κατάσταση του τρίτου τριμήνου του 2015, αλλά, ως αποτέλεσμα, χρειάζεται πρόσθετα κεφάλαια ύψους 175 εκατ. ευρώ. Εξαιτίας κυρίως της σημερινής περίπλοκης δομής του και της συνεπαγόμενης μακράς διαδικασίας εισαγωγής των μετοχών του στο χρηματιστήριο, ο συνεργατικός όμιλος δεν είναι σε θέση να αντλήσει το απαιτούμενο πρόσθετο ποσό από ιδιώτες επενδυτές εντός της σύντομης προθεσμίας που τέθηκε από την αρμόδια αρχή.
Κατά συνέπεια, η τράπεζα χρειάζεται πρόσθετη κρατική χρηματοδότηση για να είναι σε θέση να συμμορφωθεί με τις κεφαλαιακές απαιτήσεις της ΕΚΤ. Το νεοσυσταθέν Ταμείο Ανακεφαλαιοποίησης της Κύπρου, το οποίο χρηματοδοτείται με εισφορές του τραπεζικού τομέα — σχεδιάζει να παράσχει την αναγκαία ανακεφαλαιοποίηση με αντάλλαγμα κοινές μετοχές στη Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα. Ο όμιλος δεν έχει δάνεια μειωμένης εξασφάλισης, αλλά ο μέτοχος της εταιρείας (δηλαδή το κυπριακό κράτος) συνέβαλε στο κόστος της αναδιάρθρωσης σύμφωνα με τις αρχές επιμερισμού των βαρών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αξιολόγησε το μέτρο στο πλαίσιο των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, ιδίως της Τραπεζικής Ανακοίνωσης του 2013.
Από την έρευνα προέκυψε ότι η πρόσθετη κρατική ενίσχυση πρέπει να συνοδεύεται από συμπληρωματικά μέτρα αναδιάρθρωσης, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η τράπεζα θα είναι βιώσιμη χωρίς συνεχή κρατική στήριξη στο μέλλον και ότι οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού που προκύπτουν από την κρατική ενίσχυση είναι περιορισμένοι.
Ειδικότερα, η δέσμευση της Κύπρου είτε να εισαγάγει τις μετοχές του συνεργατικού ομίλου στο χρηματιστήριο είτε να πωλήσει ένα σημαντικό μέρος των κεφαλαίων σε εύρωστους επενδυτές θα αποκαταστήσει την πρόσβαση της τράπεζας στις κεφαλαιαγορές και θα της επιτρέψει να χρηματοδοτήσει την ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας με βιώσιμο τρόπο.
Επιπλέον, ο όμιλος θα προχωρήσει σε βαθύτερο εξορθολογισμό της δομής του και θα επιταχύνει την ανάπτυξη κεντρικών τμημάτων (διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, διαχείρισης κινδύνου, τμήμα ΤΠ), που έχουν καθοριστική σημασία για τη συνετή και αποτελεσματική διαχείριση της τράπεζας και θα ενισχύσουν τη βιωσιμότητά της.
Βάσει αυτών των δεσμεύσεων, και υπό την προϋπόθεση της πλήρους εφαρμογής τους, όπως ορίζεται στο τροποποιημένο σχέδιο αναδιάρθρωσης της τράπεζας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πρόσθετη ανακεφαλαιοποίηση ήταν σύμφωνη με τους κανόνες της ΕΕ σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρακολουθεί στενά την ορθή και έγκαιρη εφαρμογή του σχεδίου.
