Η αγορά του φυσικού μεταλλικού νερού είναι από τις λίγες που δεν πάγωσαν στην κρίση. Αποτελεί εθνικό κεφάλαιο με μοναδικές αντοχές σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία για την οικονομία και την κατανάλωση, και από τους λίγους κλάδους που προσελκύουν νέες επενδύσεις. Γύρω από τις μοναδικές πηγές της χώρας, αναβλύζει μια ολόκληρη βιομηχανία που συνεχώς διευρύνεται και χαρίζει στην χώρα διακρίσεις στο εξωτερικό, κάνοντας γνωστά τα ελληνικά προϊόντα στα πέρατα του κόσμου. Μια βιομηχανία με περισσότερες από 45 εταιρείες και πάνω από 10.000 έμμεσα και άμεσα εργαζομένους που ενώ βασίζεται κατά κύριο λόγο στην εγχώρια κατανάλωση και την τουριστική κίνηση, αργά και σταθερά τα τελευταία χρόνια διευρύνει την παρουσία της στις ξένες αγορές ξεπερνώντας αντικειμενικές δυσκολίες όπως ο σκληρός διεθνής ανταγωνισμός και τα υψηλά μεταφορικά κόστη.
Σύμφωνα με υπολογισμούς που προέρχονται από τις ίδιες τις εταιρείες ο τζίρος του κλάδου των εμφιαλωμένων νερών εκτιμάται ετησίως γύρω στα 250-280 εκατ. ευρώ. Μια αγορά που φθάνει το 1,2 δισ. λίτρα με την κατά κεφαλήν κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού να ανέρχεται περίπου στα 90-95 λίτρα ετησίως, όταν ο μέσος δυτικοευρωπαϊκός όρος είναι γύρω στα 140-150 λίτρα. Να σημειωθεί δε ότι πριν 10-15 χρόνια η κατά κεφαλήν κατανάλωση στην Ελλάδα ήταν γύρω στα 50 λίτρα, οπότε τα τελευταία 10-12 χρόνια είχαμε διπλασιασμό τής κατά κεφαλήν κατανάλωσης. Αυτό αποτελεί και μια απάντηση για την σημαντική ανάπτυξη του κλάδου, η οποία έφερε την τελευταία δεκαετία μια πτώση της μέσης τιμής, του 1,5 λίτρου, που υπερβαίνει το 15%-20%, ως αποτέλεσμα της έντασης του ανταγωνισμού.
Οι εταιρείες μέλη του ΣΕΦΥΜΕΝ – (Σύνδεσμος Εταιριών Εμφιαλώσεως Ελληνικού Φυσικού Μεταλλικού Νερού) αντιπροσωπεύει περίπου το 80% του συνολικού εμφιαλωμένου νερού και το 90%-95% των φυσικών-μεταλλικών νερών, ενώ απασχολούν περισσότερα από 3.000 άτομα. Με δεδομένο δε ότι το νερό έχει μεγάλο αριθμό προμηθευτών, διακινητών, και μεταφορικών εταιρειών με αποτέλεσμα γύρω από τον κλάδο να δραστηριοποιούνται κατά προσέγγιση και με συντηρητικές εκτιμήσεις πάνω από 10.000 άτομα.
Τα γνωστότερα αλλά και με μεγαλύτερα μερίδια αγοράς, ελληνικά ονόματα στο εμφιαλωμένο νερό είναι:«Βίκος» «Ζαγόρι», «Σουρωτή», «Κορπί», «Αύρα», «Ιόλη», Zaros, Νερά Κρήτης «Σέλι», «Ήβη», «Θεόνη» και «Πηγές Κωστηλάτας».
Η εκρηκτική άνοδος του τουρισμού, οι αλλαγές στις διατροφικές συνθήκες των καταναλωτών αλλά και η ανεπάρκεια του υδροδοτικού δικτύου σε διάφορες περιοχές της χώρας είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση των παραγόμενων όγκων από τις ελληνικές εταιρείες που δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα εισαγωγών.
Οι διακρίσεις που λαμβάνουν οι ελληνικές εταιρείες στο εξωτερικό, αλλά και η επταετής κρίση οδήγησε τις περισσότερες από αυτές σε μια πολιτική εξωστρέφειας η οποία έχει αποδώσει σημαντικά καθώς υπολογίζεται ότι ποσοστό μεγαλύτερο του 6% με 8% ή περίπου 700-900 εκατομμύρια λίτρα, από τις συνολικές πωλήσεις των εταιρειών, κατευθύνονται σε εξαγωγές και ειδικά σε χώρες που υπάρχει έντονα το ελληνικό στοιχείο.
Υπάρχουν φυσικά στην αγορά και τα νερά των μεγάλων εταιρειών όπως το «Κορπί» από την Νεστλέ Ελλάς ΑΕ, το «Αύρα» από την Coca-Cola Ελληνική Εταιρία Εμφιαλώσεως ΑΕ», αλλά και το «Ιόλη» από την Αθηναϊκή Ζυθοποιία ΑΕ. Επωνυμίες με σημαντικά μερίδια, με εξαιρετικές εγκαταστάσεις οι οποίες έχουν διαγράψει την δική τους πορεία με πολλές και σημαντικές διακρίσεις, ενώ έχουν ουσιαστικά παίξει και τον σημαντικό ρόλο των πρώτων επωνυμιών που εκπαίδευσαν τον έλληνα καταναλωτή στο εμφιαλωμένο νερό, ανοίγοντας μια νέα αγορά στην χώρα μας.
Οι βασικοί εγχώριοι παίκτες και οι εξαγωγές
Ηγέτης της εσωτερικής αγοράς με πωλήσεις 66,5 εκατ. ευρώ το 2014, θεωρείται η ΒΙΚΟΣ και δεν θα μπορούσε να γραφτεί άρθρο για το φυσικό μεταλλικό νερό στην Ελλάδα και να παραλειφθεί η Ηπειρωτική Βιομηχανία Εμφιαλώσεων Α.Ε. Ο λόγος για τη σειρά «Φυσικό Μεταλλικό Νερό Βίκος», η οποία στην κατηγορία εμφιαλωμένου νερού, διαθέτει τέσσερις βασικούς κωδικούς: Πρόκειται για τα φυσικά μεταλλικά νερά «ΒΙΚΟΣ» και «ΖΑΓΟΡΟΧΩΡΙΑ» και τα αντίστοιχα ανθρακούχα «ΒΙΚΟΣ SPARK» και «ΖΑΓΟΡΟΧΩΡΙΑ SPARK». Συχνές είναι οι βραβεύσεις και οι διακρίσεις σε κορυφαίους ευρωπαϊκούς διαγωνισμούς ποιότητας. Επίσης, στα εργοστάσια της ΒΙΚΟΣ εμφιαλώνονται τα επιτραπέζια νερά «ΑΒ»,μ «Γάργαρο», «Εβίβα» και «Μαράτα», τα οποία διακινούνται αντίστοιχα στα μεγάλα σούπερ μάρκετ. Η εταιρεία Βίκος Α.Ε. δραστηριοποιείται και διεθνώς, καθώς προϊόντα της ταξιδεύουν σε χώρες όπως Κύπρο, Σκόπια, Αλβανία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ιταλία, Γερμανία, Ελβετία, Μάλτα, Κίνα, Λίβανο και ΗΠΑ με το ποσοστό των διεθνών πωλήσεων της να κυμαίνεται μεταξύ του 10 - 12%.
Η ΧΗΤΟΣ Α.Β.Ε.Ε, είναι η εταιρεία πίσω από το «Ζαγόρι». Διαθέτει δύο ιδιόκτητες αναγνωρισμένες πηγές φυσικού μεταλλικού νερού και δύο εργοστάσια εμφιάλωσης, με οκτώ παραγωγικές γραμμές, στις περιοχές Περίβλεπτος και Κρανούλα, της ευρύτερης περιοχής των Ζαγοροχωρίων. Διαθέτει επίσης μια τρίτη βιομηχανική μονάδα στη Βιομηχανική Περιοχή (ΒΙ.ΠΕ.) Ιωαννίνων, στην οποία παράγονται pet – preforms και πλαστικά πώματα καθετοποιώντας έτσι και υποστηρίζοντας τη λειτουργία των δύο εμφιαλωτηρίων. Η ΧΗΤΟΣ ΑΒΕΕ, έχει εστιάσει ένα σημαντικό μέρος της στρατηγικής της στο κομμάτι των εξαγωγών. Εξάγει το Φυσικό Μεταλλικό Νερό ΖΑΓΟΡΙ σε 22 χώρες παγκοσμίως, από την Αυστραλία μέχρι τον Καναδά από τα Αραβικά Εμιράτα μέχρι την Αφρική και την Κίνα. Η ετικέτα «Φυσικό Μεταλλικό Νερό ΖΑΓΟΡΙ» έχει μεταφραστεί σε 10 ξένες γλώσσες, ενώ η εταιρεία δημιουργεί συσκευασίες ανάλογα με τις απαιτήσεις κάθε αγοράς και τις ανάγκες των καταναλωτών κάθε χώρας. Το 2014 ο τζίρος της διαμορφώθηκε στα 42,2 εκατ. ευρώ.
Η ΣΟΥΡΩΤΗ, που συμπλήρωσε 100 χρόνια ζωής είναι το πλέον δημοφιλές ανθρακούχο νερό από την Ελλάδα που παραμένει αναλλοίωτο στο χρόνο αλλά και στις προτιμήσεις των πελατών της. Η εταιρεία είναι leader στην Ελλάδα με 60 εκατομμύρια μπουκάλια και 25 εκατομμύρια κουτιά να πωλούνται ετησίως ενώ έχει και αξιοσημείωτη παρουσία στις διεθνείς αγορές.
Ο τζίρος της το 2014 διαμορφώθηκε σε 12,3 εκατ. ευρώ. Με τέσσερις μονάδες παραγωγής και μηχανήματα υψηλής τεχνολογίας στις κτιριακές της εγκαταστάσεις εμβαδού 7.500 τ.μ., με μια ομάδα ειδικών επιστημόνων, που συνδυάζουν τις απαραίτητες γνώσεις και την εμπειρία σχετικά με την τεχνολογία εμφιάλωσης, καθώς και το άρτια εξοπλισμένο εργαστήριο για όλους τους ελέγχους και δοκιμές που απαιτούνται σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας, η Σουρωτή δεν έχει τίποτε να ζηλέψει από τις αντίστοιχες εταιρείες του εξωτερικού.
Το ανθρώπινο δυναμικό της αποτελείται από 134 υπαλλήλους, και έχει κατορθώσει να κυριαρχήσει σε περίπου το 50% της αγοράς ανθρακούχου νερού στην Ελλάδα,ενώ εκτός συνόρων εξάγει εκτός από την Κίνα, τα προϊόντα της και σε ΗΠΑ, Καναδά, Γερμανία, Βέλγιο, Ολλανδία, Σουηδία, Κύπρο, Αυστραλία και Μέση Ανατολή.
Η εταιρεία ΒΟΤΟΜΟΣ ΑΕ από την Κρήτη που παράγει το φυσικό μεταλλικό νερό ZARO''S, σύμφωνα με στοιχεία της έχει το μεγαλύτερο μερίδιο στην Κρήτη και πανελλαδικά ελέγχει το 6% της αγοράς πραγματοποιώντας πωλήσεις 10,3 εκατ. ευρώ.
Το 60% της παραγωγής διοχετεύεται στην αγορά της Κρήτης (από 85% το 2009), το 35% κυρίως στη νησιωτική Ελλάδα και το 5% στο εξωτερικό, και ειδικότερα στις αγορές του Ισραήλ, της Κύπρου και της Γερμανίας της Γαλλίας, της Δανίας και του Καναδά, και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Στόχος είναι να μεγαλώσει η πίτα και να αλλάξει η αναλογία ενισχύοντας τη διείσδυσή της εκτός Κρήτης. Όραμα της εταιρείας είναι να το κρητικό νερό να πηγαίνει σε κάθε σπίτι σε όλη τη χώρα και να ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο.
Το σύνολο των παραγωγικών εγκαταστάσεων της εταιρίας βρίσκεται εγκατεστημένο έξω από τον Ζαρό στο Νομό Ηρακλείου, στους πρόποδες της οροσειράς του Ψηλορείτη. Οι κτιριακές εγκαταστάσεις της περιλαμβάνουν τους χώρους παραγωγής και αποθήκευσης, καθώς και χώρους γραφείων και ποιοτικού ελέγχου. Οι εγκαταστάσεις εμφιάλωσης - τυποποίησης - συσκευασίας είναι πλήρως αυτοματοποιημένες σε όλα τα στάδια παραγωγής: εμφιάλωση - συσκευασία - παλετοποίηση. Συνολικά λειτουργούν 5 γραμμές παραγωγής με μεγάλη δυναμικότητα παραγωγής. Το εργοστάσιο διαθέτει τμήμα ποιότητας που είναι υπεύθυνο για τη διεξαγωγή των καθημερινών ελέγχων (φυσικοχημικών - μικροβιολογικών) του νερού σε όλα τα στάδια παραγωγής του, από την πηγή έως και το έτοιμο προϊόν, σύμφωνα με την ισχύουσα Ελληνική και Κοινοτική Νομοθεσία.
Τέλος, το νερό «Θεόνη» εμφιαλώνεται σε υψόμετρο 1100 μ. περίπου και αναβλύζει από τις φυσικές υπόγειες δεξαμενές της Γκούρας, μέσα στο δάσος της Βατσουνιάς. Το 2016 το «Θεόνη» κατέκτησε την κορυφαία θέση ανώτερης γεύσης και ποιότητας στον 26ο διεθνή διαγωνισμό Berkley Springs, τον παλαιότερο και σημαντικότερο διαγωνισμό γευσιγνωσίας νερού, κερδίζοντας το Χρυσό Βραβείο ανάμεσα σε πλέον 700 συμμετοχές από ολόκληρο τον κόσμο. Αν και ξεκίνησε στην αγορά μόλις τον Απρίλιο του 2013,το φυσικό, έχει θεμελιώσει την παρουσία του στην εγχώρια αγορά, με 20.000 σημεία λιανικής πώλησης σε ολόκληρη την Ελλάδα, ενώ απολαμβάνεται ήδη από καταναλωτές σε ΗΠΑ, Καναδά, Ολλανδία, Βέλγιο, Γερμανία, Σουηδία, Κύπρο, Λιβύη, Σαουδική Αραβία, Κατάρ, Ιορδανία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Αίγυπτο και Ισραήλ.
Αντιόπη Σχοινά
