Τον ερωτεύθηκε ένας αυτοκράτορας τόσο, ώστε αν και ο νεαρός άφησε τον μάταιο τούτο κόσμο μόλις στα 19 του χρόνια, γέμισε την ρωμαϊκή αυτοκρατορία με αγάλματα και προτομές του. Ο Αντίνοος, ο Ελληνας αγαπημένος του φιλέλληνα Αδριανού, γεννήθηκε στις 27 Νοεμβρίου του 111 μ.Χ. στη Βιθυνία. Τον αγαπούσαν όμως και οι θεοί, καθώς έσβησε λίγο πριν κλείσει τα 19, στις 22 ή 24 Οκτωβρίου του 130.
Καταγόταν από ποιμενική οικογένεια που ζούσε στην Κλαυδιούπολη (σημερινό Μπολού Τουρκίας). Το 128, κατά τη διάρκεια περιοδείας του στη Μικρά Ασία, ο Αδριανός τον συνάντησε και τον ερωτεύθηκε σφόδρα, λόγω της εξαιρετικής ομορφιάς του. Ο αυτοκράτορας ήταν απογοητευμένος από τον γάμο του με τη Σαβίνα.
Δύο χρόνια αργότερα, και καθώς οι δύο εραστές ταξίδευαν κατά μήκος του Νείλου, ο Αντίνοος έπεσε στο ποτάμι και πνίγηκε. Λέγεται ότι σύμφωνα με προφητεία των μάγων της Αιγύπτου, ο αυτοκράτορας θα πέθαινε, εκτός αν κάποιος από τους αφοσιωμένους φίλους του πρόσφερε τη δική του ζωή στους χθόνιους θεούς, ως αντάλλαγμα. Ο Αντίνοος έδειξε την αφοσίωσή του, βρίσκοντας το θάνατο στα νερά του Νείλου με την πεποίθηση πως έτσι θα παραταθεί η ζωή του προστάτη του. Ο Αδριανός αρνήθηκε την εκδοχή αυτή, ένιωσε βαθιά απελπισμένος κι έκλαψε ασυγκράτητα το χαμό του συντρόφου του.
Προς τιμήν του έχτισε πόλη στο σημείο που πνίγηκε και την ονόμασε Αντινόου πόλιν ή Αντινούπολιν, ίδρυσε ναούς και καθιέρωσε αγώνες, τα Αντινόεια. Η ανακοίνωση για την ίδρυση της πόλης έγινε στις 30 Οκτωβρίου του έτους 130, ελάχιστες μέρες μετά τον πνιγμό του νέου. Ακόμη, ο Αδριανός διέταξε να δοθεί το όνομά του σε κάποιο αστέρι, για το όποιο πίστευαν ότι εμφανίστηκε τότε για πρώτη φορά στον ουρανό. O Αντίνοος λατρευόταν σαν θεός από την Αίγυπτο ως τη Γαλατία και μία ιδιαίτερη τάξη ιερέων φρόντιζε για τη λατρεία του, που διατηρήθηκε μέχρι τον 5ο μ.Χ. αιώνα.
Με την αναπαράσταση της μορφής του, που θεωρήθηκε πρότυπο νεανικού κάλλους, ασχολήθηκε επίμονα η γλυπτική. Επειδή επρόκειτο για προσωπικότητα αντι-ηρωική, εισήγαγε ένα καινούργιο και σημαντικό στοιχείο στη ρωμαϊκή τέχνη. Από τις καλύτερες καλλιτεχνικές παραστάσεις του νεαρού με την άφθαστη ομορφιά είναι το άγαλμά του στο Καπιτώλιο, ο κολοσσιαίος ανδριάντας του στο Βατικανό, η παράσταση σε ανάγλυφο της Βίλα Αλμπάνι στη Ρώμη και ο λεγόμενος Αντίνοος του Φαρνέζε στη Νάπολη. Από τον ελληνικό χώρο, όπου είχε διαδοθεί αρκετά η λατρεία του, οι σημαντικότερες παραστάσεις του είναι μία μαρμάρινη προτομή από την Πάτρα, το γνωστό μαρμάρινο άγαλμά του στους Δελφούς κι ένα αιγυπτιόμορφο άγαλμά του στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Το τελευταίο έχει βρεθεί στο Ιερό των Αιγυπτίων Θεών, στη Μπρεξίζα.
Δεκαεννιά αιώνες μετά τον αποχωρισμό τους, ο Αδριανός και ο Αντίνοος συναντώνται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας.
Ο φιλέλληνας αυτοκράτορας Αδριανός θα περιμένει τους επισκέπτες στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο την ερχόμενη εβδομάδα. Το Αθέατο Μουσείο, που φιλοξενείται στην κεντρική αίθουσα 34, τη λεγόμενη “Του Βωμού” και προβάλλει επιλεγμένες αρχαιότητες από τον κόσμο των αποθηκών φιλοξενεί τώρα την ενεπίγραφη βάση μνημείου προς τιμή του αυτοκράτορα και ένα αριστουργηματικό πορτραίτο του Αντίνοου. Τα έργα παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην καρδιά του Μουσείου.
Ο Κτίστης, Σωτήρας και Ολύμπιος Αδριανός κι ο έφηβος Αντίνοος αναδύθηκαν τη Δευτέρα 13 Νοεμβρίου στην «αίθουσα του βωμού» για να παραμείνουν εκεί ως την Κυριακή 4 Μαρτίου 2018. Η έκθεσή τους στο Αθέατο Μουσείο πλαισιώνει την περιοδική έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, «Αδριανός και Αθήνα. Συνομιλώντας με έναν ιδεατό κόσμο», που ξεκινά στις 28 Νοεμβρίου 2017 και θα διαρκέσει για ένα έτος.
Το αριστουργηματικό πορτραίτο του Αντίνοου βρίσκεται στις αποθήκες του ΕΑΜ, από όπου και ανασύρθηκε προκειμένου να λαμπρύνει το “Αθέατο Μουσείο”
Αγγελική Κώττη
