Είναι το μεγαλύτερο αρχαιολογικό μουσείο στον κόσμο, το πλουσιότερο και το λαμπρότερο. Επόμενο είναι κανείς να μην ξέρει τα μυστικά του. Κανείς; Οχι. Υπάρχουν και οι αρχαιολόγοι, οι αφοσιωμένοι στην επιστήμη τους, που έχουν ανακαλύψει πολλά από αυτά. Από αύριο Κυριακή και μέχρι τον Απρίλιο, σε καθορισμένες ημέρες αργίας, αρχαιολόγοι και επιμελητές της έκθεσης για τους περιηγητές, θα αποκαλύψουν σε ξεναγήσεις στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο πολλά υπέροχα μυστικά της Αθήνας, όταν αρχαία τέχνεργα επανεμφανίζονταν αιώνες μετά και άφηναν νέα ίχνη στη ζωή της πόλης.
Το μνημείο του Λυσικράτη ως σπουδαστήριο των Καπουτσίνων μοναχών. Edward Dodwell, A classical and topographical tour through Greece, vol.1, Λονδίνο 1819.
Πώς βρέθηκε η Νίκη των Μεγάρων στο Θησείο, και πού είναι σήμερα; Πού ακριβώς στο μοναστήρι Καπουτσίνων είχε ταφεί το άγαλμα της θεάς Αφροδίτης; Γιατί η επιτύμβια στήλη της Φρασίκλειας έχει σκουριά από καρφί στερέωσης χριστιανικού καντηλιού; Τι έπαιζε ο αρχαίος νέος που απεικονίζεται με μια μπάλα στα πόδια και τον έβλεπαν οι ποδοσφαιριστές στο κύπελο του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος μέχρι το 2004;
Ο βομβαρδισμός της Ακρόπολης. Francesco Fanelli, Atene Attica descrita da suoi principi fino all' acquisto fatto dall' armi Venete nel 1687, Βενετία 1707.
Γιορτάζοντας τα 150 χρόνια του, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο φέρνει στο φως ιστορίες της Αθήνας, που καταγράφηκαν στις εντυπώσεις των Ευρωπαίων περιηγητών, όπως παρουσιάζονται στην έκθεση «Ένα όνειρο ανάμεσα σε υπέροχα ερείπια… Περίπατος στην Αθήνα των περιηγητών, 17ος- 19ος αιώνας». Από αύριο Κυριακή και τις Κυριακές 21 και 28 Φεβρουαρίου, 13, 20 και 27 Μαρτίου και 10, 17 και 24 Απριλίου, στις 12 το μεσημέρι, οι αρχαιολόγοι και οι επιμελητές της έκθεσης θα ταξιδεύουν τους επισκέπτες στις θαυμάσιες πτυχές της άγνωστης Αθήνας.
Τμήμα ανδρικής κεφαλής από ανάγλυφο, που αποδίδεται στη βόρεια ζωφόρο του Παρθενώνα. ΕΑΜ 9081, γύρω στο 440 π.Χ.
Το 1669 ιδρύθηκε Μονή Καπουτσίνων στην ανατολική κλιτύ της Ακρόπολης. Δυο αιώνες αργότερα αποκαλύφθηκε θαμμένο άγαλμα της Αφροδίτης κάτω από την αυλή που οι μοναχοί υμνούσαν την Παναγία. Στις 26 Σεπτεμβρίου 1687 τα κανόνια του Μοροζίνι ανατίναξαν τον Παρθενώνα, εκτινάσσοντας χιλιάδες θραύσματά του σε μεγάλη απόσταση. Η μαρμάρινη ανδρική κεφαλή που κατέληξε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο αναγνωρίστηκε πολύ πρόσφατα ως έργο του Φειδία και των μαθητών του και αναδύθηκε από το δαίδαλο των αποθηκών για να συμπληρώσει το κατεστραμμένο αριστούργημα.
Ο Άγγλος κλασικιστής John Twedell πέθανε από πυρετό μια μέρα του 1799, ενώ διενεργούσε ανασκαφές στην Αθήνα και θάφτηκε μέσα στο Θησείο, που είχεαγαπήσει και που έμελλε να γίνει το πρώτο Κεντρικό Μουσείο της νέας χώρας. Έμβλημά του είχε για χρόνια μια τεράστια μαρμάρινη Νίκη. Ηταν η Νίκη των Μεγάρων, που κατόπιν πήγε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Αυτό το τεράστιων διαστάσεων άγαλμα δεν ξαναεκτέθηκε μετά το 1945, οπότε και τα θαμμένα αρχαία της κατοχής βγήκαν από τα υπόγεια, όπου τα είχαν επιμελώς κρύψει οι αρχαιολόγοι. Σήμερα βρίσκεται στην αυλή του μουσείου, αλλά ίσως φέτος στηθεί ξανά. Ο καθηγητής Μανόλης Κορρές, που το έχει μελετήσει, έχει καταθέσει συγκεκριμένη πρόταση.
Andrea Gasparini, Σκηνές καθημερινής ζωής στο Θησείο, 1842 (Επιχρωματισμένη χαλκογραφία. Ευγενής δανεισμός του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών).
Η Παναγιά η Φρασίκλεια, βρέθηκε από τον Ερνέστη Ρομάνο το 1817, κατά τη διάνοιξη πηγαδιού στο χωράφι του, στη σημερινή πλατεία Κοτζιά. Ηταν μια μαρμάρινη στήλη δίπλα σε αρχαίο τάφο με καθιστή γυναίκα, και την επιγραφή «Φρασίκλεια». Ο Κυριακός Πιττάκης, νεότατος τότε, τη ζήτησε μαζί με τους προεστούς, αλλά χωρίς αποτέλεσμα, όπως σημειώνει ο αρχαιολόγος Κωνσταντίνος Πασχαλίδης.
Ωστόσο, μια μέρα μαζεύτηκαν πολλοί στο σπίτι του, τον απείλησαν, κι όταν είδαν ότι δεν γινόταν τίποτα. του έδωσαν χρήματα και την πήραν. Την έστησαν όρθια στον νάρθηκα της Μεγάλης Παναγιάς παρά τω Ωρολογίω και προσκυνούσαν τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Επειδή εκείνη ήταν υπομονετική και ακίνητη, και η ακέφαλη μορφή δίπλα της μπορούσε να ειδωθεί και σαν Αγγελος. Ηταν η Παναγιά η Φρασίκλεια.
Μετά την Επανάσταση του 1821, η Παναγιά είχε ξεχαστεί, ο Πιττάκης έγινε ο πρώτος αρχαιολόγος της χώρας και η Φρασίκλεια μπήκε σε μια αρχαιολογική αποθήκη. Βρίσκεται στην αίθουσα 18 του ΕΑΜ. Μια γυναίκα του 4ου αι. π.Χ. που πέθανε νέα, δίπλα σε άλλες γυναίκες, που ελάχιστα χιλιοστά τις χωρίζουν από τη ζωή, και τα βρέφη που άφησαν πίσω τους (κοντινή επιτύμβια στήλη με νεαρή μητέρα να μην αγγίζει το βρέφος της, που της τείνει η ολοφυρόμενη παραμάνα, επεδή είναι νεκρή).
Αλλη επιτύμβια στήλη, παρουσιάζει νεκρό δίπλα στο μνήμα του να παίζει μπαλα. Εχει βγάλει το ένδυμά του και αθλείται γυμνός. Όπως όλα δείχνουν, ήταν ένας ταλαντούχος παίκτης της επίσκυρου, παιχνιδιού που παιζόταν από δύο αντίπαλες ομάδες με μπάλα ή σφαίρα. Ο Κ. Πασχαλίδης σημειώνει πως η παράσταση ήταν χαραγμένη στο ευρωπαϊκό κύπελο που πήρε η Εθνική μας ομάδα ποδοσφαίρου το 2004. Ηταν η τελευταία χρονιά, καθώς οι παραστάσεις απαλείφθηκαν την επομένη. Το τρόπαιο των ευρωπαϊκών ποδοσφαιρικών ομάδων είχε αυτή την παράσταση από το 1960.
«Ταξίδι» ονομάζει τις ξεναγήσεις η διευθύντρια του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Μαρία Λαγογιάννη. «Η έκθεση των περιηγητών έχει πολλές αναγνώσεις, τις οποίες προσπαθούμε να παρουσιάσουμε» τονίζει. Με το συγεκριμένο πρόγραμμα, όπως λέει «συνδέεται η περιοδική αυτή έκθεση με τη φωτογραφική που υπάρχει στο καφέ του μουσείου και οργανώθηκε σε συνεργασία με το Μουσείο Ηρακλειδών. Πρόκειται για μια πλούσια έκθεση με την εξέλιξη της φωτογραφικής απεικόνισης της ανθρώπινης παρουσίας στα αρχαία ερείπια της Αθήνας, από τον 19ο έως τα μέσα του 20ού αιώνα».
Άποψη της περιοχής του Ιλισού στη νέα περιοδική έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.
Αντιγόνη Καρατάσου
Για την παρακολούθηση της παρουσίασης είναι απαραίτητη η προμήθεια εισιτηρίου και η δήλωση συμμετοχής κατά την προσέλευση. Θα τηρείται σειρά προτεραιότητας.
Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Πατησίων 44, Αθήνα 10682
Τηλ: 213214 4891, 2132144833, 2132144837, Fax: 210 8213573
Email: [email protected]
