Χωρίς να σημειωθεί καμία ουσιαστική πρόοδος ολοκληρώθηκε η χθεσινή κρίσιμη τηλεδιάσκεψη που συγκάλεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με επίκεντρο το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης - Κύπρου (GSI).
Στη συνάντηση συμμετείχαν οι Ρυθμιστικές Αρχές Ενέργειας της Ελλάδας (ΡΑΑΕΥ) και της Κύπρου (ΡΑΕΚ), καθώς και ο ΑΔΜΗΕ, ο οποίος διαχειρίζεται την υλοποίηση του έργου. Παρά τις δεσμεύσεις από την κυπριακή πλευρά, η τηλεδιάσκεψη κατέληξε χωρίς συμφωνία, μεταθέτοντας τις κρίσιμες αποφάσεις για τις επόμενες 48 ώρες.
Στο επίκεντρο της συζήτησης βρέθηκε η αναμενόμενη απόφαση της ΡΑΕΚ για τα τέλη χρήσης του δικτύου το 2025, η οποία θεωρείται απαραίτητη προϋπόθεση για να συνεχιστούν οι εργασίες. Όπως ξεκαθάρισε ο ΑΔΜΗΕ, χωρίς τη ρυθμιστική αυτή απόφαση δεν μπορεί να υπάρξει καμία περαιτέρω κίνηση στο έργο.
Ο ορίζοντας για την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης–Κύπρου παραμένει θολός, καθώς η ρυθμιστική εκκρεμότητα από την κυπριακή πλευρά – που ακόμη δεν έχει προχωρήσει στις αναγκαίες αποφάσεις για την έναρξη ανάκτησης δαπανών από τον ΑΔΜΗΕ – διατηρεί το έργο σε στασιμότητα. Την ίδια στιγμή, άγνωστο παραμένει το πότε θα επανεκκινήσουν οι υποθαλάσσιες έρευνες στα διεθνή ύδατα μεταξύ Κρήτης και Κύπρου, προσθέτοντας νέα επίπεδα αβεβαιότητας στην υλοποίηση του έργου.
Ο χρόνος πιέζει: Ορόσημο το τέλος Ιουλίου
Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο πιεστική από τη δήλωση της γαλλικής εταιρείας Nexans – η οποία υλοποιεί κρίσιμο τμήμα του έργου – ότι οι προκαταβολές που έχει λάβει επαρκούν μόλις έως το τέλος Αυγούστου. Αν μέχρι τότε δεν υπάρξει νέα χρηματοδότηση, οι εργασίες θα «παγώσουν».
Για να αποφευχθεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο, η απόφαση της ΡΑΕΚ θα πρέπει να έχει εκδοθεί έως τα τέλη Ιουλίου, ώστε να ξεκινήσει η καταβολή της συνεισφοράς για το 2025 στον ΑΔΜΗΕ. Παράλληλα, από την 1η Σεπτεμβρίου ενεργοποιείται και η απόφαση της ΡΑΑΕΥ, σύμφωνα με την οποία οι Έλληνες καταναλωτές θα αρχίσουν να επιβαρύνονται με τα σχετικά τέλη.
Ασάφεια από την Κύπρο, σαφής στάση από την Ελλάδα
Η ελληνική πλευρά έχει ήδη εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της. Η ΡΑΑΕΥ έχει αποφασίσει την επιβολή αυξημένων τελών ύψους 7,1 εκατ. ευρώ για την κάλυψη του κόστους του έργου, τα οποία χαρακτηρίζονται ως "απειροελάχιστα" για τους τελικούς καταναλωτές. Η Κύπρος από την άλλη, αν και δια στόματος του υπουργού Ενέργειας Γιώργου Παπαναστασίου έχει δεσμευθεί για ετήσια συνεισφορά 25 εκατ. ευρώ επί πενταετία (125 εκατ. ευρώ συνολικά), δεν έχει ακόμη υλοποιήσει τη σχετική απόφαση μέσω της ΡΑΕΚ.
Σημειώνεται ότι η Κύπρος θα καλύπτει το 63% των τελών χρήσης του διασυνδεδεμένου δικτύου, έναντι 37% για την Ελλάδα. Η κυπριακή κυβέρνηση, επικαλούμενη το ήδη υψηλό ενεργειακό κόστος, δεν επιθυμεί την επιβάρυνση των πολιτών και σχεδιάζει να χρηματοδοτήσει τη συμμετοχή της από το σύστημα εμπορίας ρύπων.
Πολιτικές δεσμεύσεις αλλά όχι αποφάσεις
Τόσο ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης όσο και ο υπουργός Ενέργειας έχουν διαβεβαιώσει ότι θα τηρηθούν οι κυβερνητικές δεσμεύσεις για τη διασύνδεση. Επιπλέον, έχει ανακοινωθεί πρωτοβουλία για την προώθηση του έργου ως έργου πανευρωπαϊκής σημασίας σε συνεργασία με τον κ. Σταύρο Παπασταύρου.
Ωστόσο, όπως φάνηκε και στην τηλεδιάσκεψη, οι πολιτικές δηλώσεις δεν αρκούν. Η απουσία ξεκάθαρων ρυθμιστικών αποφάσεων ενδέχεται να προκαλέσει καθυστερήσεις ή ακόμη και αναστολή του έργου, εάν δεν υπάρξει συμφωνία άμεσα.
Επόμενη στάση: Νέα τηλεδιάσκεψη εντός 48 ωρών
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προγραμματίζει νέα τηλεδιάσκεψη εντός των επόμενων δύο ημερών. Εκεί θα δοθεί μια ύστατη ευκαιρία για να καθοριστούν οι βασικοί όροι της απόφασης της ΡΑΕΚ, ώστε να μην τεθεί εν κινδύνω η υλοποίηση του GSI, ενός έργου με στρατηγική σημασία για την ενεργειακή ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου και την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ενεργειακής διασύνδεσης.
