Μια ιστορική συμφωνία συνήψαν μέσα στον Οκτώβριο Γαλλία και Γερμανία σε ό,τι αφορά την πυρηνική ενέργεια και πλέον, όπως εκτιμούν οι αναλυτές, οι κυβερνήσεις Σολτς και Μακρόν βρίσκονται σε μπροστά σε μια σημαντική ευκαιρία.
Γιατί, όμως συμβαίνει αυτό; Η Γαλλία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την πυρηνική ενέργεια που παράγεται από την κρατική EDF. Οι υφιστάμενοι γαλλικοί πυρηνικοί σταθμοί θα χρειαστούν σημαντικές κεφαλαιακές βελτιώσεις και οι υπό κατασκευή σταθμοί είναι εξαιρετικά ακριβοί. Η γαλλική κυβέρνηση θέλει να επιδοτήσει το πυρηνικό της πρόγραμμα, αλλά άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης - ιδίως η Γερμανία - διαφώνησαν, επειδή οι κρατικές επιδοτήσεις δεν συνάδουν με το πνεύμα των ενεργειακών αγορών της ΕΕ.
Την ίδια στιγμή, τόσο οι Κινέζοι όσο και οι Αμερικανοί έχουν δρομολογήσει τεράστια προγράμματα επιδοτήσεων με σκοπό την παραγωγή περισσότερης ενέργειας χωρίς άνθρακα και περισσότερων ηλεκτροκίνητων προϊόντων.
Οι Ευρωπαίοι ξύπνησαν με την πιθανότητα ότι οι μη επιδοτούμενες επιχειρήσεις τους θα πρέπει να ανταγωνιστούν τους βαριά επιδοτούμενους Κινέζους και Αμερικανούς ανταγωνιστές τους. Επιπλέον, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που έβλεπαν αυτές τις αμερικανικές επιδοτήσεις άρχισαν να συζητούν τη μεταφορά των εγκαταστάσεών τους στις ΗΠΑ, για να τύχουν των επιδοτήσεων.
Τι κάνουν, λοιπόν, τα κράτη που τάσσονται υπέρ της αγοράς όταν αντιμετωπίζουν επιδοτούμενο ανταγωνισμό; Αφήνουν τις τοπικές επιχειρήσεις τους να χάσουν από τους επιδοτούμενους ανταγωνιστές και διαμαρτύρονται για την αδικία ή θεσπίζουν τις δικές τους επιδοτήσεις; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι ότι επιδοτούν.
Αλλά γιατί αυτά τα πυρηνικά εργοστάσια στην Ευρώπη απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή; Τρεις είναι οι λόγοι:
- Πρώτον, επειδή τα περισσότερα λειτουργικά έξοδα των πυρηνικών σταθμών είναι σταθερά, οι επενδυτές δεν θα βάλουν χρήματα στα πυρηνικά εργοστάσια αν δεν μπορούν να εισπράξουν μια σταθερή ροή εσόδων για να καλύψουν αυτά τα σταθερά κεφαλαιουχικά έξοδα. Οι επενδυτές δεν θέλουν να εξαρτώνται από το μεταβλητό εισόδημα που θα παρήγαγε μια ημερήσια αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
- Δεύτερον, τα πυρηνικά εργοστάσια μπορεί να προσφέρουν οφέλη στην κοινωνία πέραν αυτών που πληρώνει η αγορά, όπως η βελτίωση της εθνικής ασφάλειας ή η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Κάποιος πρέπει να πληρώσει για αυτά τα οφέλη. Αλλά όχι με τρόπο που να κάνει την αγορά να φαίνεται κακή.
- Τρίτον, οι κίνδυνοι της κατασκευής ενός μεγάλου πυρηνικού σταθμού είναι πολύ μεγάλοι για να τους αναλάβει οποιαδήποτε ιδιωτική επιχείρηση. Έτσι, η κυβέρνηση πρέπει να αναλάβει να παράσχει κεφάλαια για το έργο.
Οι Γερμανοί και οι Γάλλοι επιλήφθηκαν μιας λύσης που χρησιμοποιείται στο Ηνωμένο Βασίλειο εδώ και περίπου 25 χρόνια, για να δώσει την εντύπωση μιας λειτουργούσας αγοράς: τη σύμβαση για διαφορές. Λειτουργεί ως εξής. Ο παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας καθορίζει μια τιμή κλεισίματος με τον αγοραστή (ο οποίος έχει υπογράψει πολυετή συμφωνία για την αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας).
Όταν η τιμή αγοράς που μπορεί να εισπράξει ο παραγωγός υπερβαίνει την τιμή στόχου, ο παραγωγός πρέπει να επιστρέψει το πλεόνασμα στον αγοραστή. Όταν η τιμή αγοράς πέφτει κάτω από την τιμή στόχου, ο αγοραστής πρέπει να δώσει τη διαφορά στον παραγωγό. Εδώ είναι το κλειδί της συμφωνίας. Η τιμή στόχου δεν προκύπτει από τις δυνάμεις της αγοράς, αλλά από τα έσοδα που απαιτούνται για την κάλυψη του κόστους κατασκευής ή συντήρησης μιας πυρηνικής μονάδας, το οποίο οι αγοραστές δεν μπορούν να αποφύγουν, εκτός εάν η πυρηνική μονάδα σταματήσει να λειτουργεί. Το κράτος, στο τέλος, καθορίζει την τιμή και καθορίζει τους όρους αυτού που στην πραγματικότητα είναι ένα μακροπρόθεσμο σταθερό συμβόλαιο που συνάπτεται με έναν αγοραστή που δεν έχει άλλη επιλογή από το να αγοράσει. Με άλλα λόγια, δεν πρόκειται για εμπορική συναλλαγή, διότι στις ελεύθερες αγορές, οι αγοραστές έχουν την επιλογή: να αγοράσουν ή να μην αγοράσουν.
Εάν η γαλλογερμανική συμφωνία για την πυρηνική ενέργεια εγκριθεί τελικά από την ΕΕ, τότε αυτό συνεπάγεται ότι η ΕΕ
Για εμάς, η συμφωνία αυτή, αν εγκριθεί από την ΕΕ, σηματοδοτεί ότι η ΕΕ αναγνωρίζει πλήρως ότι η επιλογή της πυρηνικής ενέργειας είναι μια πολιτική απόφαση κι ότι η επέκταση της πυρηνικής ενέργειας απαιτεί κυβερνητικές ενέργειες και ρητή οικονομική στήριξη από τις εκάστοτε κυβερνήσεις.
