Σε μια πρωτοφανή ακόμη και για τα δεδομένα της Τουρκίας κλιμάκωση και διατήρηση της έντασης δείχνει να είναι προσανατολισμένη η τουρκική κυβέρνηση, για λόγους που έχουν να κάνουν με την αντίληψη περί «ευνοϊκής» συγκυρίας για την υλοποίηση του δόγματος υπερεπέκτασης της Τουρκίας, αλλά και λόγω της ανάγκης να υπάρξει εναλλακτικό αφήγημα για την τουρκική κοινή γνώμη. Σύντομα αυτή θα βρεθεί να αντιμετωπίζει τις συνέπειες των ακροβασιών του Τ. Ερντογάν σε ένα ζήτημα που σχεδόν παντελώς αγνοεί, την Οικονομία.
Ο τρόπος με τον οποίο η Τουρκία το τελευταίο διάστημα συμπεριφέρεται στην Ανατολική Μεσόγειο μαρτυρά ότι ο κ. Ερντογάν έχει επιλέξει την πολιτική της επιβολής τετελεσμένων επί του πεδίου και με την απειλή πολέμου, ενώ δευτερευόντως εξετάζει την διαπραγμάτευση, πάντοτε φυσικά με τους δικούς του όρους, που καθιστούν την διαδικασία αυτή απορριπτέα εκ προοιμίου για την Ελλάδα.
Και πάντως γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο ότι οι παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο δεν αποσκοπούν τόσο στον εντοπισμό υδρογονανθράκων, όσο στην προβολή του νέου ιστορικού αφηγήματος που διαμορφώνει ο Τ. Ερντογάν στο ορόσημο της συμπλήρωσης 100 ετών από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας το 2023. Δηλαδή την ανάδειξη της Τουρκίας σε περιφερειακή δύναμη και σπάσιμό των «δεσμών» της Λοζάνης με εδαφική επέκταση είτε στην ξηρά (προς την Συρία) είτε προς την Θάλασσα με το Δόγμα της Γαλάζιας Πατρίδας αλλά και με την διεύρυνση της επιρροής μέσω θρησκείας και μειονοτήτων, με στόχο που ξεκίνα από την Μ. Ανατολή, τον Κόλπο, την Υποσαχάρια Αφρική, φθάνει στην Βόρεια Αφρική και εκτείνεται μέχρι τα Βαλκάνια και την Θράκη.
Το μήνυμα του Ερντογάν για την χθεσινή «Ημέρα της Νίκης» (σ.σ. την νίκη του Κεμάλ στην Μικρά Ασία), «δεν θα επιτρέψουμε νέες Σέβρες στην Γαλάζια Πατρίδα», ήταν σαφές :
«Ο αγώνας της Τουρκίας για ανεξαρτησία και το μέλλον της συνεχίζεται και σήμερα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι αυτοί που επιδιώκουν να μας αποκλείσουν από την Ανατολική Μεσόγειο είναι οι ίδιοι εισβολείς με αυτούς που προσπάθησαν να εισβάλουν στην πατρίδα μας πριν από έναν αιώνα. Ακριβώς όπως το έθνος μας πέτυχε τη νίκη στον αγώνα του για ανεξαρτησία παρά τη φτώχεια και τη στέρηση, δεν θα διστάσει ποτέ να ματαιώσει τις επιθυμίες και τις κινήσεις για Σέβρες στη Γαλάζια Πατρίδα σήμερα. Κανείς δεν πρέπει να έχει αμφιβολίες για την αποφασιστικότητά μας σε αυτό το θέμα και την ακλόνητη πίστη μας στη νίκη…»
Αυτό είναι το πνεύμα και η αντίληψη που έχει απέναντι της η Ελλάδα αλλά και η Διεθνής κοινότητα…
Δεν είναι η Ελλάδα που έχει να αντιμετωπίσει ένα δύστροπο γείτονα που απλώς θέλει να σφετερισθεί όσους υδρογονάνθρακες ενδέχεται να ανακαλυφθούν σε μια μεγάλη περιοχή. Είναι η Ευρώπη, οι ΗΠΑ, ο Αραβικός Κόσμος, το Ισραήλ που έχουν να αντιμετωπίσουν μια γενικευμένη επίθεση της Τουρκίας να επιβάλει δια της βίας τον περιφερειακό της ρόλο, απαιτώντας μάλιστα από όλους τους άλλους να υποκύψουν και να συμμορφωθούν στις δικές της επιδιώξεις.
Η στρατιωτική κλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο, που δείχνει μετά από αρκετά χρόνια να οδηγεί στα όρια της την ίδια την Ατλαντική Συμμαχία, δεν φαίνεται να σταματά άμεσα, τουλάχιστον πριν θεωρήσει ο κ. Ερντογάν ότι έχει αποκομίσει πολιτικά και διπλωματικά οφέλη, ανάλογα με όσα θα του απέφερε μια στρατιωτική νίκη. Είναι η γνωστή τακτική της Τουρκίας να αποσπά οφέλη απλώς με την απειλή πολέμου και με πολιτική διεθνούς τραμπούκου.
Στο περιβάλλον αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο να υπάρξει αποκλιμάκωση της έντασης και αυτό δημιουργεί μια διαρκή απειλή για σύγκρουση και γενικευμένη αποσταθεροποίηση στην περιοχή, καθώς ήδη έχουν πάρει θέση στη διαμάχη αυτή και περιφερειακές δυνάμεις.
Οι κόκκινες γραμμές που έθεσε πριν τρεις ημέρες ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν, οι κινήσεις του Ισραήλ, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, της Αιγύπτου, διαμορφώνουν ένα πλαίσιο εξαιρετικά εύφλεκτο, καθώς στο παιγνίδι αυτό καμία δύναμη δεν μπορεί να κάνει εύκολα πίσω.
Η Τουρκία και ο Τ. Ερντογάν με την εκτός ορίων ρητορική εγκλωβίζονται τελικά σε ακραίες θέσεις που ειδικά για τον τούρκο πρόεδρο, που βιώνει το «μεγαλείο» του, θα αποδειχθεί εξαιρετικά δύσκολο να υποχωρήσει από αυτές, πολύ περισσότερο όταν θα εμφανίζεται ότι το κάνει υπό την πίεση της Ε.Ε. ή της γραφειοκρατίας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Η Τουρκία θέλει και στην περίπτωση της Ελλάδας να εφαρμόσει την τακτική που ακολούθησε στην Κύπρο, παρά το γεγονός ότι εκεί είχε αρχικά το πρόσχημα της επίκλησης του καθεστώτος των Εγγυήσεων προκειμένου να «διασφαλίσει» τα συμφέροντα της τουρκοκυπριακής κοινότητας.
Οι προκλήσεις εναντίον της Κύπρου έμειναν αναπάντητες και για μεγάλο χρονικό διάστημα έχουν γίνει ανεκτές από την Ελλάδα και την Ε.Ε. και αυτό δημιούργησε ένα αρνητικό δεδομένο καλλιεργώντας συγχρόνως λανθασμένες εντυπώσεις στην Άγκυρα για τα όρια ανοχής στις προκλήσεις της.
Ακόμη και στην Κύπρο, όμως, όχι μόνο δεν διασφαλίζει τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων αλλά οι διεκδικήσεις της μετατρέπουν το 44% της ΑΟΖ της Κύπρου στα βόρεια και δυτικά του νησιού σε... τουρκική υφαλοκρηπίδα.
Επίσης, ένα ακόμη οξύμωρο της τουρκικής θεώρησης είναι ότι ενώ π.χ. για την Κρήτη ή το Καστελόριζο επιμένει ότι δεν έχουν επήρεια λόγω του ότι είναι στην «λάθος πλευρά της οριοθετικής γραμμής μεταξύ των δυο ηπειρωτικών ακτών», η ίδια η Τουρκία έχει υπογράψει συμφωνία με το κατοχικό καθεστώς στην Κύπρο για οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ του βόρειου κατεχόμενου μέρους της Κύπρου και της απέναντι τουρκικής ακτής. Σύμφωνα με την θεωρία που υποστηρίζει για τα ελληνικά νησιά, η Τουρκία δεν θα έπρεπε να είχε υπογράψει την δήθεν συμφωνία με το ψευδοκράτος αλλά με τις χώρες που έχουν έναντι ηπειρωτικές ακτές, όπως το Ισραήλ, ο Λίβανος και η Αίγυπτος…
Η επιστολή στον ΓΓ του ΟΗΕ
Στην επιστολή του στον ΓΓ του ΟΗΕ ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Τουρκίας στον ΟΗΕ Φ. Σινιρίογλου ανοίγει μια σειρά ζητήματα που δείχνουν να προετοιμάζουν την τουρκική επιχειρηματολογία και να συμπληρώνουν την διπλωματική φαρέτρα της Άγκυρας για την επόμενη φάση, αυτή της διαπραγμάτευσης.
Η Τουρκία θέλει να ακυρώσει το Ελληνοαιγυπτιακό Σύμφωνο και αυτό είναι ξεκάθαρο και από την ένταση των αντιδράσεων της και από την συνεχή αναφορά της με επιστολές στον ΟΗΕ.
Ήταν μάλλον παραπλανητική η εντύπωση που δίνεται ότι είχε συμφωνηθεί μέσω Βερολίνου ένα άτυπο μορατόριουμ, που αφορούσε από την μια πλευρά την αναστολή υλοποίησης μιας παράνομης NAVTEX σε περιοχή μη οριοθετημένης υφαλοκρηπίδας και από την άλλη απαιτούσε την αναστολή άσκησης νόμιμων κυριαρχικών δικαιωμάτων, όπως ήταν η σύναψη της συμφωνίας Ελλάδας - Αιγύπτου για μερική οριοθέτηση ΑΟΖ. Και είναι αναγκαίο άμεσα να διαψευσθεί επισήμως από την Αθήνα ότι είχε υπάρξει τέτοιου είδους συνεννόηση, ή εάν είχε δοθεί αυτή η εντύπωση να γίνει άμεσα και με καθαρό τρόπο η αποκατάσταση της πραγματικής εικόνας.
Και είναι προφανές ότι η Τουρκία δεν νομιμοποιείται να κατηγορεί την Ελλάδα ότι τορπίλισε τον διάλογο επειδή έκανε την Συμφωνία με την Αίγυπτο, όταν η ίδια έχει συνάψει οκτώ μήνες πριν το παράλογο Τουρκολυβικό Μνημόνιο το οποίο «βιάζει» όχι μόνο το Δίκαιο της Θάλασσας αλλά και την ίδια την Γεωγραφία και συγχρόνως βγάζει το στόλο της για να υποστηρίξει μια παράνομη σεισμική έρευνα σε περιοχή μη οριοθετημένης υφαλοκρηπίδας.
Σε ό,τι αφορά στο επιχείρημα ότι το Καστελόριζο δεν μπορεί να έχει επήρεια σε θαλάσσιες ζώνες, όταν ακόμη και η ίδια η Κρήτη στην Ελληνοαιγυπτιακή Συμφωνία έχει μειωμένη επήρεια και επομένως η Τουρκία νομιμοποιείται να βαφτίσει τουρκική την υφαλοκρηπίδα της Ανατολικής Μεσογείου.
Είναι σαφής ο παραλογισμός του επιχειρήματος αυτού, καθώς ακόμη και στην ακραία περίπτωση που γίνονταν αποδεκτό το τουρκικό επιχείρημα, θα έπρεπε να προηγηθεί συμφωνία οριοθέτησης και μη αμφισβήτησης της συγκεκριμένης περιοχής, ώστε η Τουρκία να έχει δικαίωμα να πραγματοποιήσει έρευνες.
Η Τουρκία που δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος του Δικαίου της Θάλασσας αλλά προβάλει μονομερείς, αυθαίρετες και αποσπασματικές εφαρμογές του, δεν μπορεί να εμφανίζεται ως τιμητής του Δικαίου της Θάλασσας, υλοποιώντας μάλιστα αυτά που η ίδια εκλαμβάνει ως «δικαίωμα» που της προσφέρει το Δίκαιο της Θάλασσας…
Εξάλλου κάθε διαπραγμάτευση και κάθε οριοθέτηση είναι διαφορετική και έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά και εάν στην περίπτωση της Συμφωνίας με την Αίγυπτο τα δυο μέρη συμφώνησαν σε μετακίνηση προς Βορρά και εις βάρος της χώρας μας τη μέση γραμμή αυτό δεν σημαίνει ότι θα αποτελεί τον κανόνα, καθώς στην συγκεκριμένη περίπτωση υπήρξε συνολικότερη Συμφωνία μεταξύ Αθήνας - Καΐρου και στο πλαίσιο αυτό έγινε αποδεκτή η διαρρύθμιση της μέσης γραμμής.
Πάντως η Τουρκία για να μην υπάρχουν αμφιβολίες διευκρίνισε με ποιο τρόπο εννοεί τις διερευνητικές επαφές. Στην επιστολή της στον ΟΗΕ επισημαίνει ότι «οι Διερευνητικές επαφές είναι ένας συνολικός μηχανισμός διαλόγου που επιτρέπει σε Τουρκία και Ελλάδα να αντιμετωπίζουν όλες τις εκκρεμείς διαφορές. Τα ζητήματα αυτά περιλαμβάνουν σίγουρα κάτι περισσότερο από το ζήτημα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας..».
Ας έχουμε τουλάχιστον υπόψη μας, ότι ακόμη και οι Διερευνητικές επαφές δεν είναι πλέον δρόμος στρωμένος με τριαντάφυλλα...
