Tο 2022, χρονιά κατά την οποία η θανατηφόρος ένεση συμπληρώνει 40 χρόνια ...ζωής στις ΗΠΑ, χαρακτηρίστηκε ως «το έτος της αποτυχημένης εκτέλεσης». Επτά από τις 20 απόπειρες εκτέλεσης ήταν εμφανώς προβληματικές - ποσοστό 35% - ως αποτέλεσμα της ανικανότητας του εκτελεστή, της αποτυχίας τήρησης πρωτοκόλλων, ή ελαττωμάτων στα ίδια τα πρωτόκολλα, σύμφωνα με την έκθεση του Κέντρου Πληροφόρησης για τη Θανατική Ποινή (DPIC).
Αντί αυτά τα στοιχεία όμως να ωθήσουν τις Αρχές στις λίγες πολιτείες των ΗΠΑ (ένα τέταρτο του συνόλου) όπου πραγματοποιούνται ακόμα εκτελέσεις να τις σταματήσουν, τις εξώθησαν σε ανατριχιαστικά οπισθοδρομικές και απάνθρωπες ιδέες.
Το Άινταχο, σύμφωνα με απόφαση του νομοθετικού σώματος στις 20 Μαρτίου που υπεγράφη από τον Ρεπουμπλικάνο κυβερνήτη Μπραντ Λιτλ, επιτρέπει την εκτέλεση στο απόσπασμα, καθιστώντας το την τελευταία πολιτεία που στρέφεται σε παλαιότερες μεθόδους θανατικής ποινής εν μέσω μιας εθνικής έλλειψης φαρμάκων για θανατηφόρες ενέσεις.
Οι φαρμακευτικές εταιρείες απαγορεύουν πια στο σχεδόν στο σύνολο τους τη χρήση φαρμάκων τους για εκτελέσεις υποστηρίζοντας ότι αποστολή τους είναι να σώζουν ζωές. Η εκτέλεση ενός θανατοποινίτη από το Άινταχο έχει ήδη αναβληθεί επανειλημμένα λόγω της έλλειψης φαρμάκων.
Η έλλειψη έχει ωθήσει άλλες πολιτείες τα τελευταία χρόνια να αναβιώσουν παλαιότερες μεθόδους εκτέλεσης. Μόνο η πολιτεία του Μισισίπι, η Γιούτα, η Οκλαχόμα και η Νότια Καρολίνα έχουν νόμους που επιτρέπουν την εκτέλεση με εκτελεστικά αποσπάσματα εάν δεν είναι διαθέσιμες άλλες μέθοδοι εκτέλεσης, σύμφωνα με το Κέντρο Πληροφόρησης για τη Θανατική Ποινή. Ο νόμος της Νότιας Καρολίνας έχει ανασταλεί εν αναμονή της έκβασης μιας νομικής αμφισβήτησης.
Ηλεκτρικές καρέκλες και πειραματικά «κοκτέιλ» θανάτου
Ορισμένες πολιτείες άρχισαν να ανακαινίζουν ηλεκτρικές καρέκλες ως εφεδρεία για τις περιπτώσεις που δεν είναι διαθέσιμα τα θανατηφόρα φάρμακα. Άλλες εξέτασαν - και, κατά καιρούς, χρησιμοποίησαν - σε μεγάλο βαθμό μη δοκιμασμένες μεθόδους εκτέλεσης. Το 2018, η Νεβάδα εκτέλεσε τον Κάρεϊ Ντιν Μουρ με έναν συνδυασμό φαρμάκων που δεν είχε δοκιμαστεί ποτέ στο παρελθόν και περιελάμβανε το ισχυρό συνθετικό οπιοειδές. Η Αλαμπάμα έχει στα χαρτιά μια μέθοδο για την εκτέλεση ανθρώπων με τη χρήση αερίου αζώτου για την πρόκληση υποξίας, αλλά δεν έχει ακόμη χρησιμοποιηθεί.
Κατά τη διάρκεια ενός ιστορικού γύρου 13 εκτελέσεων τους τελευταίους μήνες της προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση επέλεξε το ηρεμιστικό πεντοβαρβιτάλη ως αντικαταστάτη των θανατηφόρων φαρμάκων που χρησιμοποιούνταν τη δεκαετία του 2000. Επίσης, εξέδωσε ένα πρωτόκολλο που επέτρεπε εκτελεστικά αποσπάσματα για ομοσπονδιακές εκτελέσεις, εάν ήταν απαραίτητο, αλλά η μέθοδος αυτή δε χρησιμοποιήθηκε.
Ορισμένοι δικηγόροι των ομοσπονδιακών κρατουμένων που τελικά θανατώθηκαν υποστήριξαν στο δικαστήριο ότι τα εκτελεστικά αποσπάσματα θα ήταν στην πραγματικότητα ταχύτερα και λιγότερο επώδυνα από την πεντοβαρβιτάλη, η οποία, όπως είπαν, προκαλεί μια αίσθηση που μοιάζει με πνιγμό.
Ωστόσο, σε μια κατάθεση του 2019, οι δικηγόροι των ΗΠΑ επικαλέστηκαν έναν εμπειρογνώμονα ο οποίος δήλωσε ότι κάποιος που πυροβολήθηκε από εκτελεστικό απόσπασμα μπορεί να παραμείνει στις αισθήσεις του για 10 δευτερόλεπτα και ότι αυτό θα ήταν «εξαιρετικά επώδυνο, ειδικά σε σχέση με τον θρυμματισμό των οστών και τη βλάβη του νωτιαίου μυελού».
Ο γενικός εισαγγελέας του προέδρου Τζο Μπάιντεν, ο Μέρικ Γκάρλαντ, διέταξε προσωρινή παύση των ομοσπονδιακών εκτελέσεων το 2021, ενώ το υπουργείο Δικαιοσύνης επανεξέταζε τα πρωτόκολλα. Ο Γκάρλαντ δεν είπε πόσο θα διαρκέσει το μορατόριουμ.
«Κόκκινη γραμμή» ο απαγχονισμός...σε δέντρα
Ο γερουσιαστής του Αϊντάχο Νταγκ Ρικς, ένας Ρεπουμπλικάνος που συνυπογράφει το νομοσχέδιο για το εκτελεστικό απόσπασμα στην εν λόγω πολιτεία, δήλωσε στους συναδέλφους του γερουσιαστές ότι δεδομένης της δυσκολίας προμήθειας θανατηφόρας ένεσης που μπορεί να συνεχιστεί «επ' αόριστον», ο θάνατος με εκτελεστικό απόσπασμα είναι «ανθρώπινος» και ότι το νομοσχέδιο θα βοηθήσει να διασφαλιστεί η εφαρμογή του κράτους δικαίου.
Ο εξίσου υπέρμαχος της ...εφαρμογής κράτους δικαίου και εξίσου Ρεπουμπλικάνος βουλευτής του Τενεσί Πωλ Σέρελ πάντως, έφτασε να εισηγηθεί την πρόσθεση της εναλλακτικής του «απαγχονισμού από δέντρο» σε νομοσχέδιο που αφορά τις εκτελέσεις στην πολιτεία του. Το σχόλιο αυτό προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, ιδίως καθώς έγινε σε μια πολιτεία του Νότου με βίαιο ιστορικό λιντσαρίσματος με ρατσιστικά κίνητρα.
Ο διακεκριμένος δικηγόρος για τα πολιτικά δικαιώματα Μπεν Κραμπ έγραψε: "Αυτό είναι ΑΠΙΣΤΕΥΤΟ! ... Πώς μπορεί το 2023 ένας κυβερνητικός αξιωματούχος να αφήσει μια τέτοια χοντροκομμένη πρόταση να βγει από το στόμα του;"!
Ο Σέρελ αναγκάστηκε να ζητήσει συγγνώμη και να δώσει εξηγήσεις.
«Τα υπερβολικά σχόλιά μου είχαν σκοπό να εκφράσουν την πεποίθησή μου ότι για τα πιο σκληρά και αποτρόπαια εγκλήματα, μια δίκαιη κοινωνία απαιτεί τη θανατική ποινή», δήλωσε.
Οι διαφορετικές «σχολές» των εκτελέσεων
Αν και η μέθοδος της εκτέλεσης στο απόσπασμα φαίνεται σε πολλούς σκληρή και αναχρονιστική, οι συζητήσεις με μελετητές και η ανασκόπηση της ιστορίας δείχνουν ότι θα πρέπει επίσης να αναρωτηθούμε γιατί οι ΗΠΑ έχουν αποφύγει τόσο σταθερά το εκτελεστικό απόσπασμα. Οι απαντήσεις υποδηλώνουν ότι πρόκειται για κάτι περισσότερο από μια άλλη μέθοδο εκτέλεσης. Το εκτελεστικό απόσπασμα ανασύρει μερικές από τις βασικές αντιφάσεις στον πυρήνα της αμερικανικής νομοθεσίας για τη θανατική ποινή.
«Είναι ένας σχεδόν ακαριαίος θάνατος, είναι ο φθηνότερος, είναι ο απλούστερος, έχει το χαμηλότερο ποσοστό "αποτυχίας"», έχει δηλώσει στον Guardian η Κορίνα Λέιν, καθηγήτρια νομικής στο Πανεπιστήμιο του Ρίτσμοντ. Ταυτόχρονα, είναι «πιο ειλικρινής», είπε.
Η Λέιν και άλλοι μελετητές έχουν υποστηρίξει ότι οι Αμερικανοί θέλουν εδώ και καιρό - όχι πάντα συνειδητά - να συγκαλύψουν τη βία της θανατικής ποινής. «Δεν θέλουμε ένα χάος», έγραψε ο Ντάγκλας Μπ. Κάμεροου, πρώην βοηθός γενικού χειρουργού, στο BMJ, ένα ιατρικό περιοδικό που εκδίδεται από τον Βρετανικό Ιατρικό Σύλλογο. «Θέλουμε αυτοί οι κακοί άνθρωποι να εξαφανιστούν, να πεθάνουν, αλλά οι περισσότεροι από εμάς δεν θέλουμε να αισθανόμαστε άσχημα για το πώς πέθαναν».
Κάποτε, οι Αμερικανοί δεν έδειχναν να αισθάνονται τόσο άσχημα για το εκτελεστικό απόσπασμα. Πολυάριθμοι άνδρες εκτελέστηκαν με αυτόν τον τρόπο κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, και λίγο αργότερα, το Ανώτατο Δικαστήριο ενέκρινε τη μέθοδο. Τη δεκαετία του 1930, ένας κρατούμενος από τη Γιούτα, ο Τζον Ντέιρινγκ, επέτρεψε σε έναν γιατρό να τον συνδέσει σε ηλεκτροκαρδιογράφημα καθώς βρισκόταν αντιμέτωπος με τα όπλα και η καρδιά του σταμάτησε σε 15,6 δευτερόλεπτα. (Ακόμη και όταν δεν πάει τίποτα στραβά σε μια θανατηφόρα ένεση, η διαδικασία διαρκεί λεπτά).
Όμως η μέθοδος έπεσε σε δυσμένεια, καθώς οι πολιτειακοί ηγέτες προτιμούσαν εκτελέσεις που θα εμφανίζονταν τεχνολογικά "σύγχρονες" και δεν θα προκαλούσαν δημόσιο θέαμα. Στις αρχές του 20ού αιώνα, οι απαγχονισμοί -που πολλοί θεωρούσαν ότι έμοιαζαν πολύ με παράνομες λιντσαρίσματα- μεταφέρθηκαν από τις πλατείες των δικαστηρίων πίσω από τους τοίχους των φυλακών και τελικά αντικαταστάθηκαν από την ηλεκτρική καρέκλα.
«Πήγαμε από τον λιθοβολισμό στη σταύρωση, στην τεμαχισμό, στην καύση ανθρώπων στην πυρά, στον απαγχονισμό», είπε ο βουλευτής Μπεν Ζ. Γκράντ από το Τέξας στους συναδέλφους του το 1977, ζητώντας τους να εγκαταλείψουν την ηλεκτρική καρέκλα, η οποία «έχει γίνει παράσταση τσίρκου» και «έχει τον τρόπο να κάνει ήρωες αυτούς που τιμωρούνται». Τώρα όμως φαίνεται ότι η ιστορία κάνει κύκλους και στην εκτέλεση.
