Μια έντονη αίσθηση «déjà vu» επικρατεί αυτές τις ημέρες στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και το Κίεβο, καθώς το σχέδιο 28 σημείων του προέδρου Τραμπ φέρνει νέες εξελίξεις στην ουκρανική κρίση.
Μόλις πριν από λίγους μήνες, οι Ευρωπαίοι ηγέτες έσπευσαν στην Ουάσινγκτον μετά την εμφάνιση του Ντόναλντ Τραμπ να ευθυγραμμίζεται με τον Βλαντίμιρ Πούτιν στη Σύνοδο της Αλάσκας.
Οι Ευρωπαίοι συγκεντρώθηκαν στην Ουάσινγκτον τον Αύγουστο και εμφανίστηκαν πεπεισμένοι ότι είχαν καταφέρει να επαναφέρουν τον Τραμπ στη δική τους προσέγγιση: Η ενότητα και η ισχύς – και όχι η υποχώρηση – είναι η απάντηση για την Ουκρανία.
Τώρα, όπως αναφέρει το Sky News, αυτή την εβδομάδα, είναι πιθανό ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα κατευθυνθούν ξανά στην Ουάσινγκτον για ακόμη μία προσπάθεια να μεταπείσουν τον Τραμπ.
Η Ουκρανία και οι σύμμαχοί της κατευθύνονται στη Γενεύη
Η συνάντηση της Κυριακής στη Γενεύη είναι απολύτως καθοριστική, καθώς εξελίχθηκε σε μια ευρύτερη συνάντηση, με αρκετές ευρωπαϊκές χώρες να στέλνουν υψηλόβαθμους αξιωματούχους.
Ο πυρήνας της συνάντησης παραμένει η συνομιλία του Αμερικανού απεσταλμένου Στιβ Γουίτκοφ με τους Ουκρανούς, αλλά στο περιθώριο θα γίνουν πλέον διαβουλεύσεις με μια πολύ ευρύτερη ομάδα κρατών.
Στη Γενεύη θα βρίσκεται και ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας της Βρετανίας, Τζόναθαν Πάουελ.
Τους τελευταίους εννέα μήνες έχει αναδειχθεί σε σημαντικό βρετανικό δίαυλο επιρροής προς την κυβέρνηση Τραμπ. Είναι κοντά στον Γουίτκοφ – ο οποίος συνυπογράφει ή τουλάχιστον έχει εγκρίνει το 28-σημείων ειρηνευτικό σχέδιο.
«Ξαφνική παρέμβαση»
Μία πηγή δήλωσε στο Sky News ότι η «ξαφνική ένεση» των Αμερικανών «ήταν αιφνιδιαστική».
Η αμερικανική απόφαση να επιταχύνει την αναζήτηση ειρήνης στην Ουκρανία φαίνεται να φέρει τα αποτυπώματα του αντιπροέδρου Τζ. Ντ. Βανς.
Τα εδαφικά στοιχεία του σχεδίου είναι σχεδόν πανομοιότυπα με πρόταση που είχε παρουσιάσει ο Βανς το καλοκαίρι του 2024, πριν από τη νίκη του Τραμπ στις εκλογές.Η στάση του Βανς για την Ουκρανία ανέκαθεν έκλινε προς το να αμφισβητεί «το νόημα όλων αυτών».
Ο Βανς ηγείται επίσης των πιέσεων ώστε η κυβέρνησή του να αφιερώσει περισσότερο χρόνο στα «εσωτερικά ζητήματα».
Αυτή η ξαφνική κινητικότητα γύρω από την Ουκρανία θα μπορούσε να αποτελεί προσπάθεια να κλείσει γρήγορα το ζήτημα, ώστε να επικεντρωθεί η κυβέρνηση στις εσωτερικές προτεραιότητες.
Όπως σχολιάζει το Sky News, η συνάντηση της Κυριακής στη Γενεύη – είναι καθοριστική και θα διαμορφώσει τον τόνο και την ατζέντα των επόμενων ημερών.
Bild: Τα 4 σημεία που θα εστιάσουν οι Ευρωπαίοι
Την ίδια ώρα, οι πληροφορίες της γερμανικής Bild δείχνουν ότι οι Ευρωπαίοι προσέρχονται στις συνομιλίες της Γενεύης έτοιμοι για σκληρή διαπραγμάτευση, καθώς θεωρούν πως το αμερικανικό σχέδιο περιέχει τέσσερις κρίσιμες προβλέψεις που δεν μπορούν να αποδεχθούν χωρίς αλλαγές.
Πρώτον, η ιδέα να παραχωρήσει η Ουκρανία εδάφη όπως το Ντονμπάς και η Κριμαία στη Ρωσία θεωρείται αδιανόητη, τόσο για λόγους αρχής όσο και για την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Δεύτερον, η απαίτηση για περαιτέρω μείωση του ουκρανικού στρατού προκαλεί έντονο προβληματισμό, καθώς θα άφηνε τη χώρα σε ευάλωτη θέση.
Τρίτον, η προτεινόμενη ρωσική «εγγύηση ασφάλειας» αντιμετωπίζεται με βαθιά καχυποψία, με τους Ευρωπαίους να θυμίζουν ότι αντίστοιχες δεσμεύσεις του 1994 δεν τηρήθηκαν.
Τέλος, το ζήτημα των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων - ύψους περίπου 300 δισ. ευρώ - αποτελεί άλλη μια αφορμή εντάσεων, αφού τα σχέδια της Ουάσιγκτον για επενδύσεις που θα απέφεραν οφέλη σε ΗΠΑ και Ρωσία θεωρούνται ασύμβατα με την ευρωπαϊκή θέση ότι τα χρήματα πρέπει να κατευθυνθούν στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας.
Bloomberg: Οι Ευρωπαίοι προσπαθούν να καθυστερήσουν το σχέδιο Τραμπ
Παράλληλα, Ευρωπαίοι ηγέτες και άλλοι σύμμαχοι διεμήνυσαν στις ΗΠΑ ότι το ειρηνευτικό τους σχέδιο για την Ουκρανία χρειάζεται «περαιτέρω δουλειά», σε μια βεβιασμένη προσπάθεια να επιβραδύνουν τον ρυθμό μιας κυβέρνησης Τραμπ που είναι αποφασισμένη να δώσει παραχωρήσεις στη Ρωσία και να επιβάλει όρους έως την Ημέρα των Ευχαριστιών.
Όπως αναφέρει το Bloomberg, στο Γιοχάνεσμπουργκ, οι πανικόβλητοι ηγέτες επιδίωξαν να κερδίσουν χρόνο για τον πρόεδρο Ζελένσκι και έσπευσαν να βρεθούν σε τηλεδιάσκεψη, να ανταλλάξουν σημειώσεις και να καταλήξουν σε μια αντιπρόταση που δεν θα αποξένωνε τις ανυπόμονες ΗΠΑ.
Η πρόκλησή τους ήταν να βρουν τη σωστή διατύπωση σε απάντηση ενός σχεδίου που προσφέρει ακληρές εδαφικές παραχωρήσεις προς τη Ρωσία, θέτει ανώτατο όριο στο μέγεθος του ουκρανικού στρατού, την εμποδίζει από κάθε μελλοντική ένταξη στη στρατιωτική συμμαχία του ΝΑΤΟ και φορτώνει την Ευρωπαϊκή Ένωση με το κόστος της ανασυγκρότησης.
Ένας ανώτερος Ευρωπαίος στρατιωτικός αξιωματούχος είπε ότι υπάρχει πραγματική πιθανότητα η ομάδα να αποτύχει να πείσει τον Τραμπ να αλλάξει στάση.
«Το προσχέδιο αποτελεί μια βάση που θα απαιτήσει πρόσθετη εργασία», σύμφωνα με μια δήλωση που ξεκινούσε με κάποια συγκρατημένη επιδοκιμασία για το σχέδιο ως βάση με ορισμένα σημαντικά στοιχεία. «Θα συνεχίσουμε να συντονιζόμαστε στενά με την Ουκρανία και τις ΗΠΑ τις επόμενες ημέρες».
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, μαζί με τα μέλη της Ομάδας των G20, τον Καναδά και την Ιαπωνία, απέρριψαν την ιδέα ότι τα σύνορα της Ουκρανίας θα μπορούσαν να συρρικνωθούν ή ότι οι ένοπλες δυνάμεις της θα μπορούσαν να περιοριστούν στους 600.000 στρατιώτες.
Ο επόμενος σταθμός είναι μια συνάντηση ανώτατων συμβούλων εθνικής ασφάλειας την Κυριακή στη Γενεύη, σε μια ζιγκ-ζαγκ πορεία της τελευταίας στιγμής στη διπλωματία.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες εφαρμόζουν την ίδια τακτική που χρησιμοποίησαν νωρίτερα φέτος, όταν ο Ζελένσκι βρέθηκε προ απροόπτου στο Οβάλ Γραφείο και δέχτηκε επίπληξη επειδή δεν ήταν αρκετά ευγνώμων για τις αμερικανικές προσπάθειες.
Reuters: Ενστάσεις των Ευρωπαίων για τις παραχωρήσεις εδαφών και το «κούρεμα» του ουκρανικού στρατού
Υπενθυμίζεται ότι, οι Ευρωπαίοι ηγέτες, σε κοινή ανακοίνωση το Σάββατο στο περιθώριο της G20, χαρακτήρισαν το σχέδιο 28 σημείων του Τραμπ για την ειρήνη στην Ουκρανία, η οποία προσπαθεί να αποκρούσει τις ρωσικές δυνάμεις από το 2022, ως «βάση που απαιτεί περαιτέρω επεξεργασία».
Οι ηγέτες των ευρωπαϊκών χωρών, καθώς και του Καναδά και της Ιαπωνίας τόνισαν ότι τους ανησυχούν οι προτεινόμενοι περιορισμοί στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις, οι οποίοι θα άφηναν τη χώρα ευάλωτη σε ενδεχόμενη επίθεση.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες επανέλαβαν ότι «είμαστε ξεκάθαροι με την αρχή ότι δεν πρέπει να αλλάξουν τα σύνορα της Ουκρανίας με τη βία».
Παράλληλα, διαβεβαίωσαν ότι θα συνεχίσουν τη στενή συνεργασία με την Ουκρανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες τις επόμενες ημέρες.
Στο ανακοινωθέν δηλώνουν ότι «καλωσορίζουν τις συνεχιζόμενες προσπάθειες των ΗΠΑ να φέρουν ειρήνη στην Ουκρανία» και σημειώνουν ότι η αρχική εκδοχή του σχεδίου «περιλαμβάνει σημαντικά στοιχεία που θα είναι ουσιώδη για μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη». Προσθέτουν ότι θεωρούν το κείμενο «βάση που θα απαιτήσει πρόσθετη δουλειά» και εκφράζουν ετοιμότητα «να εμπλακούν» ώστε μια μελλοντική ειρηνευτική συμφωνία να είναι βιώσιμη.
Υπογραμμίζεται ακόμη ότι οποιοδήποτε μέρος του σχεδίου αφορά την ΕΕ και το ΝΑΤΟ θα πρέπει πρώτα να λάβει την έγκρισή τους.
Τη δήλωση υπογράφουν οι Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και Αντόνιο Κόστα για την ΕΕ, όπως ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, ο πρόεδρος της Φινλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ, ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, όπως και οι πρωθυπουργοί του Καναδά Μαρκ Κάρνεϊ, της Ιρλανδίας Μίχαλ Μάρτιν, της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι, της Ιαπωνίας Σανάε Τακαΐτσι, της Ολλανδίας Ντικ Σχόοφ, της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ, της Βρετανίας Κιρ Στάρμερ και της Νορβηγίας Γιούνας Γκαρ Στόρε.
Η κοινή δήλωση που εκδόθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο
Η κοινή δήλωση, που εκδόθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στη σύνοδο της G20, αναφέρει:
«Το αρχικό προσχέδιο του 28 σημείων σχεδίου περιλαμβάνει σημαντικά στοιχεία που θα είναι απαραίτητα για μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη. Πιστεύουμε, επομένως, ότι το προσχέδιο αποτελεί μια βάση που θα χρειαστεί περαιτέρω επεξεργασία.
Είμαστε έτοιμοι να συμμετάσχουμε ενεργά, ώστε να διασφαλιστεί ότι μια μελλοντική ειρήνη θα είναι βιώσιμη. Είμαστε ξεκάθαροι ως προς την αρχή ότι τα σύνορα δεν πρέπει να αλλάζουν διά της βίας. Μας ανησυχούν επίσης οι προτεινόμενοι περιορισμοί στις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας, που θα άφηναν τη χώρα ευάλωτη σε μελλοντική επίθεση.
Επαναλαμβάνουμε ότι η εφαρμογή στοιχείων που σχετίζονται με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ θα απαιτούσε τη συναίνεση των μελών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, αντίστοιχα.
Εκμεταλλευόμαστε αυτή την ευκαιρία για να υπογραμμίσουμε τη δύναμη της σταθερής υποστήριξής μας προς την Ουκρανία. Θα συνεχίσουμε να συντονιζόμαστε στενά με την Ουκρανία και τις ΗΠΑ τις επόμενες ημέρες».
